بعد از پارگی کیسه آب، چقدر زمان داریم؟ ۳ حالت مختلف + نشانه‌ها

کیسه آب چیست و چرا پاره می‌شود؟

کیسه آب یا غشای آمنیوتیک، غشایی نازک و مقاوم است که جنین را درون رحم احاطه کرده و با مایع آمنیوتیک پر شده است. این مایع نقش حیاتی در محافظت از جنین، تنظیم دمای رحم و رشد سالم او دارد.

چه کارهایی باعث پاره شدن کیسه آب می‌شود:

پارگی کیسه آب معمولاً به صورت طبیعی در پایان بارداری اتفاق می‌افتد، اما برخی عوامل می‌توانند احتمال پارگی را افزایش دهند یا باعث پارگی زودرس شوند. این عوامل عبارت‌اند از:

• فشار زیاد روی رحم: فعالیت شدید، ورزش سنگین یا ضربه به شکم.

• عفونت‌های رحمی یا واژینال: التهاب یا عفونت می‌تواند غشای کیسه آب را ضعیف کند.

• بزرگ بودن بیش از حد جنین یا چندقلویی: فشار اضافی داخل رحم باعث پارگی زودرس می‌شود.

• پارگی جزئی قبلی یا ضعف غشای آمنیوتیک: سابقه پارگی کیسه آب در بارداری‌های قبلی.

• انقباضات زودرس یا زایمان پیش از موعد: شروع زایمان قبل از هفته ۳۷ بارداری می‌تواند منجر به پارگی کیسه آب شود.

• دستکاری یا معاینات واژینال مکرر: به ویژه اگر استریل نباشد و فشار وارد شود.

• ترومای شکمی: سقوط، تصادف یا ضربه مستقیم به شکم مادر.

بیشتر بخوانید: علائم نشتی کیسه آب چیست؟

نشانه‌های پارگی کیسه آب

پارگی کیسه آب همیشه با بیرون ریختن ناگهانی حجم زیادی از مایع همراه نیست. در برخی خانم‌ها، ممکن است ترشح آرام و پیوسته مایع از واژن مشاهده شود. نشانه‌های اصلی عبارت‌اند از:

• احساس خیس شدن ناگهانی یا ترشح بی‌وقفه مایع شفاف از واژن
• نداشتن کنترل بر خروج مایع (برخلاف ادرار که قابل کنترل است)
• بوی مایع شبیه بوی شیر یا کلر (و نه بوی ادرار)
• کاهش حجم شکم یا احساس سبکی
• گاهی همراهی با انقباض‌های رحمی یا دردهای زایمانی

در صورت مشاهده این علائم باید حتماً مایع را بررسی کنید (از لحاظ رنگ، بو و مقدار) و در اولین فرصت با پزشک تماس بگیرید.

بیشتر بخوانید: تفاوت ترشحات و پارگی کیسه آب

بعد از پاره شدن کیسه آب چقدر وقت داریم؟

به طور کلی، پس از پارگی کیسه آب، معمولاً ۱۲ تا ۲۴ ساعت فرصت دارید تا زایمان آغاز شود یا به بیمارستان مراجعه کنید.

اما این زمان بسته به شرایط فرق دارد:

۱. اگر بارداری به هفته ۳۷ یا بعد از آن رسیده باشد:

  اغلب زایمان به طور طبیعی ظرف ۲۴ ساعت شروع می‌شود. اگر پس از ۱۲–۱۸ ساعت انقباضات شروع نشود، معمولاً پزشک برای جلوگیری از عفونت، زایمان را القا می‌کند.

۲. اگر بارداری قبل از هفته ۳۷ باشد (پارگی زودرس کیسه آب):

   این وضعیت نیازمند مراجعه فوری به بیمارستان است. در این حالت ممکن است پزشک با دارو سعی کند زایمان را به تاخیر بیندازد و به جنین فرصت رشد بیشتر بدهد.

بیشتر بخوانید: چه چیزی باعث افزایش مایع دور جنین می شود؟

۳. اگر مایع خروجی رنگ سبز یا قهوه‌ای داشته باشد:

   ممکن است نشانه دفع مکونیوم (مدفوع جنین) باشد که خطرناک است و باید فوراً به بیمارستان بروید.

زنده ماندن جنین پس از پاره شدن کیسه آب

پارگی کیسه آب یکی از مراحل طبیعی نزدیک شدن به زایمان است و در بارداری کامل (بعد از هفته ۳۷) معمولاً شانس زنده ماندن جنین بسیار بالا است. بیشتر جنین‌ها ظرف ۱۲ تا ۲۴ ساعت بعد از پارگی، حتی بدون انقباض اولیه، متولد می‌شوند و پزشک در صورت نیاز زایمان را القا می‌کند تا خطر عفونت کاهش یابد. اما اگر پارگی قبل از هفته ۳۷ رخ دهد، خطر نارس بودن جنین، مشکلات تنفسی و عفونت افزایش می‌یابد و مراقبت پزشکی فوری، بستری شدن، داروهای آنتی‌بیوتیک و گاهی کورتون برای رشد ریه جنین ضروری است.

عوامل موثر بر زنده ماندن جنین شامل مقدار و کیفیت مایع آمنیوتیک، رنگ مایع، شروع سریع زایمان و مراقبت پزشکی است. تاخیر در مراجعه بعد از پارگی می‌تواند منجر به عفونت رحم، کاهش مایع آمنیوتیک و عوارض نوزاد شود. بنابراین حتی در صورت نداشتن درد یا انقباض، مراجعه فوری به پزشک، کنترل حرکات جنین و رعایت بهداشت برای جلوگیری از ورود میکروب‌ها به واژن اهمیت حیاتی دارد.

بیشتر بخوانید:مراحل مختلف زایمان طبیعی: از شروع انقباضات تا تولد

حرکات جنین پس از پاره شدن کیسه آب

پس از پاره شدن کیسه آب، حرکات جنین ممکن است تغییر کند و این تغییر می‌تواند نشانه‌ای مهم برای سلامت او باشد. در حالت طبیعی، اگر بارداری کامل باشد، جنین معمولاً حرکات خود را مانند قبل ادامه می‌دهد.

کاهش یا توقف حرکات جنین بعد از پارگی کیسه آب یک هشدار جدی است. این وضعیت می‌تواند ناشی از کم شدن شدید مایع آمنیوتیک، مشکلات جنینی یا فشار روی بند ناف باشد و نیازمند مراجعه فوری به بیمارستان است. بنابراین بعد از پاره شدن کیسه آب، مادر باید حرکات جنین را به دقت زیر نظر داشته باشد و در صورت هرگونه کاهش یا تغییر غیرطبیعی، فوراً با پزشک تماس بگیرد.

اقدامات لازم پس از پاره شدن کیسه آب

در صورت مشاهده علائم پارگی، موارد زیر را انجام دهید:

1. خونسردی خود را حفظ کنید و از دویدن یا حرکات شدید خودداری کنید.

2. رنگ و بوی مایع را بررسی کنید. اگر شفاف است، معمولاً طبیعی است. اگر رنگ آن سبز، قهوه‌ای یا همراه با خون باشد، مراجعه فوری ضروری است.

3. از ورود هر چیزی به واژن خودداری کنید (تامپون، رابطه جنسی یا معاینه خودسرانه).

4. لباس راحت بپوشید و از پد بهداشتی برای جذب مایع استفاده کنید.

5. سریعاً با پزشک یا بیمارستان تماس بگیرید.

6. توجه به حرکات جنین بسیار مهم است. اگر حرکات جنین کاهش یافت یا قطع شد، باید فوراً مراجعه کنید.

 علائم خطر پس از پاره شدن کیسه آب

پارگی کیسه آب معمولاً نشانه نزدیک شدن به زایمان است، اما در برخی موارد می‌تواند خطرناک باشد و نیازمند مراجعه فوری به پزشک یا بیمارستان باشد. مهم‌ترین علائم خطر عبارت‌اند از:

• رنگ غیرطبیعی مایع: سبز، قهوه‌ای یا خونی بودن مایع ممکن است نشانه دفع مکونیوم یا خونریزی باشد و خطر مشکلات تنفسی یا جدی برای جنین را افزایش دهد.
• کاهش یا توقف حرکات جنین: هرگونه کاهش حرکات یا توقف ناگهانی حرکات جنین بعد از پارگی کیسه آب باید فوراً بررسی شود.
• تب یا علائم عفونت در مادر: تب، لرز، درد شدید شکم یا بوی بد مایع می‌تواند نشانه عفونت رحم (کوریوآمنیونیت) باشد.
• شروع زایمان طولانی یا دیر: اگر زایمان بیش از ۱۲–۲۴ ساعت بعد از پارگی شروع نشود، خطر عفونت و مشکلات جنین افزایش می‌یابد.
• خونریزی شدید یا درد شدید شکم: ممکن است نشانه جدا شدن جفت یا مشکل دیگر باشد و فوراً نیاز به مداخله پزشکی دارد.

در صورت مشاهده هر یک از این علائم، حتی اگر بارداری کامل باشد، مراجعه فوری به مراکز پزشکی و تحت نظر گرفتن جنین ضروری است.

خطرات تاخیر در مراجعه بعد از پارگی کیسه آب

ماندن طولانی‌مدت بعد از پارگی کیسه آب بدون زایمان می‌تواند منجر به عفونت رحم (کوریوآمنیونیت)، کاهش مایع آمنیوتیک و خطر برای جنین شود.

بنابراین توصیه می‌شود حتی اگر مایع خروجی کم باشد و درد نداشته باشید، بیش از چند ساعت صبر نکنید.

سخن پایانی

پارگی کیسه آب نشانه‌ای است که نیاز به توجه فوری دارد. اگر این اتفاق بعد از هفته ۳۷ بارداری افتاد، معمولاً زایمان در ۲۴ ساعت آینده انجام می‌شود، اما در صورت تأخیر یا هر نشانه غیرعادی (رنگ تیره مایع، تب، درد، یا کاهش حرکات جنین) مراجعه فوری به بیمارستان الزامی است. آگاهی از نشانه‌ها و واکنش سریع، می‌تواند از خطرات جدی برای مادر و جنین پیشگیری کند.