درصد موفقیت آی وی اف، چقدر است؟

آی وی اف چیست؟

آی وی اف مخفف  In Vitro Fertilization است که به معنای بارور کردن تخمک در آزمایشگاه بوده و به این روش می‌توان باروری را انجام داد. در این روش،  تخمک زن با اسپرم مرد در آزمایشگاه ترکیب شده و تشکیل لقاح می‌دهند. سپس، از آن لقاح تا مدتی در آزمایشگاه نگهداری می‌کنند و سپس آن را به رحم زن منتقل می‌کنند تا در آن محل رشد کند و به جنین تبدیل شود. البته برای افزایش امکان موفقیت آی وی اف  شرایطی نیاز است و عوامل مهمی نیز در انجام آن تاثیرگذاراند وگرنه این روش با موفقیت روبر نخواهد شد. در ادامه، شرایط و عوامل موفقیت آی وی اف را با هم بررسی می‌کنیم.

عوامل موثر در درصد موفقیت آی وی اف

از آنجایی که در آی وی اف لقاح تخمک و اسپرم در محیط آزمایشگاه انجام می‌شود، فاکتورهای بسیاری در میزان موفقیت آی وی اف موثر هستند. این عوامل عبارت اند از:

سن

در سنین بالاتر، کیفیت و کمیت تخمک‌ها کاهش می‌یابد، تعداد و کیفیت اسپرم‌ها ممکن است ضعیف‌تر باشد، و فرآیندهای طبیعی پیری در رحم هم ممکن است اثری منفی بر نتیجه بگذارند.  هر چه سن خانم بیشتر باشد، امکان موفقیت آی وی اف کاهش می‌یابد، و برعکس، در سنین پایین‌تر نرخ بارداری و بقاء جنین بالاتر است.

کیفیت اسپرم و تخمک

کیفیت هر دو،  تاثیر مستقیم بر روند لقاح،  سلامت جنین و افزایش  امکان موفقیت آی وی اف دارد. تخمک سالم و با کیفیت بالا، بهتر بارور می‌شود، جنین قوی‌تری تولید می‌کند و شانس بارداری افزایش می‌یابد. اسپرم سالم و با تعداد و حرکت مناسب هم  شانس لقاح خوب را افزایش می‌دهد

وزن بدن 

 اضافه وزن یا کمبود وزن شدید می‌تواند تعادل هورمونی را مختل کرده و بر کیفیت تخمک، اسپرم، و توانایی بدن برای پذیرش جنین اثر بگذارد.  پزشکان توصیه می‌کنند که قبل از IVF، وزن در محدوده سالم (BMI بین 18.5 تا 24.9) قرار گیرد. حتی کاهش وزن جزئی در افراد چاق، می‌تواند شانس موفقیت آی وی اف را افزایش دهد.

سیگار کشیدن

سیگار کشیدن باعث کاهش ذخیره تخمدان، کاهش کیفیت تخمک و کاهش شانس لانه گزینی جنین می شود. در مردان نیز مصرف سیگار به کاهش کیفیت اسپرم، اسیب به DNA اسپرم و کاهش حجم مایع منی  کمک می کند. به طور کلی، ترک سیگار قبل از شروع IVF و حتی قبل از اقدام به بارداری (به طور طبیعی) بسیار مهم است. 

نوشیدن الکل

به طور کلی، توصیه می‌شود که زنانی که قصد بارداری دارند یا در حال انجام IVF هستند، مصرف الکل را به طور کامل قطع کنند. برای مردان نیز توصیه می‌شود که مصرف الکل را به حداقل برسانند یا قطع کنند، به‌ویژه اگر مشکلات باروری دارند. امکان موفقیت آی وی اف در زوج‌هایی که  مصرف الکل بالایی دارند، بسیار کم است.

مصرف مواد مخدر  

مصرف مواد مخدر نیز مانند سیگار و الکل، تاثیرات مخرب و جدی بر باروری و امکان موفقیت آی وی اف دارد. این تاثیرات بسته به نوع ماده مخدر، دوز مصرفی، و مدت زمان مصرف می‌تواند متفاوت باشد. اکیداً توصیه می‌شود که هرگونه مصرف مواد مخدر قبل از شروع فرآیند IVF و در طول بارداری به طور کامل قطع شود.

درصد موفقیت آی وی اف در  انتقال جنین فریز چقدر است؟

در هر چرخه IVF شانس موفقیت حدود ٣٠ تا ٢٥ درصد است. اما امکان موفقیت آی وی اف به عوامل دیگری مانند علل ناباروری، کفایت ذخیره تخمدان، تعداد و بلوغ و کیفیت تخمک انتقالی نیز بستگی دارد. منجمد کردن جنین در زمینه لقاح خارج از رحمی تحول عظیمی ایجاد کرده و میزان موفقیت IVF را تحت تاثیر قرار داده است.

آی وی اف چگونه انجام می‌شود؟

به طور کلی و همانگونه که گفته شد در آی وی اف تخمک و اسپرم در محیطی خارج از بدن (محیط آزمایشگاه) مورد لقاح قرار می گیرند.اگر این فرآیند موفقیت آمیز باشد،  جنین شکل گرفته و در این مرحله باید درون رحم خانم قرار داده شود. جزییات بیشتر روش آی وی اف در زیر بیان شده است:

مرحله ۱: تحریک تخمدان: ای وی اف

هورمونی که باعث رشد تخمک ها می شود (هورمون محرک فولیکول FSH) از طریق تزریق های زیرپوستی با دوزهای مشخص وارد بدن میشود (بصورت خودتزریقی) که این مسئله موجب یک سونامی هورمونی می شود و خیلی از تخمک ها شانسی برای سوار شدن بر این موج پیدا میکنند. ما تخمک ها را از بدن خارج میکنیم که به آن فرآیند برداشت تخمک یا برداشت اووسیت (OPU) می گویند. باقی ماندن تخمک ها در بدن برای باروری موجب ریسک غیرقابل قبولی می شود که منتج به تولد دوقلوها، سه قلوها و بیشتر می شود.

مرحله ۲: برداشت تخمک (برداشت اووسیت): ای وی اف

زمانی که تخمک ها بالغ شدند (معمولا ۱۸ میلی متر) و سطح استروژن شما متناسب با تعداد تخمک های موردنظر ما بود، ما برای برداشت تخمک ها برنامه ریزی می کنیم.
یک تزریق ابتدایی و محرک زده می شود تا رشد تخمک ها را نهایی کند، و حدود ۳۶ ساعت بعد در اتاق عمل جمع آوری تخمک ها با یک‌ سوزن که به دستکاه مکش وصل است و تحت هدایت سونوگرافی انجام میشود. سپس تخمک ها به جنین شناس داده  میشود تا فرایند لقاح خارج رحمی بین تخمک و اسپرم را انجام دهد. 

مرحله ۳: لقاح خارج رحمی (IVF): ای وی اف

چند ساعت بعد، جنین شناس تمام تخمک های قابل مشاهده را می شوید و آنها را برای لقاح آماده می کند.
سپس این تخمک ها بهمراه هزاران اسپرم دیگر در یک ظرف قرار داده می شوند، اسپرم هایی که یا از قبل جمع آوری شده اند و بصورت یخ زده بوده اند یا اینکه همان روز از طرف مقابل گرفته شده است. این روش همان روش ای وی اف سنتی هست که اسپرم خودش درون تخمک نفوذ میکند و لقاح ایجاد میشود.  

مرحله ۴: کشت جنین: ای وی اف

یک یا چند روز بعد از IVF، جنین شناس یا پرستار با شما تماس می گیرند و به شما می گویند که چند تخمک بارور شده است. در عرض چند روز بعدی، جنین های شما در یک ظرف با دمای بدن زندگی می کنند. جنین شناسان بر روند رشد آنها نظارت دارند و در نهایت بهترین را برای انتقال به رحم انتخاب میکنند. بین روزهای سوم تا پنجم جنین به دقت به رحم منتقل می شود. 

موفقیت آی وی اف چه زمانی مشخص می‌شود؟

حدود دو هفته بعد از اینکه جنین منتقل شد، می توانیم بررسی کنیم که به رحم چسبیده است یا خیر. یک آزمایش خون ساده یا آزمایش بارداری در منزل، سطح گونادوتروپین کوریونی (HCG) را مشخص می کند که نشان می دهد زن باردار است یا خیر. برای برخی از افراد، جواب این آزمایش منفی می شود. اگر جنین های منجمدشده ای داشته باشید، میتوانید بدون جراحی مجدد برای تخمک کشی و تشکیل جنین، امکان موفقیت آی وی اف را بیشتر  و بارداری با انتقال جنین مجدد امتحان کنید.در غیر این صورت، متخصصان سعی می کنند اطلاعات بیشتری در مورد تخمک ها، اسپرم و جنین کسب کنند تا طرح خود را برای دفعات بعد کارآمدتر کنند.

اثر سلامت بدنی زوج بر موفقیت آی وی اف

امکان موفقیت آی وی اف به شدت تحت تاثیر شرایط بدنی زن و شوهر قرار دارد. به همین علت پزشک قبل از شروع پروسه IVF به انجام چکاپ کامل زن و شوهر می پردازد. این چکاپ ها شامل موارد زیر است:

• سبک زندگی سالم

• سن مناسب

• وزن مناسب

• عدوم مصرف سیگار و الکل و مواد مخدر

• سلامت رحم

• سلامت اسپرم‌ها و تخمک‌ها

• تعادل هورمونی

• انجام آزمایشات لازم و نتیجه مناسب آزمایشات

میانگین درصد موفقیت آی وی اف چقدر است؟

به طور کلی میانگین موفقیت  آی وی اف متغیر است و به عوامل مختلفی بستگی دارد، اما عوامل کلیدی تاثیرگذار بر افزایش امکان موفقیت آی وی اف را می‌توان به سن زن (با افزایش سن زن، درصد موفقیت آی وی اف کاهش می‌یابد)، علت ناباروری (مانند مشکلات اسپرم، مشکلات تخمک‌گذاری، اندومتریوز، انسداد لوله‌های فالوپ و غیره)، کیفیت اسپرم و تخمک، وضعیت سلامت عمومی (وزن مناسب، عدم استعمال دخانیات و الکل)، مرکز درمانی که در آن آی وی اف انجام می‌شود و کیفیت تکنولوژی آن و در نهایت سابقه بارداری (زنانی که قبلاً بارداری موفق داشته‌اند، شانس موفقیت بیشتری دارند) وابسته دانست.

با در نظر گرفتن همه این عوامل، درصد و امکان موفقیت آی وی اف برای هر سیکل درمانی (که به تولد زنده منجر شود)، در حدود ۲۰ تا ۴۰ درصد است. این عدد یک میانگین است و همانطور که گفته شد، برای افراد جوان‌تر و سالم‌تر این درصد بالاتر و برای افراد مسن‌تر یا با مشکلات پیچیده‌تر، این درصد پایین‌تر خواهد بود.

دکتر آمنه لاهوتی اشکوری، متخصص زنان، زایمان، فلوشیپ ناباروری

drlahooti.com​

dr.lahooti

۴۵۵۲۹  (داخلی 2)

۰۹۲۲۱۹۰۰۱۷۹

آدرس: خیابان شیراز جنوبی، پایین تر از همت، خیابان ۶۸ شرقی، مرکز باروری و درمان ناباروری مام، طبقه چهارم

مراقبت‌های لازم برای بالا بردن درصد موفقیت آی وی اف

پس از انجام آی وی اف و برای افزایش امکان موفقیت آی وی اف باید مراقبت‌هایی را انجام داد که این مراقبت‌ها موجب موفقیت بیشتر آن می‌شوند؛ از جمله:

• خودداری از ورزش‌های شدید و فعالیت‌های سنگین 

• پرهیز از شناکردن و قرار گرفتن در وان حمام تا ۴۸ ساعت بعد

• داشتن رژیم غذایی فاقد نفخ و یبوست