نخوردن شیر خشک نوزاد، چه علتی دارد؟

پرسش: فرزند من پسر است در ۴ ماهگی ۵.۲۰۰ و قد او ۶۳ بوده در ابتدای تولد هم ۳.۲۱۰ بوده است.الان ۵ ماهه و وزن او ۵.۸۰۰ است. در روز تقریبا سه بار مدفوع دارد و لی بیشتر از ۴ بار پوشک را خیس نمی کند. وقتی شیر می خورد ۳۰ تا ۴۵ دقیقه شیر می خورد اما خیلی محکم مک نمی زند، فرزند من در شیر خوردن با سینه مشکلی ندارد در خوردن شیر خشک که پزشک تجویز کرده اکراه دارد، البته طعم شیر من شیرین است و بی بو. فقط میزان شیری که باید بخورد فکر می کنم خیلی کم است. در ماههای دیگر همیشه ۱۰۰ تا ۴۰۰ گرم اضافه کرده بود و این ماه ۵۰۰ گرم اما هنوز زیر نمودار است. لطفا مرا راهنمایی کنید. از کی غذا را شروع کنم و از چه غذایی؟

پاسخ: همانطور که می دانید بهترین شیر برای کودک شیر مادر است. بهتر است اگر کودکتان شیر خشک را خوب نمی خورد همان شیر خودتان را به دفعات بیشتری بدهید. تغذیه تکمیلی را باید از پایان شش ماهگی شروع کرد اما شما می توانید با صلاحدید پزشک تان کم کم تغذیه تکمیلی را شروع کنید.شروع غذای کمکی باید با ساده‌ترین مواد غذایی باشد که در عین حال که انرژی لازم را دارد کمترین اثر آلرژنی را داشته باشد.بهتر است مثلاً فرنی را با شیر خود درست کنید و موادی که در آن استفاده می‌شود در درجه اول باید برنج باشد زیرا آلرژن بودن آن از هر ماده دیگری کمتر است. دادن گندم را باید تا پایان 8 ماهگی به تأخیر انداخت. اگر شیر مادر کفاف ندهد می‌توان فرنی را با شیر پاستوریزه یا شیر گاو یا شیرهای مدت دار درست کرد.بادام را نیز می‌توان آسیاب کرد تا دانه های آن قابل هضم باشد. می‌توان حریره بادام را از صافی رد کرد و شیره آن را به شیرخوار داد.مواد را باید به قدری ریز کرد که خوردن آن برای شیرخوار راحت باشد. بهتر است خود مواد جامد را هم به شیرخوار داد زیرا شیره آن بیشتر روغن و مواد جامد آن حاوی پروتئین است.بعد از فرنی و حریره نیز می‌توان به شیرخوار سوپ داد. در سوپ باید از ساده‌ترین مواد استفاده کنیم.

به عنوان نمونه مقداری هویج، برنج و گوشت گوسفند را باید به حدی پخت که بتوان آن را له کرد تا قابل بلعیدن باشد.بهتر است در ابتدا فرنی، حریره یا سوپ رقیق‌تر باشد و غلظت آن کمی از شیر مادر بیشتر باشد. به مرور می‌توان غلظت آن را بیشتر کرد و در ظرف مدت کوتاهی به غلظتی شبیه حلیم رساند که به آسانی از قاشق نریزد. هر چه غذا رقیق‌تر باشد کالری آن کمتر است.به هر حال تمامی مواد غذایی را می‌توان به مرور به کودک داد و اولویت بر آن است که غذاهایی به شیرخوار داد که کمترین اثر آلرژی زایی و بیشترین میزان کالری و مواد مغذی را داشته باشد. بهتر است هفته اول با حریره بادام و فرنی شروع شود و ادامه یابد و از هفته‌های بعد، به مرور سوپ با استفاده از گوشت (در صورت دسترسی نداشتن به گوشت، می‌توان از زرده تخم‌مرغ استفاده کرد) تهیه شود. اضافه کردن گوشت به برنامه غذایی شیرخوار حتماً لازم است ولی استفاده از مغزها به خصوص استفاده از بادام با آن خواص عالی برای پختن اولین غذاها هم ضرورت دارد.

مادران باید مغزهای آسیاب و الک‌شده را همراه شیر و بیسکویت‌های ساده به عنوان میان‌وعده‌ای سرشار از مواد لازم برای رشد مغز و بدن در برنامه کودک بگنجانند. البته توصیه می‌کنیم به جز بادام که آلرژی‌زایی ندارد و در میان مغزها بیشترین کلسیم را داراست، استفاده از بقیه مغزها را به کمی بعدتر موکول کرد.

اصولی که باید در تغذیه تکمیلی رعایت گردد
- از دادن برخی مواد غذایی تا قبل از یک سالگی به کودک خودداری کنید، این غذاها عبارتند از سفیده تخم‌مرغ، شیر گاو، کلم، اسفناج، مرکبات، کیوی، پنیرهای سخت، آناناس، بادام زمینی و عسل.
- از دادن غذاهای کنسرو شده خانگی به کودک خودداری کنید، چرا که این مواد حاوی باکتری‌های مضر هستند.
- از اضافه کردن مواد غیرضروری مانند شکر، نمک، شربت‌ها، ادویه‌جات، خامه و سس به غذای کودک بپرهیزید.
- برای تهیه غذای کودک از مواد غذایی تازه و باکیفیت استفاده کنید.
- دست‌های خود و کودک را قبل از غذا بشویید و از ظروف تمیز استفاده کنید.
- از دادن تکه‌های سبزیجات پخته نشده و میوه‌جاتی که ممکن است باعث خفگی کودک شود، اجتناب کنید.
- در صورت استفاده از حبوبات کنسرو شده، آب‌نمک آن‌ها را جدا و قبل از پوره یا آسیاب کردن با آب تمیز آبکشی کنید.
- بعد از پخت گوشت‌ها، استخوان، پوست و چربی آن‌ها را جدا کنید و پس از پوره کردن با مخلوط‌کن، در صورت نیاز مقداری آب استریل یا آب‌گوشت به آن اضافه کنید.

غذاهای تازه پخته شده را می‌توانید به مدت دو روز و غذاهای گوشتی را به مدت ۲۴ ساعت در یخچال نگهداری کنید. غذاهای پخته شده گوشتی و تخم‌مرغ را که بیش از ۲ ساعت در دمای اتاق نگهداری شده و همچنین نیم‌خورده غذای کودک را دور بریزید. غذاهای پخته شده را می‌توانید به مدت یک ماه در فریزر قرار دهید و پس از خارج کردن از فریزر، حداکثر تا ۴۸ ساعت در یخچال نگهداری کنید. همچنین غذاهای پخته شده کودک را جدا از مرغ، گوشت و ماهی خام و به گونه‌ای در یخچال قرار دهید که غذاهای نپخته در زیر غذاهای پخته قرار نگیرند تا ریختن قطراتی احتمالی از آن‌ها، موجب آلودگی غذای کودک نشود، همچنین مراقب انتشار آلودگی از غذاهای خام به پخته از طریق ظروف نیز باشید.

- برای حفظ بیشتر ویتامین‌ها و مواد مغذی، بهتر است سبزی و میوه‌جات را بخارپز کنید.
- از دادن غذای زیاد به کودک خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث افزایش گاز معده و درد آن و حتی استفراغ شود.
- با شروع تغذیه با غذاهای جامد، پس از خوردن شیر مادر یا شیر خشک، برای کودک مقداری آب جوشیده سرد شده (۶۰ تا ۱۲۰ سی سی در روز و نه بیشتر) بدهید.