بیماری های لثه و ساختارهای نگهدارنده دندان

بیماری های لثه در اثر تجمع رسوبات میکروبی (پلاک) و جرم روی سطح دندان در مجاورت لثه ایجاد می شوند که به صورت التهاب (قرمزى) در بافت لثه آغاز شده و می تواند همراه با خونریزی از بافت لثه باشد. در صورت عدم درمان و پیشرفت، بیماری سبب تخریب بافت های نگهدارنده دندان از جمله استخوان اطراف دندان گشته، که در نهایت میتواند منجر به لقی دندان و در موارد پیشرفته، از دست دادن دندان شود.
نکته کلیدی در پیشگیری و کنترل بیماری های لثه انجام اصول بهداشتی شامل مسواک کردن و نخ کشیدن صحیح توسط بیمار و مراجعات دوره ای به دندانپزشک است که جهت کنترل و برداشت رسوبات میکروبی که به تناسب افراد مختلف در دوره های سه، شش و یک ساله انجام می شود.

دلایل بیماری‌های لثه

لثه‌های شما معمولاً در نقطه‌ای پایین‌تر و عمیق‌تر از لبه‌های لثه که ما در ظاهر می‌بینیم، به دندان‌ها متصل شده‌اند. این حالت اتصال لثه و دندان، باعث ایجاد فضایی در فاصل بین آن‌ها می‌شود که آن را اصطلاحاً اسکولوس می‌نامند. ذرات غذا ممکن است در درون این فضا گیر بیفتد و باعث بروز عفونت لثه یا بیماری‌های لثه شود.

پلاک یک لایه نازک جرم است که از باکتری‌ها تشکیل شده است. این لایه به ‌طور مداوم بر روی سطح دندان‌های شما تشکیل می‌شود. وقتی پلاک‌ها توسعه پیدا کند و ضخیم‌تر شود، به لایه سخت‌تری از جرم دندان به نام تارتار تبدیل می‌شود. هنگامی‌که پلاک در قسمت‌های پایین‌تر از خط لثه ایجاد شود، می‌تواند باعث تشکیل عفونت در این قسمت شود.

اگر بیماری‌های لثه به ‌موقع تشخیص داده نشده و درمان نشود، می‌تواند باعث جدا شدن لثه‌ها از دندان شود. در این صورت، بافت‌های نرم اطراف دندان و استخوان پشتیبانی‌کننده از دندان نیز آسیب می‌بینند. در نتیجه ممکن است دندان لق و ناپایدار شود. اگر عفونت بیشتر از این پیشرفت کند، ممکن است نهایتاً دندان شما از بین برود و یا لازم باشد که توسط دندانپزشک دندان کشیده شود.

عوامل خطرزا برای بروز بیماری‌های لثه

عوامل خطرزایی که می‌تواند باعث بروز بیماریهای لثه شود، عبارت است از:

• سیگار کشیدن یا جویدن توتون
• دیابت
• مصرف بعضی از داروها (قرص‌های ضدبارداری، استروئیدهای خوراکی، داروهای ضد صرع، داروهای مسدودکننده کانال کلسیم و داروهای مورداستفاده برای شیمی‌درمانی)
• کجی و بی‌نظمی دندانها
• پروتزها (دندان مصنوعی) و نایت گارد (محافظ دهانی) که به‌خوبی جایگذاری نشده باشند.
• شکستگی یا ترک خوردن پرکردگی دندان
• بارداری
• عوامل ژنتیکی
• اختلال در سیستم ایمنی (مانند افراد مبتلا به ایدز یا ویروس HIV)

علائم و نشانه‌های بیماری‌های لثه

بسیاری از افراد خودشان اطلاع ندارند که مبتلا به بیماری‌های لثه هستند. ممکن است یک فرد بدون آنکه علائم مشخصی داشته باشد، به بیماری‌های لثه مبتلا باشد. با این‌ وجود، موارد زیر مهم‌ترین علائم بیماریهای لثه هستند:

• قرمز، حساس و متورم شدن لثه‌ها
• خونریزی لثه‌ها در زمان مسواک زدن یا کشیدن نخ دندان
• تحلیل رفتن لثه‌ها یا جدا شدن آن از دندان‌ها
• لق شدن دندان‌ها
• تغییر در نحوه قرار گرفتن دندان‌ها بر روی هم در زمان گاز گرفتن یا جویدن غذا (ناهنجاری دندانی)
• تشکیل جرم یا چرک در فاصله بین دندان‌ها و لثه
• درد دندان در هنگام جویدن غذا
• حساسیت و آسیب‌پذیری دندان‌ها
• تغییر در نحوه قرار گرفتن دندان‌های مصنوعی در داخل دهان به‌طوری‌که دیگر با دهان شما انطباق نداشته باشد.
• بوی بد دهان که بعد از مسواک کردن دندان‌ها برطرف نمی‌شود.

تشخیص بیماری‌های لثه

در زمان معاینه، وضعیت لثه‌های شما با استفاده از یک خط‌کش کوچک بررسی می‌شود. این بررسی به‌ منظور تشخیص هر نوع عفونت احتمالی در محل لثه‌ها انجام می‌گیرد. همچنین اندازه پاکت‌های موجود در اطراف دندان‌های شما از این طریق اندازه‌گیری می‌شود. عمق معمول پاکت‌ها بین ۱ تا ۳ میلی‌متر است. ممکن است دندانپزشک برای بررسی آسیب‌دیدگی احتمالی استخوان‌ها، دستور گرفتن عکس اشعه ایکس از دندان را نیز بدهد.

در مورد عوامل خطرزا برای بیماری‌های لثه و نیز علائم این بیماری‌ها، با دندانپزشک خود مشورت کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا در صورت ابتلا به بیماری‌های لثه، خودتان بهتر بتوانید آن را تشخیص دهید. اگر معاینات انجام‌شده نشان دهد که شما دچار بیماری‌های لثه هستید، ممکن است دندانپزشک شمارا به یک متخصص پریودنتیست معرفی کند. پریودنتیست، دندانپزشکی است که در درمان بیماری‌های لثه تخصص دارد.

درمان بیماریهای لثه

برای درمان پریودنتیت لازم است که بهداشت دهان و دندان را با دقت رعایت کنید. همچنین باید سیگار را ترک کنید و بیماری دیابت خود را نیز کنترل کنید. سایر اقداماتی که برای درمان بیماری‌های لثه در نظر گرفته می‌شود، شامل تمیز کردن و جرم‌گیری عمیق دندان‌ها، مصرف داروهای آنتی‌بیوتیک و عمل جراحی می‌باشد.

جرم گیری و تمیز کردن دندان‌ها

برای تمیز کردن عمقی دندان‌ها بدون انجام عمل جراحی، می‌توان از روش‌های متعددی استفاده کرد. تمامی این روش‌ها با حذف پلاک و تارتار، از ایجاد پریودنتیت جلوگیری می‌کنند.

• اسکیلینگ که تارتارها را از قسمت‌های بالا و پایین خط لثه حذف می‌کند.
• جرم‌گیری عمیق که لکه‌های سخت و خشن روی دندان را حذف می‌کند و قسمت‌های عفونی‌شده دندان را برمی‌دارد.
• لیزر که لکه‌های تارتار را حذف می‌کند و در مقایسه با اسکیلینگ و جرم‌گیری، با درد و خونریزی کمتری همراه است.

برای درمان بیماری‌های لثه می‌توان از داروهای مختلفی استفاده کرد:

• دهان‌شویه آنتی‌بیوتیک که حاوی کلورکسیدین است
• چیپ‌های آزادکننده مواد آنتی سپتیک (ضدعفونی‌کننده) که حاوی ماده کلورکسیدین است 
• میکروسفرهای آنتی‌بیوتیک که از داروی ماینوسیکلین ساخته شده‌اند
• آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی که میتوان از آن برای درمان مناطقی از لثه که دچار عفونت مداوم شده است، استفاده کرد.
• داکسی سیکلین که یک داروی آنتی‌بیوتیک است و به جلوگیری از آسیب دیدن دندان‌ به خاطر اثر آنزیم‌ها کمک می‌کند.

علل عمده تحلیل های لثه ای

یکى از نگرانى هاى بسیاری از افراد تحلیل های لثه اى است. علل عمده تحلیل هاى لثه اى عبارتند از: پیشرفت بیماری عفونى لثه، آسیب ناشی از مسواک زدن های غلط،نازکی لثه و استخوان.
در تمام موارد، کنترل التهاب و بیماری لثه در ارجحیت قرار دارد.
و پس از آن با توجه به وضعیت موجود، مى توان ازتکنیک های مختلف جهت تقویت بافت لثه و حتى پوشش سطح ریشه به منظور تامین زیبایی و برطرف کردن مشکلات مرتبط با حساسیت دندان استفاده کرد.
از دیگر موارد استفاده از درمان هاى پیوند لثه، بیماران کاندید درمان ایمپلنت و یا در افرادى است که قراراست درمان ارتودنسی یا پروتزی انجام دهند که در صورت نازک بودن لثه پیوندهایی به منظور پیشگیری از تحلیل لثه انجام مى شود.

ایمپلنت، بهترین روش برای جایگزینی دندان از دست رفته

در حال حاضر جایگزینی دندان های از دست رفته با ایمپلنت بهترین روش براى بازسازى عملکرد دندانها و زیبایى مى باشد. مزیت استفاده از ایمپلنت عدم دست اندازی به دندان های مجاور و همچنین حفظ استخوان و لثه موجود است.
انجام درمان های ایمپلنت در بسیاری از افراد مگر آن هایی که مشکلات سیستمیک بسیار جدی دارند امکان پذیر است و با روش های مختلف پیوند استخوان استفاده از ایمپلنت ها حتی در صورت عدم وجود استخوان کافى میسر است.
روشهای پیوند استخوان از جمله افزایش عرض و ارتفاع استخوان و پیوندهای سینوس می تواند به قراردهی ایمپلنت در نواحی با استخوان ناکافی کمک کند.
نکته مهم در حفظ سلامت ایمپلنت مراقبت های بهداشتی و مراجعات منظم بیمار جهت معاینات دوره ای است.