علت سرطان دهانه رحم چیست؟

تست پاپ اسمیر و آزمایش کولپوسکوپی از جمله آزمایش های تشخیصی زنانه برای غربالگری زگیل تناسلی و سرطان دهانه رحم است. اما این دو آزمایش با هم تفاوتهایی دارند.

سرطان دهانه رحم
سرطان دهانه رحم یکی از سرطانهای شایع و خاموش بین زنان است که بعد از سرطان سینه کشنده ترین سرطان زنان به حساب می آید. این در حالی است که با غربالگری های ساده می توان به راحتی از سرطان دهانه رحم پیشگیری و یا آن را به موقع شناسایی و درمان کرد. در بسیاری از کشورهای پیشرفته تا حد زیادی این سرطان کنترل شده است.
اما در ایران، سالانه زنان زیادی جان خود را به خاطر این بیماری از دست می دهند. چون بسیاری از آنها از وجود این نوع غربالگری ها بی اطلاع هستند و یا از انجام دادن آن احساس ترس و یا شرم و خجالت دارند.

علت سرطان دهانه رحم
علت اصلی سرطان رحم ابتلا به تیپ های ۱۶ و ۱۸ ویروس hpv یا زگیل تناسلی است. این نوع ویروس ها هیچ عارضه پوستی ندارند و به همین دلیل بسیار خطرناک اند. برای غربالگری ویروس زگیل تناسلی خانمها از اوایل ۲۱ سالگی به بعد باید هر سه سال یکبار باید تست پاپ اسمیر را نزد پزشک متخصص زنان انجام دهند. اما اگر مورد مشکوکی وجود داشته باشد، باید این تست را هر ۶ ماه یا سالی یک بار انجام داد.

تست پاپ اسمیر چیست؟
تست پاپ اسمیر یک غربالگری سالیانه و ساده است که ضمن معاینه لگنی و برای غربالگری سرطان دهانه رحم انجام می شود. به کمک تست پاپ اسمیر می توان از خیلی عفونت ها، زخم های دهانه رحم یا سرطان دهانه رحم و مرگ و میر زنان جلوگیری کرد.
در تست پاپ اسمیر، پزشک به کمک وسیله ای به نام اسپکولوم برای جدا کردن دیواره های رحم از هم و بهتر مشاهده کردن گردن رحم استفاده می کنند. در صورت نیاز ممکن است سلول های رحم و گردن رحم نیز ضمن پاپ اسمیر جمع آوری می شود.

کاربردهای تست پاپ اسمیر
زنانی که به خاطر پیوند اعضا، شیمی درمانی یا مصرف زیاد کورتیکواستروئید سیستم ایمنی شان ضعیف شده است و یا سابقه سیگار کشیدن دارند بیش از دیگران در معرض سرطان دهانه رحم قرار دارند. همچنین ابتلا به زگیل تناسلی ریسک ابتلا به این سرطان را در زنان افزایش می دهد. از جمله کاربرد تست پاپ اسمیر برای این خانم ها و دیگر بانوان عبارت است از:
تشخیص زودرس سرطان رحم
تشخیص تغییرات سلول های رحمی
پیش بینی پیشرفت سرطان.
با تشخیص سلول های پیش سرطانی در آزمایش پاپ اسمیر می توان از پیشرفت سرطان رحم و مرگ و میر زنان پیشگیری کرد.

زمان انجام تست پاپ اسمیر
اینکه هر چند وقت یکبار این تست را باید انجام داد، بستگی به شرایط بیمار و توصیه پزشک دارد. اما به طور کلی زمان انجام تست پاپ اسمیر بر اساس سن و شرایط خانم ها است که عبارتند از:
افراد بالای برای زنان بالای 21 سال و متاهلی که مشکل خاصی ندارند، توصیه می شود هر سال یکبار این آزمایش را انجام دهند.
زنانی بالای ۶۵ سالی که در ۲۰ سال گذشته مرتب این آزمایش را انجام داده و تست آنها منفی بوده است، می توانند ازمایش پاپ اسمیر را قطع کنند.
این تست برای دختران باکره انجام نمی شود و از طریق ترشحات واژن می توان بیماری آنها را تشخیص داد که البته چندان روش دقیقی نیست.
زنان بارداری که در ۳ ماه اول بارداری خود هستند، می توانند تست پاپ اسمیر را انجام دهند. ۸ هفته بعد از زایمان هم می توان این تست را انجام داد.
برای اینکه از جواب تست پاپ اسمیر مطمئن باشید، بهترین زمان انجام این تست، وقتی است که دو روز از رابطه جنسی، استفاده از دوش یا کرم ها و ژلهای واژینالی، مصرف داروهای واژینالی و یا اسپرم کُش دو روز گذشته باشد. بهتر است زمانی این تست را انجام دهید که پریود نباشید. بهتر است تست پاپ اسمیر چند روز بعد از پریود انجام شود.

آزمایش کولپوسکوپی چیست؟
اگر جواب تست پاپ اسمیر مثبت باشد، برای اطمینان از تشخیص، پزشکان انجام آزمایش کولپوسکوپی را به برای بیمار تجویز می کنند. کولپوسکوپی یکی از بهترین و مطمئن ترین روشهای تشخیص بیماریهای دهانه رحم، خصوصا سرطان دهانه رحم است. در این روش تشخیصی، از وسیله ای به نام کولپوسکوپ برای دیدن داخل واژن و دهانه رحم استفاده می شود. این دستگاه دارای بزرگنمایی میکروسکوپی است. به خاطر اتصال کولپوسکوپ به مانیتور، رحم و دهانه آن را با این روش به خوبی می توان مشاهده کرد.

کولپوسکوپی برای چیست؟
زمانی پزشک متخصص برای بیمار کولپوسکوپی تجویز می کند که دهانه رحم بیمار مشکوک به سلول های غیر عادی، سرطانی یا پیش سرطانی باشد. در صورت وجود زگیل های تناسلی و یا مشاهده التهاب رحم برای بیمار نیز کولپوسکوپی تجویز می شود.
در صورتی که خانمی پریود نباشد اما بعد از رابطه جنسی لکه بینی یا خونریزی داشته باشد، پزشکان برای تشخیص علت لکه بینی از کولپوسکوپی استفاده می کنند. همچنین تشخیص حجم درگیر شدن رحم یا گردن رحم با سلولهای غیر عادی از دیگر موارد کاربرد کولپوسکوپی است.

زمان انجام کولپوسکوپی
پزشکان زمانی به بیمار توصیه می کنند کولپوسکوپی دهانه رحم انجام دهد‌ که نتیجه تست پاپ اسمیر غیرعادی و یا مثبت بوده و فرد مبتلا به زگیل تناسلی باشد. همچنین اگر پزشک مشکوک به رشد غیرعادی در سلولهای واژن یا گردن رحم باشد یا بعد از رابطه جنسی خونریزی اتفاق بیفتد، حتما برای بیمار کولپوسکوپی تجویز می شود. همچنین کولپوسکوپی در موارد زیر به بیمار توصیه می شود:
ترشحات زیاد واژینالی بدون علت مشخص
تداوم عفونت های شدید واژن حتی در صورت درمان آن
لکه بینی بین سیکل عادت ماهیانه
داشتن شریک جنسی مبتلا به زگیل تناسلی
برای انجام کولپوسکوپی نباید در زمان قاعدگی مراجعه کرد. بهترین زمان انجام کولپوسکوپی زمانی است که 4 الی 5 روز از پریودی بیمار گذشته باشد. همچنین دو روز قبل از این آزماش نباید از دوش واژینال، اسپرم کش، داروهای واژینالی و ... استفاده کرده باشید یا رابطه جنسی داشته باشید.

تفاوت پاپ اسمیر و کولپوسکوپی
هر چند کاربرد تست پاپ اسمیر و کولپوسکوپی هر دو برای تشخیص سرطان دهانه رحم است. اما این دو آزمایش با هم متفاوت هستند. مهمترین فرق پاپ اسمیر و کولپوسکوپی عبارت است از:
طریقه انجام کولپوسکوپی
برای انجام کولپوسکوپی، ابتدا رحم و گردن آن اسپری شده و رنگ آمیزی می شوند. بعد از مشاهده درون رحم و گردن آن با کولپوسکوپ، اگر نیاز باشد نمونه برداری (بیوپسی) از سلولهای رحم و دهانه آن انجام می شود. به خاطر نمونه برداری از سلولهای رحمی، کولپوسکوپی درد دارد که البته زیاد نیست و با یک قرص مسکن زود برطرف می شود. اما در تست پاپ اسمیر، برای تشخیص سرطان احتمالی، بعد از ورود اسپکولوم به رحم حتما نمونه برداری انجام می شود و با اندکی درد همراه است. با کولپوسکوپی دقیق تر و بهتر می توان گردن رحم را مشاهده کرد.
دقت پاپ اسمیر
دقت پاپ اسمیر ۶۰ درصد است و فقط نشان می دهد که مشکلی وجود دارد. اما برای تشخیص اینکه آیا سلول پیش سرطانی یا سرطانی وجود دارد یا نه و یا چه گریدی دارد باید از کولپوسکوپی استفاده کرد. چون این روش دقت بالایی دارد. ممکن است در تفسیر جواب تست پاپ اسمیر، سلولهای سرطانی با گرید پایین نشان داده شوند اما جواب آزمایش کولپوسکوپی نشان دهنده سلولهای سرطانی با گرید بالا باشند. به همین دلیل اگر تست پاپ اسمیر مثبت شود، شخص مشکوک به سرطان است و تنها زمانی سرطان قابل تایید یا رد است که کولپوسکوپی رحم انجام شود.
هزینه
هزینه تست پاپ اسمیر کمتر و ارزانتر از هزینه انجام کولپوسکوپی است. به همین دلیل سالانه به راحتی می توانید با کمترین هزینه این تست را انجام دهید. خوشبختانه هر دو آزمایش تحت پوشش بیمه قرار دارند.