بیماری آلرژی در کودکان، علل و راه‌های درمانی

آلرژی کودکان می‌تواند در نتیجه حساسیت به یک ماده غذایی خاص، نیش حشرات و یا گرده گیاهان باشد و علائم آن نیز شامل جوش و کهیر، خارش بدن، آبریزش بینی و تنگی نفس است و درمان‌های متفاوتی دارد.
آلرژی، حساسیت به یک ماده غذایی، گرده گل‌ها و یا نیش حشرات است که می‌تواند دامنه‌ای از علایم و واکنش‌ها را به دنبال داشته باشد. کودکان به دلیل حساس‌تر بودن سیستم ایمنی نسبت به عوامل آلرژی‌زا آسیب پذیرتر هستند و بیشتر دچار آلرژی می‌شوند. آنچه در این متن می‌خوانید شامل اطلاعات کاملی در رابطه با آلرژی کودکان و پاسخ به سوالاتی در مورد آلرژی و حساسیت کودکان است، نظیر اینکه چگونه آلرژی اتفاق می‌افتد؟ واکنش‌های آلرژیک چگونه است و چه علایمی دارد؟ تست آلرژی چیست و چگونه می‌توان آن را درمان کرد و ...

آلرژی کودکان چگونه اتفاق می‌افتد؟
آلرژی زمانی اتفاق می‌افتد که کودک شما با چیزی در محیط که به آن حساس است تماس پیدا کند. این ماده عامل آلرژیک نامیده می‌شود و ممکن است چیزی باشد که برای اکثر مردم بی‌ضرر است، مانند برخی از مواد غذایی، گرده گیاهان و یا گرد و غبار. وقتی آلرژن وارد بدن می‌شود و سیستم ایمنی کودک شما به آن واکنش نشان می‌دهد. این واکنش باعث آزاد شدن هیستامین در بدن می‌شود که منجر به بروز علائم آلرژی می‌شود. کودکانی که اعضای خانواده آنها دچار مشکلات آلرژی مانند آسم، اگزما یا آلرژی غذایی هستند نیز در معرض خطر ابتلا به مشکلات آلرژی هستند. واکنش‌های خفیف، متوسط ​​و حتی شدید آلرژیک شایع است، اما مرگ ناشی از واکنش‌های آلرژیک نادر است. مرگ و میر زمانی ممکن است اتفاق بیافتد که در دادن داروهای مورد نیاز به شخصی که دچار آلرژی شده است، تأخیر به وجود بیاید.

واکنش‌های آلرژیک چگونه است و چه علایمی دارد؟
یک واکنش آلرژیک فوری معمولا در عرض چند دقیقه تا یک الی دو ساعت پس از اینکه کودک شما با آن تماس گرفت یا ماده‌ای را که به آن حساسیت دارد می‌خورد، بروز پیدا می کند. یک واکنش آلرژیک تاخیر دار نیز معمولا بین دو تا چهار ساعت تا چند روز پس از اینکه کودک شما با مواد حساسیت زا تماس پیدا کرد، رخ می‌دهد.

علائم واکنش‌های آلرژیک خفیف یا متوسط
اگر کودک شما واکنش آلرژیک خفیف یا متوسطی ​​داشته باشد، علائم او ممکن است شامل یک یا چند مورد زیر باشد:
-جوش و کهیر
-تورم صورت، چشم یا لبها
-سوزش یا خارش دهان
-اگزما، تب یا آسم- این علائم ممکن است شدیدتر از حالت معمول باشد.
-اسهال، درد معده یا استفراغ.
توجه داشته باشید که اگر فرزند شما بعد از گزش یک حشره، دچار اسهال، درد معده یا استفراغ شد، به این معنی است که او نسبت به نیش آن حشره دارای واکنش شدید آلرژیک است.

علائم واکنش آلرژیک شدید یا آنافیلاکسی
یک واکنش آلرژیک شدید آنافیلاکسی نامیده می‌شود و علائم آن نیز ممکن است شامل یک یا چند مورد زیر باشد:
-تنگی نفس یا تنفس با صدای زیاد
-تورم یا تنگی زبان
-مشکل در صحبت کردن و یا تغییر صدا
-سرفه خفیف یا شدید
-سرگیجه مداوم و یا احساس خفگی
-ریزش مو (در کودکان نوزاد)
-افت فشار خون
-اسهال، درد معده یا استفراغ بعد از گزش یک حشره.
شوک آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک تهدید کننده زندگی است و نیازمند مراقبت پزشکی فوری دارد. اگر کودک شما دچار یک واکنش آنافیلاکتیک شده باشد، ابتدا او را برای کمک به حفظ فشار خون و ثابت نگه داشتن آن، روی زمین بخوابانید. سپس می‌توانید از یک انژکتور آدرنالین مانند EpiPen® استفاده کنید (اگر در دسترس باشد) و سپس فوری با یک آمبولانس تماس بگیرید.

نکات کلیدی در مورد آلرژی کودکان
-اکثر کودکان مبتلا به آلرژی به تخم مرغ، شیر گاو و گندم، آلرژی موقت دارند و آلرژی به بادام زمینی، تن ماهی و صدف نیز معمولا طولانی مدت‌تر است.
-آلرژی زمانی اتفاق می‌افتد که یک ماده آلرژن زا وارد بدن می‌شود و سیستم ایمنی کودک شما به آن واکنش نشان می‌دهد. این اتفاق منجر به بروز علائم آلرژی می‌شود.
-علائم واکنش آلرژیک خفیف یا متوسط ​​عبارتند از: خارش، تورم، سوزن شدن، معده درد، استفراغ، تب یا آسم.
-اگر گلوی کودک شما متورم شود، او دچار تنگی نفس می‌شود و حتی ممکن است شوک آنافیلاکسی اتفاق بیافتد که در اینصورت کودک شما نیاز به مراقبت‌های پزشکی فوری دارد.
-اگر فکر می‌کنید کودک شما به مورد خاصی آلرژی دارد، با پزشک خود در این رابطه صحبت کنید.

آزمایشات مورد نیاز برای تشخیص آلرژی کودکان
اگر فکر می‌کنید فرزند شما ممکن است آلرژی داشته باشد، ارزیابی مناسب آن بسیار مهم است. برای شروع این فرآیند، می‌توانید با پزشک خود صحبت کنید که ممکن است شما را به یک متخصص آلرژی یا ایمونولوژی برای آزمایش‌های زیر ارجاع دهد:
۱ - آزمایش Skin-Prick: پوست کودک شما با یک دستگاه کوچک که مانند خمیر دندان به نظر می‌رسد و حاوی قطره از آلرژن خاصی است تست می‌شود. اگر کودک شما حساسیت داشته باشد، ممکن است در همان جایی که قطره ریخته شد، یک جوش قرمز به وجود بیاید.
۲ - آزمایش خون: آزمایش آنتی بادی IgE اختصاصی با استفاده از سرم خون کودک شما گرفته می‌شود تا بررسی شود که آیا به آلرژن‌های خاصی حساسیت دارد یا خیر. اگر کودک شما نمی‌تواند آزمایش پوستی انجام دهد به این علت که اگزمای شدید دارد یا پنج روز قبل از آزمایش، آنتی هیستامین مصرف کرده است؛ این آزمایش تجویز می‌شود.
ممکن است درباره آزمایشاتی نظیر آزمایش آنتی بادی IgG مواد غذایی، آزمایش وگا و آنالیز مو شنیده باشید. صحت این آزمایش‌ها به عنوان آزمایشات آلرژیک اثبات نشده است. تست‌ها و درمان‌هایی که پشتوانه علمی دارند، به احتمال زیاد موثرتر هستند و ارزش زمان، پول و انرژی شما را دارند و برای فرزند شما نیز ایمن‌تر هستند.

درمان واکنش‌های آلرژیک خفیف تا متوسط
نحوه درمان یک واکنش آلرژیک بستگی به شدت واکنش آن دارد.
1. مصرف آنتی هیستامین‌ها
اگر فرزند شما واکنش آلرژیک خفیف تا متوسط ​​داشته باشد مانند بثورات پوستی یا تورم دهان، دادن یک دوز آنتی هیستامین (به صورت قرص یا شربت) به فرزندتان مناسب است.
در واقع، داشتن یک شربت آنتی هیستامین در جعبه کمک‌های اولیه ایده خوبی است و به این ترتیب وقتی که به آن نیاز دارید، می‌تواند مفید و در دسترس باشد. شما در ایران نیازی به نسخه برای خرید آنتی هیستامین ندارید.
بعضی از آنتی هیستامین‌ها می‌توانند باعث ایجاد خواب آلودگی کودک شما شوند که ممکن است علایمی مانند آنافیلاکسی داشته باشد و معلوم نشود که واکنش فرزند شما چگونه است. پس بهتر است که از آنتی هیستامین استفاده کنید که خواب آلودگی ایجاد نمی‌کند.
2. درمان‌های دیگر برای آلرژی کودکان
بسته به نوع واکنش‌های آلرژیک، کودک شما ممکن است نیاز به درمان‌های دیگری داشته باشد. مثلا:
- اگر کودک شما دارای اگزما باشد، ممکن است نیاز به پماد کورتیکواستروئید داشته باشد.
- اگر کودک شما دارای تب باشد، ممکن است نیاز به اسپری بینی کورتیکواسترویید داشته باشد.
- اگر کودک شما مبتلا به آسم باشد، ممکن است نیاز به استنشاق اسپری‌های دارویی مانند Ventolin® یا Asmol® داشته باشد.
- کودکان مبتلا به آلرژی دائمی و شدید نسبت به نیش حشرات، علف‌های هرز، گرد و غبار و گرده‌های علف‌ها ممکن است نیاز به ایمونوتراپی برای کاهش یا از بین بردن علائم خود داشته باشند. روش ایمونوتراپی در حال حاضر برای آلرژی به غذایی استفاده نمی‌شود.
اگر کودک شما دارای حساسیت به مواد غذایی یا حشرات باشد، لازم است که بتوانید واکنش آسم را به خوبی کنترل کنید. اگر کودک شما دچار یک حمله شدید آسم شد، بلافاصله با آمبولانس تماس بگیرید.

درمان آنافیلاکسی
کودکان مبتلا به آنافیلاکسی اغلب نیاز به تزریق آدرنالین دارند مانند EpiPen®. اگر برای فرزند شما یک انژکتور آدرنالین تجویز شود، نیاز است که هم شما و هم فرزندتان یاد بگیرند که چگونه و چه زمانی از آن استفاده کنید. انژکتور آدرنالین کودک شما باید همیشه در دسترس باشد. شما همچنین می‌توانید به سایر افراد از قبیل خانواده، دوستان، معلمان و مراقبین او آموزش دهید که چگونه از آن استفاده کنند. این نیز ایده خوبی است که برای فرزند خود دستبند پزشکی تهیه کنید تا افراد دیگر در مورد حساسیت خاص وی مطلع شوند.

آلرژی غذایی یا عدم تحمل غذایی؟
آلرژی غذایی با عدم تحمل غذایی متفاوت است. عدم تحمل خفیف تا متوسط، واکنش سیستم ایمنی را شامل نمی‌شود، اما گاهی علائم آلرژی غذایی ملایم و یا متوسط شبیه علائم عدم تحمل غذایی است. در هر صورت ضروری است که آلرژی غذایی کودک شما توسط یک متخصص آلرژی یا ایمونولوژی تأیید شود.

جمع بندی
آلرژی در کودکان می‌تواند به دلایل مختلفی مانند حساسیت غذایی، گزش حشرات، گرده گیاهان و ... ایجاد شود و به دلیل اینکه کودکان نسبت به بزرگسالان آسیب پذیرتر هستند، لازم است که والدین موارد حساسیت زا برای کودکشان را بشناسند و از تماس وی با این موارد جلوگیری کنند تا سلامت فرزندشان به خطر نیافتد.