RHD (روماتیسم قلبی) چیست؟ چگونه درمان می‌شود؟

RHD (روماتیسم قلبی) نوعی بیماری است که باعث آسیب دائمی دریچه‌های قلب می‌شود. به همین دلیل هم باید پیشگیری، تشخیص و درمان آن را جدی بگیرید.

بیشتر بخوانید: بیماری های قلبی در کودکان، انواع آن را بشناسید

در این مقاله می‌خوانید:

• RHD (روماتیسم قلبی) چیست؟
• علل RHD (روماتیسم قلبی)
• علائم روماتیسم قلبی
• تشخیص RHD (روماتیسم قلبی)
• درمان روماتیسم قلبی
• عوارض بیماری روماتیسمی قلب
• پیشگیری از بیماری روماتیسمی قلب

RHD (روماتیسم قلبی) چیست؟

RHD (روماتیسم قلبی) وضعیتی است که در آن، دریچه‌های قلب شما توسط تب روماتیسمی، آسیب دائمی بی‌بینند. آسیب دریچه‌های قلب ممکن است مدت کوتاهی بعد از عفونت استرپتوکوکی درمان نشده یا تحت درمان قرار گرفته، مثل گلودرد استپرتوکوکی یا مخملک شروع شود. نوعی پاسخ ایمنی در بدن، یک وضعیت التهابی ایجاد می‌کند که می‌تواند منجر به آسیب دائمی دریچه‌های قلب شود.

بیشتر بخوانید: بیماری های قلبی در کودکان، آشنایی با انواع آن‌ها

علل RHD (روماتیسم قلبی)

عفونت‌های استرپتوکوکی درمان نشده یا تحت درمان می‌تواند خطر ابتلا به بیماری روماتیسمی قلب را افزایش دهد.

همان‌طور که گفتیم، بیماری روماتیسمی قلب ناشی از تب روماتیسمی است. تب روماتیسمی هم نوعی بیماری التهابی است که می‌تواند بسیاری از بافت‌های همبند به ویژه در قلب، مفاصل، پوست یا مغز را تحت تاثیر قرار دهد.
حتی دریچه‌های قلب ممکن است ملتهب شده و به مرور زمان زخمی شوند. این می‌تواند منجر به باریک شدن یا نشتی آن‌ها شود و عملکرد طبیعی قلب را سخت‌تر کند. البته ایجاد این مسئله ممکن است سال‌ها طول بکشد، اما در نهایت می‌تواند منجر به نارسایی قلبی شود.
از طرفی، عفونت‌های استرپتوکوکی درمان نشده یا تحت درمان می‌تواند خطر ابتلا به بیماری روماتیسمی قلب را افزایش دهد. به همین دلیل، کودکانی که به طور مکرر دچار عفونت گلودرد استرپتوکوکی می‌شوند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به تب روماتیسمی یا روماتیسم قلبی قرار دارند.

بیشتر بخوانید: انواع بیماری های قلبی در کودکان، والدین بخوانند

علائم روماتیسم قلبی

علائم تب روماتیسمی معمولاً ۱ تا ۶ هفته بعد از حمله‌ی گلودرد استرپتوکوکی شروع می‌شود.

کلید تشخیص روماتیسم قلبی، سابقه‌ی اخیر عفونت استرپتوکوکی یا تب روماتیسمی است. علائم تب روماتیسمی متفاوت است و معمولاً ۱ تا ۶ هفته بعد از حمله‌ی گلودرد استرپتوکوکی شروع می‌شود.
در برخی موارد ممکن است عفونت آن‌قدر خفیف بوده باشد که تشخیص داده نشده باشد. حتی ممکن است عفونت تا وقتی که فرد به پزشک مراجعه می‌کند، خودش از بین رفته باشد.

به هر حال، شایع‌ترین علائم تب روماتیسمی عبارتند از:

• تب
• متورم، قرمز، حساس و بسیار دردناک شدن مفاصل به ویژه زانوها و مچ پا
• تشکیل ندول‌ها یا توده‌های زیر پوستی
• تشکیل بثورات قرمز، برجسته و مشبک مانند، معمولاً در قفسه‌ی سینه، پشت و شکم
• تنگی نفس و ناراحتی قفسه‌ی سینه
• حرکات کنترل نشده‌ی بازوها، پاها یا عضلات صورت
• ضعف

علائم بیماری روماتیسمی قلب که به میزان آسیب دریچه‌های قلب بستگی دارد نیز عبارت است از:

• تنگی نفس، مخصوصاً موقع فعالیت یا دراز کشیدن
• درد قفسه‌ی سینه
• تورم

بیشتر بخوانید: انواع بیماری های قلبی در کودکان، دردی غم انگیز

تشخیص RHD (روماتیسم قلبی)

افراد مبتلا به این بیماری، یا در حال حاضر دچار عفونت استرپتوکوکی هستند یا اخیراً عفونت استرپتوکوکی داشته‌اند.

افراد مبتلا به این بیماری، یا در حال حاضر دچار عفونت استرپتوکوکی هستند یا اخیراً عفونت استرپتوکوکی داشته‌اند. در هر صورت، برای بررسی این عفونت از کشت گلو یا آزمایش خون می‌شود.
این افراد ممکن است سوفل یا مالش داشته باشند که احتمالاً در طول یک معاینه‌ی فیزیکی معمول شنیده می‌شود. سوفل ناشی از نشت خون از اطراف دریچه‌ی قلبی آسیب دیده است. مالش نیز زمانی ایجاد می‌شود که بافت‌های ملتهب قلب حرکت کنند یا روی یکدیگر ساییده شوند.

سایر آزمایش‌هایی که ممکن است برای تشخیص این بیماری استفاده شوند، عبارتند از:

• اکوکاردیوگرام برای تشخیص مشکلات دریچه‌های قلبی
• الکتروکاردیوگرام برای تشخیص آریتمی‌های قلبی
• اشعه‌ی ایکس قفسه‌ی سینه برای بررسی ریه‌ها و بزرگ شدن قلب
• ام آر آی قلب برای مشاهده‌ی دقیق‌تر عضله و دریچه‌عای قلبی
• آزمایش‌های خون مخصوص برای تشخیص عفونت و التهاب

درمان روماتیسم قلبی

بهترین درمان هنوز همان پیشگیری از تب روماتیسمی است.

درمان این بیماری تا حد زیادی به مقدار آسیب وارد شده به دریچه‌های قلب بستگی دارد. در موارد شدید، درمان ممکن است شامل جراحی برای تعویض یا ترمیم دریچه‌ی به شدت آسیب دیده نیز باشد.
با این حال، بهترین درمان هنوز همان پیشگیری از تب روماتیسمی است. آنتی بیوتیک‌ها معمولاً می‌توانند عفونت‌های استرپتوکوکی را درمان کرده و از بروز تب روماتیسمی جلوگیری کنند.

بیشتر بخوانید: نارسایی قلب در کودکان، درمان دارویی دارد؟

داروهای ضد التهابی نیز ممکن است برای کاهش التهاب و کاهش خطر آسیب قلبی استفاده شوند. هر چند مدیریت نارسایی قلبی ممکن است به داروهای دیگری نیاز داشته باشد.
معمولاً به افرادی که تب روماتیسمی داشته‌اند، داروهای روزانه یا ماهانه‌ی آنتی بیوتیک، احتمالاً به صورت مادام العمر ، داده می‌‌شود. دلیل انجام این کار، جلوگیری از عفونت‌های مکرر و کاهش خطر آسیب‌های قلبی بیشتر است. برای کاهش التهاب، آسپرین، استروئیدها یا داروهای غیر استروئیدی ممکن است تجویز شود.

بیشتر بخوانید: بیماری قلب جنین، راه درمان دارد؟

عوارض بیماری روماتیسمی قلب

برخی از عوارض این بیماری عبارتند از:

• نارسایی قلبی: ممکن است بر اثر تنگ شدن شدید یا نشتی دریچه‌های قلب اتفاق بیفتد.
• اندوکاردیت باکتریایی: نوعی عفونت پوشش داخلی قلب که ممکن است زمانی رخ دهد که تب روماتیسمی به دریچه‌های قلب آسیب رسانده باشد.
• عوارض بارداری و زایمان به دلیل آسیب قلبی: زنان مبتلا به این بیماری باید قبل از بارداری، وضعیت خود را با پزشک‌شان در میان بگذارند.
• پارگی دریچه‌های قلب: این یک موقعیت اورژانسی است که نیاز به جراحی برای ترمیم یا تعویض دریچه‌ها دارد.

پیشگیری از بیماری روماتیسمی قلب

این بیماری را می‌توان با پیشگیری از عفونت‌های استرپتوکوکی یا درمان آن‌ها با آنتی بیوتیک‌ها در صورت بروز، پیشگیری کرد. در واقع، این خیلی مهم است که آنتی بیوتیک‌ها را طبق دستور پزشک مصرف کنید و حتی اگر بعد از چند روز، احساس بهبودی داشتید، باز هم پروسه‌ی درمانی خود را کامل کنید.

بیشتر بخوانید: سوراخ قلب نوزاد، خوب می‌شود؟

جمع‌بندی

RHD (روماتیسم قلبی) می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد، اما معمولاً در کودکان ۵ تا ۱۵ ساله رخ می‌دهد. به همین دلیل هم لازم است که پدر و مادرها بیشتر احتیاط به خرج دهند تا در صورت مشاهده‌ی هر نوع علائم مشکوک، حتماً کودک خود را پیش پزشک ببرند.

برای اطلاعات بیشتر و آشنایی با متخصصین قلب و عروق، به کلینیک نی نی بان سر بزنید.