معاینه لگن در بارداری _ نحوه و زمان معاینه

چرا معاینه لگن در بارداری انجام می‌شود؟

معاینه لگن شامل بررسی فیزیکی اندام‌های تولید مثل و جنسی زنان است. این معاینه به پزشک اجازه می‌دهد علائم عفونت و بیماری را بررسی کند. متخصص زنان در معاینه لگن، اندام‌های زیر را بررسی می‌کند:

• فرج  (vulva)
• واژن
• دهانه رحم (سرویکس)
• رحم
• تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ

پزشکان در دوران بارداری نیز به همان دلایل معمول اقدام به انجام معاینات لگنی می‌کنند. آن‌ها به دنبال ناهنجاری‌ها و عفونت‌ها هستند. همچنین معاینه لگنی می‌تواند به پزشک کمک کند تا اندازه لگن و دهانه رحم را ارزیابی کند. این موضوع به پزشک امکان می‌دهد بررسی کند آیا ضعف دهانه رحم می‌تواند منجر به سقط جنین یا زایمان زودرس شود یا نه.

معاینه لگن در بارداری در هفته چندم است؟

زمان انجام معاینه لگن در دوران بارداری به وضعیت جسمی مادر و نظر پزشک بستگی دارد. اگر مادر سابقه مشکلاتی مانند کیست تخمدان، عفونت‌های مقاربتی، رشد غیرطبیعی رحم یا بیماری‌هایی مانند سرطان داشته باشد، پزشک معمولاً معاینه لگن را در اولین ویزیت بارداری و طی سه ‌ماهه اول انجام می‌دهد.

در بارداری‌های بدون مشکل، معاینه لگن اغلب به هفته‌های پایانی بارداری موکول می‌شود تا وضعیت دهانه رحم به‌طور دقیق بررسی شود. در این مرحله، میزان باز شدن دهانه رحم و نحوه قرارگیری جنین در رحم ارزیابی می‌شود؛ عواملی که نقش مهمی در تشخیص امکان زایمان طبیعی دارند.

بیشتر بخوانید: آزمایش های روتین بارداری _ فهرست کامل آزمایش بارداری

معاینه لگن در هفته ۳۶ بارداری

معاینه لگنی معمولاً در اوایل بارداری انجام می‌شوند. اگر عارضه‌ای وجود نداشته باشد، معاینه دیگری حدود هفته ۳۶ بارداری انجام می‌شود تا تغییرات دهانه رحم بررسی شود. پس از آن، پزشک به دفعات لازم معاینه انجام می‌دهد تا مشخص کند آیا فرد برای زایمان آماده است یا خیر.

معاینه لگن در بارداری چه مشکلاتی را تشخیص می‌دهد؟

معاینه لگن به پزشک کمک می‌کند تا اختلالات و مشکلاتی را شناسایی کند که ممکن است روند زایمان را با خطر یا پیچیدگی همراه کنند. از جمله شایع‌ترین مواردی که در این معاینه بررسی و تشخیص داده می‌شوند می‌توان به باز بودن دهانه رحم پیش از زمان مناسب اشاره کرد؛ وضعیتی که می‌تواند احتمال زایمان زودرس را افزایش دهد.

همچنین، قرارگیری غیرطبیعی جنین در رحم مانند وضعیت بریچ که در آن پاها یا باسن جنین به سمت پایین قرار می‌گیرند، از طریق معاینه لگن قابل تشخیص است. علاوه بر این، تنگی لگن یا ناهنجاری‌های ساختاری در لگن مادر که ممکن است مسیر زایمان طبیعی را محدود کند، در این بررسی مشخص می‌شود.

تشخیص به‌موقع این مشکلات اهمیت زیادی دارد زیرا پزشک می‌تواند بر اساس نتایج معاینه، برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام داده و در صورت نیاز، اقدامات پیشگیرانه یا درمانی مناسب را در زمان مناسب آغاز کند.

بیشتر بخوانید: بریچ جنین چیست؟ انواع، عوارض و راه‌های تشخیص و درمان آن

معاینه لگن در بارداری چگونه است؟

نحوه انجام معاینه لگن در بارداری به این صورت است که پزشک ابتدا ناحیه خارجی دستگاه تناسلی را بررسی می‌کند تا علائمی مانند قرمزی، سوزش، التهاب، تورم یا وجود زخم مشاهده شود. این مرحله به تشخیص اولیه عفونت‌ها یا مشکلات پوستی کمک می‌کند.

در ادامه، داخل واژن با استفاده از وسیله‌ای به نام اسپکولوم معاینه می‌شود. اسپکولوم دیواره‌های واژن را باز می‌کند تا دهانه رحم به‌وضوح دیده شود. این مرحله ممکن است کمی احساس ناراحتی ایجاد کند اما با شل نگه داشتن عضلات می‌توان این حس را کاهش داد. در صورت بروز درد، لازم است بلافاصله پزشک را در جریان بگذارید.

در برخی موارد، معاینه لگن در بارداری همراه با انجام پاپ ‌اسمیر است. در این حالت، پزشک پیش از خارج کردن اسپکولوم، نمونه‌ای از سلول‌های دهانه رحم را برای بررسی‌های آزمایشگاهی برمی‌دارد.

از آنجا که اندام‌هایی مانند رحم و تخمدان‌ها از بیرون قابل مشاهده نیستند، پزشک برای بررسی آن‌ها معاینه دو‌دستی انجام می‌دهد. در این روش، یک یا دو انگشت داخل واژن قرار می‌گیرد و هم‌زمان دست دیگر به‌آرامی روی قسمت پایین شکم فشار داده می‌شود تا اندازه و شکل رحم و تخمدان‌ها ارزیابی شود. در این مرحله تشخیص بافت‌های غیرطبیعی یا زخم‌های لگنی امکان‌پذیر نیست.

پس از معاینه واژینال، ممکن است پزشک معاینه رکتال را نیز انجام دهد. این بررسی از طریق مقعد و ابتدای روده انجام می‌شود و هدف آن شناسایی حساسیت، رشد غیرطبیعی یا سایر نشانه‌های غیرمعمول در ناحیه لگن است.

نحوه معاینه لگن برای زایمان طبیعی

با رسیدن به هفته‌های پایانی بارداری، پزشک از طریق معاینه داخلی، وضعیت لگن و کانال زایمانی را برای امکان انجام زایمان طبیعی ارزیابی می‌کند. از آنجا که شکل لگن در زنان متفاوت است، عواملی مانند اندازه دهانه خروجی لگن، میزان قوس استخوان ساکروم، فاصله بین برجستگی‌های استخوان ایسکیال و همچنین ابعاد جنین در ماه‌های آخر بارداری بررسی می‌شوند. این موارد نقش مهمی در تشخیص توانایی مادر برای زایمان طبیعی دارند.

ممکن است در طول بارداری، معاینه داخلی را به دلایل مختلفی مانند بررسی عفونت‌های واژینال یا انجام آزمایش پاپ ‌اسمیر تجربه کرده باشید اما در ماه آخر بارداری، هدف اصلی از انجام معاینه لگن، ارزیابی دقیق شرایط لگن مادر و آمادگی آن برای زایمان طبیعی است.

آیا معاینه لگن در بارداری درد دارد؟

معاینه لگن در دوران بارداری معمولاً دردناک نیست اما ممکن است با مقداری احساس ناراحتی همراه باشد. برای کاهش این ناراحتی، شل نگه داشتن عضلات لگن اهمیت زیادی دارد. هرچه عضلات ناحیه پایین‌ تنه منقبض‌تر باشند، احتمال احساس درد بیشتر شده و انجام معاینه برای فرد سخت‌تر می‌شود.

آیا با معاینه لگن در بارداری می‌توان زمان زایمان را مشخص کرد؟

خیر، معاینه لگن در دوران بارداری قادر به تعیین روز یا ساعت دقیق زایمان نیست. بیشترین اطلاعاتی که معاینه لگن می‌تواند در اختیار پزشک قرار دهد، ارزیابی امکان انجام زایمان طبیعی است، نه تعیین زمان دقیق آن. تاریخ تقریبی زایمان از ابتدای بارداری توسط پزشک یا ماما مشخص می‌شود.

همچنین باید توجه داشت که باز بودن دهانه رحم لزوماً به معنای نزدیک بودن زمان زایمان نیست. بسیاری از زنان ممکن است هفته‌ها پیش از شروع زایمان، درجاتی از گشاد شدن دهانه رحم را تجربه کنند؛ موضوعی که به عوامل متعددی وابسته است و معمولاً خارج از کنترل مادر قرار دارد.

خطرات معاینه لگن در بارداری

برخی از زنان ممکن است پس از انجام معاینه لگن در دوران بارداری دچار لکه‌بینی شوند. این وضعیت معمولاً طبیعی است اما در صورت بروز خونریزی شدید یا غیرعادی، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.

نقل قول از:

pregnancybirthbaby

Vaginal examinations should be kept to a minimum and only done when there is a clear need, because they can increase your risk of infections and may contribute to premature rupture of membranes.

ترجمه:

معاینات واژینال باید به حداقل برسد و تنها در صورت وجود نیاز انجام شوند زیرا می‌توانند خطر ابتلا به عفونت را افزایش داده و ممکن است به پارگی زودرس کیسه آب منجر شوند.

همچنین، زمانی که معاینه لگن با دلایل بالینی مشخص و رعایت کامل دستورالعمل‌های بهداشتی انجام شود، احتمال بروز عوارض به حداقل می‌رسد. با این حال، معاینه لگن در بارداری می‌تواند خطر عفونت را برای مادر و جنین افزایش دهد. همچنین به دلیل استفاده از ابزارهای فلزی یا پلاستیکی، احتمال پارگی زودرس کیسه آب نیز وجود دارد. به همین دلیل، انجام این معاینه بدون صلاحدید پزشک توصیه نمی‌شود.

در چه شرایطی معاینه لگن در بارداری توصیه نمی‌شود؟

در موارد زیر باید از معاینه لگن در دوران بارداری اجتناب ‌شود:

• خونریزی قبل از زایمان
• مشکوک بودن به زایمان زودرس
• پارگی کیسه آب قبل از موعد زایمان
• ابتلا به جفت پرویا یا مشخص نبودن محل قرارگیری جفت

سخن پایانی

معاینه لگن در بارداری نه‌تنها به شناسایی مشکلات و عفونت‌ها کمک می‌کند، بلکه اطلاعات مهمی درباره وضعیت دهانه رحم و لگن برای امکان انجام زایمان طبیعی ارائه می‌دهد. با رعایت نکات بهداشتی و انجام معاینات تحت نظر پزشک متخصص، خطرات این روش به حداقل می‌رسد و مادر می‌تواند با اطمینان بیشتری مراحل پایانی بارداری و زایمان را پشت سر بگذارد.