تهوع صبحگاهی در بارداری، روش‌های درمان آن

حالت تهوع صبحگاهی در اوایل بارداری احتمالا یکی از آزاردهنده ترین مشکلاتی ناشی از بارداری محسوب می شود. براساس منابع معتبر پزشکی علت حالت تهوع اول صبح در بارداری واکنش دستگاه گوارش مادر به ورود هورمون βhCG از جفت به بدن مادر است که سبب بروز حالت تهوع صبحگاهی در اوایل بارداری شده و در برخی مادران حتی تا پایان حاملگی ادامه پیدا خواهد کرد.
آیا به دلیل تهوع صبحگاهی احساس بسیار بدی دارید؟ روش‌هایی برای کنارآمدن با آن و درمانش وجود دارد.

حالت تهوع صبحگاهی در بارداری نشانه چیست؟
اگر اخیرا اقدام به بارداری کرده اید و یا رابطه بدون محافظت داشته اید، احتمالاً به خاطر موجودی که درون‌تان در حال رشد است، در آسمان‌ها پرواز می‌کنید ولی ناگهان با اولین هجوم تهوع صبحگاهی مواجه می‌شوید. در این نوشته، نکات مهم و ترفند‌هایی را به شما معرفی می‌کنیم تا بتوانید این دوران را با شرایط بهتری سپری کنید.

حالت تهوع بارداری از کی شروع میشود؟
حالت تهوع و پستان‌های حساس، اولین نشانه‌های بارداری شماست که معمولاً حدود هفتۀ ششم بارداری آغاز می‌شود. بروز این حالت چندان قابل پیش‌بینی نیست و برخلاف نامش، می‌تواند هر زمان طی روز و شب پدیدار شود. برخی از بانوان دچار حالت تهوع صبح در بارداری اند و برخی دیگر در طی روز اصلاً چنین احساسی ندارند. در حالی‌که عده‌ای دائما حالت تهوع دارند، ولی هرگز استفراغ نمی‌کنند. عده کمی از بانوان باردار هم طی نه ماه و بدون توقف دچار استفراغ می‌شوند. در اکثر موارد، بدترین نوع حالات تهوع نیز پس از هفته چهاردهم تا شانزدهم از بین می‌رود. اگر این مشکل متوقف نشد، باید به پزشک مراجعه کنید.

علت تهوع صبحگاهی در بارداری
دکتر پیتر کول، متخصص زنان و زایمان در مرکز پزشکی استنتون، بیان می‌کند: بدون شک مهمترین علت حالت تهوع صبحگاهی در بارداری به افزایش میزان هورمون‌ها و گاهی حتی به تاثیرات احساسی بارداری مرتبط است. گفته می‌شود که میزان فزاینده هورمون بارداری hCGβ و میزان فراوان استروژن مقصران اصلی ایجاد حالت تهوع است. واکنش مری _ معده GER (بازگشت اسید از شکم) و آرامش یافتن بافت ماهیچه‌ای مجاری گوارشی، هضم غذا را کم اثرتر می‌کند و می‌تواند مقصر شناخته شود. البته افزایش حساسیت حس بویایی‌تان نیز کارها را دشوارتر کرده و حالت تهوع صبحگاهی در دوران بارداری را شدیدتر می کند.

چه کسانی به حالت تهوع صبحگاهی در اوایل بارداری مبتلا می شوند؟
مطالعات نشان می‌دهد که سه/چهارم بانوان باردار به نوعی دچار حالت تهوع صبحگاهی در اوایل بارداری می‌شوند، ولی به همان اندازه هم قوانین و استثناهایی وجود دارد. برای مثال، ضمانتی وجود ندارد که اگر مادرتان به تهوع صبحگاهی مبتلا نشد، پس شما نیز خوش‌ شانس خواهید بود.

تهوع در بارداری و جنسیت
گرچه بر اساس نظر قدیمی ها تهوع صبحگاهی در بارداری دختر بیشتر است اما دکتر کول می‌گوید: جنسیت فرزند نیز در این خصوص نقشی ندارد، اما تهوع صبحگاهی معمولاً در بارداری‌های چندقلویی شدیدتر است. هر گونه رشد غیرطبیعی جفت نیز عاملی برای این حالت است. حالت تهوع اغلب در اولین دوران بارداری‌ها شدت بیشتری دارد که احتمالاً به دلایل احساسی و فیزیکی فرد است.

درمان تهوع صبحگاهی
تغییر در آنچه می‌خورید، زمان و میزان آن، باید اولین خط دفاعی شما باشد. دکتر کول برای میل کردن اولین خوراکی صبحگاهی، مقداری مایع با گلوکز (قند) را پیشنهاد می‌کند. کراکر یا بیسکویت‌های زنجبیلی با آب یا چای به خوبی کارساز است. توصیه می‌شود به منظور ثابت نگه داشتن میزان قند خون، حتی پیش از برخاستن از خواب چیزی میل کنید. امیدواریم مصرف میزان کمی از کربوهیدرات کامل (از غلات کامل) یا میان‌وعدۀ پروتئینی پیش از خواب تضمین کند که بعد از بیداری باعث آشفتگی شکمتان نشود. سعی کنید تا وعده‌های غذایی و نوشیدنی‌های خود را به اندازه‌های کوچک محدود سازید. به گفتۀ دکتر کول، خوردن بیش از حد و نوشیدن مایعات فراوان اوضاع را بدتر می‌کند. اگر این مشکل به سبب ورم معده است، خوردن می‌تواند به تحت کنترل نگه داشتن حالت تهوع‌ کمک کند. برخی از مادران متوجه می‌شوند که غذاهای گرم یا سرد سبب بهبود این حالت می‌شود.
- برای رفع حالت تهوع اول صبح در بارداری از غذاها و بوهایی که حالت تهوع شما را شدت می‌بخشد دوری کنید. به گفتۀ دکتر کول، آنچه را که نسبت به خوردن آن احساس خوبی دارید، بخورید.
- موقتاً مصرف ویتامین‌های‌ را با وضعیت‌ خود سازگار کنید. امکان دارد طی بارداری ویتامین B۶یا B۱۲ حالت تهوع یا استفراغ را کاهش دهد. به گفتۀ دکتر کول، عوامل معمول تشدید کنندۀ حالت تهوع صبحگاهی در اوایل بارداری شامل قرص‌های حاوی آهن می‌شود. این مواد احساس بدتری به شما می‌دهند. پیشنهاد می‌کنم مصرف این قرص‌ها را متوقف سازید و حتی قرص‌های اسید فولیک را روزهایی مصرف کنید که حالت تهوع شدیدی دارید. با پزشک خود مشورت کنید.
- برای کاهش حالت تهوع صبحگاهی در اوایل بارداری، بستنی یخی زنجبیل بخورید یا تکه‌ای از زنجبیل تازه را در آب بیندازید و بخورید.
- به گفتۀ دکتر کول، درمان‌های جایگزین را نیز در نظر داشته باشید. بسیاری از بانوان التیام را در روان‌‌درمانی، فشاردرمانی، طب سوزنی یا بازتاب‌درمانی می‌دانند.

چه زمانی باید درمورد حالت تهوع صبحگاهی در اوایل بارداری نگران باشیم؟
مشکل (HG) hyperemesis gravidarum (یعنی استفراغ بیش از حد هنگام بارداری) بیماری مخرب و پایداری است که خوشبختانه فقط یک نفر از هر ۲۰۰ خانم باردار را تحت تاثیر قرار می‌دهد. دکتر کول تشریح می‌کند که مرز بین تهوع صبحگاهی شدید و HG زمانی است که هر گونه خوراکی یا حتی مایعات را نمی‌توانید در شکم نگه دارید.

اگر استفراغ صبحگاهی داشتید، ولی می‌توانید غذا و مایعات را در شکم‌تان نگه دارید، جای نگرانی نیست. اما اگر نشانه‌های کمبود آب بدنی پدیدار گشت (دفعات کم دفع ادرار یا ادرار زرد تیره) باید در پی کمک باشید. در موارد شدید، بانوان باید در بیمارستان بستری شوند. به گفتۀ دکتر کول، اگر وضعیت مطلوب باشد، سرم و داروهای ضداستفراغ کارساز خواهد بود.

درمان حالت تهوع در بارداری
کارهایی که برای درمان حالت تهوع در بارداری باید انجام دهید
- از هر بویی که آغازگر حالت تهوع شماست، دور باشید.
- خود را با رایحه‌هایی محصور کنید که احساس خوبی به شما می‌دهد، مثل لیمو، دارچین، زنجبیل و نعناع. این رایحه‌ها را استشمام کنید.
- از مکان‌هایی با هوای راکد دوری کنید. باز کردن پنجره و ورود هوای تازه معجزه‌ می‌کند.
- استرس خود را کنترل کنید. استرس احساسی باعث ناراحتی دستگاه گوارش می‌شود.
- به خود یادآور شوید که این نیز بگذرد. پاداشی که در انتهای نه ماه منتظر شماست، ارزشش را دارد.

کارهایی که برای درمان حالت تهوع در حاملگی نباید انجام دهید
- اگر طی سه ماهۀ اول در حال از دست دادن اندکی از وزن خود هستید، هراسان نشوید. زیرا پیش از هفته دوازدهم بارداری، نیازهای تغذیه‌ای فرزندتان در اندازۀ حداقلی است. وقتی تهوع صبحگاهی‌ را پشت سر گذاشتید، احتمالاً این نیازها را برآورده خواهید کرد.
- اگر دیدن فیلم تلویزیونی باعث حالت تهوع شما می‌شود، تلویزیون را خاموش کنید.
- خواب را دست کم نگیرید - خستگی شدید حالت تهوع را بدتر می‌کند.
- برای جلوگیری از تشدید حالت تهوع صبحگاهی در اوایل بارداری، خود را مجبور به خوردن چیزهایی نکنید که به شما احساس ناخوشی می‌دهد. خوراک دیگری را با ارزش تغذیه‌ای مشابه امتحان کنید.