دیابت زنان باردار، عوارض آن را میدانید؟

دیابت بارداری یکی از شایع‌ترین بیماری‌های دوران بارداری است. در این بیماری، قند خون مادران در دوران بارداری افزایش می‌یابد. این مادران قبل از بارداری هیچ مشکلی نداشته‌اند و بیماری آن‌ها بعد از شروع بارداری ایجاد می‌شود. ۲ تا ۱۰ درصد مادران باردار دچار این بیماری می‌شوند. دیابت بارداری در سه ماهه‌ی سوم بارداری بروز پیدا کرده و علائم آن مثل بیماری دیابت شیرین شامل: پرنوشی، پرادراری و افزایش اشتها است.
دیابت در دوران بارداری باعث ایجاد عوارضی هم برای مادر و هم برای جنین می‌شود. بنابراین کنترل این بیماری اهمیت ویژه‌ای دارد.

عوارض دیابت بارداری برای مادر
شایع‌ترین عوارض دیابت بارداری برای مادر عبارت است از:
افزایش فشار خون مادر
افزایش احتمال پره‌اکلامپسی: در پره‌اکلامپسی به علت افزایش فشار خون مادر، اثرات مضری هم برای مادر و هم برای جنین به وجود می‌آید که گاهاً این اثرات کشنده است.
افزایش احتمال نیاز به زایمان سزارین
افزایش احتمال دیابت شیرین در آینده: بررسیها نشان داده‌ که ۳۰ تا ۶۰ درصد مادرانی که دچار دیابت بارداری شده‌اند، در ۱۰-۲۰ سال آینده دچار دیابت نوع ۲ خواهند شد.

عوارض دیابت بارداری برای جنین
شایع‌ترین عوارض دیابت بارداری برای جنین عبارت‌اند از:
ماکروزومی: افزایش اندازه‌ی بدن جنین به مقدار زیاد
افت قند نوزاد بعد از تولد: هورمون انسولین در خون مادری که به دیابت بارداری مبتلا است، زیاد است. این هورمون می‌تواند از جفت عبور کند و به خون جنین وارد شود. قبل از زایمان، قند نیز با جریان خون جفت وارد خون جنین می‌شود. اما پس از تولد، دیگر قندی وارد خون نوزاد نمی‌شود و خطر افت قند در بدن نوزاد در ساعات اولیه‌ پس از تولد وجود دارد.
افزایش غلظت خون در جنین
افزایش احتمال زردی نوزادی
افزایش احتمال بیماری‌های ریوی در هنگام تولد
احتمال افت کلسیم خون نوزاد که با افزایش احتمال تشنج همراه است
این نوزادان به احتمال بیشتری در آینده دچار چاقی، افزایش فشار خون و دیابت می‌شوند.

آیا همه‌ی مادران باردار باید از نظر دیابت بارداری کنترل شوند؟
بله! همه‌ی مادران باردار باید از نظر دیابت بارداری کنترل شوند. در مادران بارداری که هیچ عامل خطرزایی برای دیابت ندارند، آزمایش‌های مربوطه در هفته‌ی ۲۴ تا ۲۸ بارداری انجام می‌شود.
اگر هر یک از عوامل خطرساز برای دیابت در مادران وجود داشته باشد، در اولین ویزیتی که پس از بارداری، دیابت بارداری بررسی خواهد شد. این عوامل خطرساز عبارت‌اند از:
BMI مادر بیشتر از ۲۵ باشد.
مادر فعالیت ورزشی نداشته باشد.
سابقه‌ی دیابت در یکی از فامیل‌های درجه یک مادر
سابقه‌ی دیابت بارداری در بارداری‌های قبلی
سابقه‌ی تولد نوزاد با وزن بیشتر از ۴ کیلوگرم
وجود سندرم تخمدان پلی‌کیستیک در مادر
وجود سندرم متابولیک در مادر: علائم سندرم متابولیک چاقی، افزایش فشار خون و افزایش چربی‌های خون است.
سابقه‌ی بیماری‌های قلبی عروقی در مادر
سابقه‌ی اختلالات دیابتی که قبل از بارداری وجود داشته باشد.

درمان دیابت بارداری
قدم اول در درمان دیابت بارداری، تغییر سبک زندگی است. رعایت یک رژیم غذایی مناسب و انجام فعالیت‌های ورزشی در کنترل دیابت بارداری نقش مهمی دارند.
در صورتی که با توصیه‌های بالا، قند خون مادر به خوبی کنترل نشود، درمان دارویی شروع خواهد شد. درمان دارویی به دو روش زیر امکان پذیر است:
درمان تزریقی با انسولین: ترجیح اکثر پزشکان استفاده از انسولین است. با این روش کنترل قند خون بهتر انجام خواهد شد. رژیم‌های مختلف انسولین برای مادران باردار وجود دارد. مورد قبول‌ترین رژیم، تزریق انسولین کوتاه اثر قبل از هر وعده‌ی غذایی است. در این روش به مادر آموزش داده می‌شود که قبل از وعده‌ی غذایی، قند خود را اندازه‌گیری کند. بر اساس عدد قند خون و حجم غذایی که می‌خواهد در این وعده مصرف کند، مقدار انسولین تزریقی تنظیم خواهد شد.
استفاده از داروهای خوراکی: در کسانی که قادر به تزریق انسولین نیستند و یا این روش را قبول نمی‌کنند، می‌توان از داروهای خوراکی استفاده کرد. رایج‌ترین داروی خوراکی مورد استفاده در خانم باردار، داروی متفورمین است. به نظر می‌رسد که مصرف این دارو عارضه‌ی خاصی برای جنین نخواهد داشت.

پیگیری‌های پس از زایمان
بیشتر موارد دیابت بارداری پس از زایمان برطرف خواهد شد. ۲۴ تا ۷۲ ساعت بعد از زایمان، قند خون مادر اندازه‌گیری می‌شود. در صورتی که هنوز مقدار قند خون بالا باشد، درمان مادر ادامه پیدا خواهد کرد. بنا به وضعیت مادر، پزشک زمان بعدی ویزیت و بررسی قند خون را مشخص خواهد کرد.