یبوست یکی از شایع ترین مشکلات گوارشی است که در آن حرکات روده سخت تر و کم تر می شود. دستگاه گوارش از دهان شروع شده و به مقعد ختم می شود. همچنین مسئولیت هضم و جذب مواد مغذی و دفع مواد زاید را بر عهده دارد.
یبوست یک بیماری است که در آن فرد برای خروج مدفوع با سختی روبه رو است. در بیشتر موارد یبوست به دلیل جذب زیاد آب توسط کولونی اتفاق می افتد که آن را از مواد غذایی به خود می گیرد و باعث می شود، غذا از طریق دستگاه گوارش آهسته تر حرکت کند و وقتی این اتفاق می افتد تخلیه روده ها می تواند بسیار دردناک باشد.
هر چه مواد هضم شده مدت زمان طولانی تری در روده بزرگ باقی بمانند، به دلیل جذب آب توسط روده ، مدفوع سفت تر می شود و یبوست به وجود می آید . نیاز به دفع مدفوع در هر فرد متفاوت است مثلا بعضی افراد ممکن است روزانه ۳ بار احساس نیاز به دفع داشته باشند در حالی که بعضی افراد ممکن است چند بار در هفته دفع مدفوع داشته باشند. در صورتی که بیش از ۳ روز شکم تان کار نکند، مدفوع سفت شده و در دفع آن مشکل به وجود می آید.
شما ممکن است در صورت ابتلا به یبوست علایم زیر را داشته باشید:
کاهش نیاز به دفع مدفوع
دشواری در دفع مدفوع (نیاز به فشار بیش از حد جهت خروج مدفوع)
هر کسی ممکن است دچار یبوست شود، اما ریسک ابتلا به یبوست در: جنسیت مؤنث، افراد با سن بیشتر از۶۵ سال، افراد با وضعیت اقتصادی ضعیف و نژادهای غیر اروپایی بیشتر است.
برخی از علل یبوست عبارتند از:
آب آشامیدنی به مقدار زیاد بنوشید ، جهت پیشگیری از ابتلا به یبوست، دو تا چهار لیوان آب اضافی در روز بخورید، مگر اینکه پزشک به شما توصیه کرده باشد که به خاطر دلایل دیگر مصرف مایعات را محدود کنید. به خصوص در صبح، مایعات گرم را امتحان کنید.
اضافه کردن میوه ها و سبزیجات به رژیم غذایی خود و پیروی از یک رژیم غذایی متعادل و سرشار از فیبر بسیار کمک کننده است. منابع خوب فیبر دار عبارتند از میوه ها، سبزیجات ،حبوبات و نان و غلات کامل (به ویژه سبوس) آلوبخارا و غلات سبوس دار.
اجتناب از مصرف کافئین (جالب است بدانید مصرف کافئین باعث کاهش آب بدن می شود).
کاهش مصرف شیر (مصرف محصولات لبنی باعث یبوست می شود).
ورزش منظم : می تواند، فرآیندهای بدن شما را منظم تر کند که عبور مدفوع یکی از این فرآیندها است . هنگامی که بدن خود را حرکت می دهید، عضلات روده شما نیز فعال تر می شوند
زمانی که احساس دفع مدفوع داشتید، دفع مدفوع را به تعویق نیندازید و در اولین زمان ممکن اقدام به دفع مدفوع کنید.سعی کنید زمان مشخصی در هر روز را به دفع مدفوع اختصاص دهید، مثلا ۴۵-۱۵ دقیقه بعد از صبحانه (مصرف غذا فعالیت روده را تحریک می کند).
اگر دچار یبوست ناگهانی با درد شکم یا گرفتگی ماهیچه شدهاید و به هیچ وجه قادر به مدفوع کردن یا دفع گاز نیستید، لازم است که فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
همچنین در صورت مواجهه با هر یک از موارد زیر بهتر است با پزشک خود مشورت کنید:
شما می توانید از یک ملین نیز استفاده کنید. مسهل ها انواع مختلفی دارند وبسیاری از آن ها داروهای بدون نسخه هستند. هر یک از ملین ها به شیوه ای متفاوت جهت برطرف کردن یبوست عمل می کنند. از دکتر یا داروساز خود بپرسید که کدام مسهل ممکن است برای شما مفید باشد و چه مدت باید آن را مصرف کنید.
داخلی 3
اثر درمانی پسیلیوم که یک ملین گیاهی حجم دهنده (Bulk- forming laxative) می باشد بواسطه تورم موسیلاژ موجود در پوسته دانه ظاهر می گردد. تورم در اثر جذب آب موجب افزایش حجم مدفوع شده و حرکات دودی روده را افزایش و دفع را تسهیل می نماید.
هر ساشه گرانول پسیلیوم دینه دارای 2/4 گرم دانه پسیلیوم و 8/2 گرم دکستروز می باشد.
بزرگسالان :یک تا سه بار در روز هربار یک ساشه گرانول پسیلیوم را با یک لیوان آب ، یا ترجیحا آب میوه یا شیر هم زده، میل نمایند.
کودکان 12-6 سال : نصف دوز بزرگسال.
مقدار مصرف براساس نیاز بیمار تنظیم می شود.
مصرف چند لیوان آب در روز (2 لیوان آب با هر ساشه) توصیه می شود.
1ـ تجویزهمزمان پسیلیوم باعث کاهش جذب برخی مواد معدنی ،ویتامینB12، گلیکوزیدهای قلبی و مشتقات کومارینی میگردد.
2ـ مصرف همزمان پسیلیوم با نمکهای لیتیم موجب کاهش غلظت پلاسمایی لیتیم و وقفه در جذب آنها از مجرای گوارشی میشود.
3- پسیلیوم ممکن است موجب کاهش سرعت ومیزان جذب کاربامازپین گردد.
1- در شروع درمان (به خصوص در مقادیر زیاد) ممکن است بطور موقت نفخ و سنگینی در بیماران ایجاد گردد که با تنظیم مقدار و مصرف آب بیشتر برطرف می شود.
2- به ندرت واکنشهای آلرژیک با مصرف دارو گزارش شده است.
3- مصرف مقادیر زیاد پسیلیوم ممکن است موجب انسداد مری و روده (معمولا به دلیل مصرف کم مایعات) گردد، لذا توصیه می شود همراه این دارو آب کافی مصرف شود.
مصرف پسیلیوم در آپاندیسیت و یا نشانههای آن، خونریزی رکتوم با علت نامشخص، زخم و چسبندگی قسمتهایی از دستگاه گوارش، دردهای رودهای، تهوع، استفراغ، آلرژی مفرط نسبت به دارو، نارسایی احتقانی قلب، فشار خون بالا و دیابت ممنوع است.
مصرف در بارداری و شیردهی منع مصرف ندارد.
– برای درمان یبوست ، افزایش فعالیت بدنی و رعایت رژیم غذایی مانند مصرف سالاد ، روغن زیتون و میوه توصیه می شود.
– دارو دور از دسترس اطفال نگهداری شود.
دور از گرما و رطوبت نگهداری شود.
داخلی 3
REFERENCES:
1-Iranian herbal pharmacopoeia , First ed(1381).71-76 .
European Scientific Cooperative On Phytotherapy (E/S/C/O/P Monographs) Second ed.(2003),410 – 412.