واریس تناسلی در بارداری، راه‌های پیشگیری یا کنترل

واریس تناسلی در بارداری زمانی رخ می‌دهد که رگ‌های خونی ناحیه تناسلی و لگن، متورم و گشاد می‌شوند. این وضعیت که معمولاً به دلیل افزایش حجم خون، تغییرات هورمونی و فشار رحم در حال رشد روی رگ‌های لگنی اتفاق می‌افتد، با اقداماتی که به بهبود گردش خون و کاهش فشار روی رگ‌ها کمک می‌کنند، قابل پیشگیری و کنترل است. پرهیز از ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت، انجام ورزش‌های ملایم مانند پیاده‌روی و شنا، پوشیدن لباس‌های گشاد و جوراب‌های مخصوص واریس از جمله این راهکارهای موثر هستند. با ما همراه باشید تا با همه چیز درباره واریس واژن در بارداری آشنا شوید.

‌واریس تناسلی در بارداری چیست؟

واریس واژن یا تناسلی نوعی از واریس است که در ناحیه تحتانی شکم و لگن ایجاد می‌شود. در این وضعیت، برخی از رگ‌های این نواحی بزرگ و متورم شده و ظاهری پیچ‌خورده پیدا می‌کنند؛ طوری که انگار پر از خون شده‌اند. این واریس در دوران بارداری بسیار شایع است، اما اغلب به اندازه کافی در مورد آن صحبت نمی‌شود. در بیشتر موارد، علائم این مشکل پس از زایمان برطرف می‌شوند، اما آگاهی از روش‌های درمانی آن می‌تواند مفید باشد؛ مخصوصاً اگر این اطلاعات بعداً به کار بیایند.

علت واریس واژن در بارداری

معمولاً خطر بروز واریس واژن در بارداری شدت می‌گیرد، اما هر زمانی که فشار داخلی در رگ‌های این ناحیه به هر دلیلی افزایش یابد، امکان بروز این مشکل وجود دارد. برخی از عوامل موثر در واریس تناسلی عبارتند از:

• افزایش جریان خون در ناحیه لگن
• تجمع خون در رگ‌ها (به دلیل فشار ناشی از رشد جنین و انسداد جزئی جریان خون در این ناحیه )
• سندرم احتقان لگنی (عدم توانایی دریچه‌های موجود در رگ‌های خونی در برگرداندن درست خون از اندام‌های مختلف بدن به قلب)

علائم واریس تناسلی در بارداری

برخی از علائم این عارضه عبارتند از:

• رگ‌های برجسته و آبی‌رنگ در قسمت خارجی فرج که ممکن است ظاهر نگران‌کننده‌ای داشته باشند و معمولاً باعث درد و ناراحتی می‌شوند.
• گسترش رگ‌های متورم به نواحی داخلی ران و قسمت پایینی کمر
• درد مبهم در ناحیه تناسلی و پایین کمر که در طول روز، مخصوصاً پس از مدت زمان طولانی ایستادن یا نشستن، شدت می‌یابد.
• درد در  هنگام رابطه جنسی
• افزایش دفعات ادرار
• تاثیرات روانی و احساسی مانند افسردگی و اضطراب دوران بارداری

خطرات واریس واژن در بارداری

همان‌طور که گفتیم، علائم واریس تناسلی معمولاً پس از زایمان به طور خودکار برطرف می‌شوند و به ندرت در روند زایمان مشکل جدی ایجاد می‌کنند. به علاوه، از آن جایی که جریان خون در این رگ‌های متورم پایین است، در صورت خونریزی، معمولاً به راحتی قابل کنترل خواهند بود. با این حال، بهتر است به آمار و احتمالات اکتفا نکرده و در صورت مشاهده رگ‌های برجسته در ناحیه لگن و فرج خود، برای بررسی احتمال ابتلا به واریس تناسلی در بارداری به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص واریس تناسلی در دوران بارداری

تشخیص این بیماری معمولاً ساده است و پزشک شما می‌تواند با انجام یک معاینه فیزیکی معمولی، وجود واریس تناسلی را تایید کند. به علاوه، پزشک در مورد علائم شما سوال‌های زیادی می‌پرسد تا شدت بیماری را ارزیابی کرده و تشخیص دهد که آیا جای نگرانی وجود دارد یا خیر.
در موارد نادر یا شدیدتر، ممکن است انجام آزمایش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی نیز برای تشخیص این عارضه لازم شود. این آزمایش به پزشک کمک می‌کند تا ببیند که آیا به دلیل تورم رگ‌ها، بازگشت غیرطبیعی خون اتفاق افتاده است یا خیر.
در موارد بسیار شدید که ممکن است با سندرم احتقان لگنی مرتبط باشد، پزشک ممکن است سی تی اسکن قلب، ام آر آی قلب یا ونوگرافی انتخابی را نیز توصیه کند تا به طور دقیق مشکل رگ‌های شما در این ناحیه را بیابد.

درمان واریس واژن در بارداری

هیچ روش درمانی قطعی و خاصی برای واریس واژن در دوران بارداری وجود ندارد. با این حال، بسته به شدت علائم، پزشک ممکن است راهکارهای زیر را پیشنهاد کند:

• اگر دچار خارش هستید، ممکن است توصیه شود که ناحیه را با صابون ملایم بشویید و برای کاهش التهاب، پماد موضعی کورتیکواستروئیدی استفاده کنید.
• در صورتی که لخته خون ایجاد شده و خطرات آن زیاد باشد، پزشک ممکن است داروی هپارین با وزن مولکولی کم را برای پیشگیری از لخته شدن بیشتر خون تجویز کند.

زنانی که در دوران بارداری دچار واریس واژینال هستند، ممکن است در سه ماهه آخر بارداری خود یک دوره پنج روزه از این دارو را مصرف کنند تا از لخته شدن خون در رگ‌هایشان قبل از زایمان جلوگیری شود. در مواردی هم که لخته شدن خون شدید است، روش‌های درمانی پیشرفته‌تری باید به کار برد. برخی از این روش‌ها را در ادامه توضیح داده‌ایم، اما معمولاً بهتر است که پس از بارداری انجام شوند:

• اسکلروتراپی (Sclerotherapy): این روش یک درمان پزشکی است که در آن یک محلول مخصوص به رگ‌های متورم و برجسته در ناحیه واژن و فرج تزریق می‌شود. این محلول باعث حل شدن و از بین رفتن رگ‌های غیرضروری شده و به مرور زمان، وضعیت واریس تناسلی در دوران بارداری بهبود پیدا می‌کند.
• اکو اسکلروز (Echo Sclerosis): این روش نسخه پیشرفته‌تر اسکلروتراپی است که با کمک سونوگرافی انجام می‌شود تا دقت درمان افزایش یابد و تاثیر بیشتری داشته باشد.
• آمبولیزاسیون ترانس‌ کاتتر (Transcatheter Embolization): در این روش، از تصویربرداری فلوروسکوپی برای هدایت یک کاتتر (لوله نازک پزشکی) به داخل رگ‌های آسیب‌دیده استفاده می‌شود. سپس یک کویل (فنر مخصوص) همراه با محلول اسکلروتراپی درون رگ قرار داده می‌شود تا جریان خون را در رگ متورم متوقف کرده و مشکل را برطرف کند.
• فلبکتومی (Phlebectomy): در این روش، رگ‌های آسیب‌دیده به طور کامل برداشته می‌شوند تا از بروز عوارض بیشتر مانند لخته شدن خون جلوگیری شود. برای انجام این عمل، ایجاد برش‌های کوچک روی پوست الزامی است.

راه‌های پیشگیری از واریس تناسلی در بارداری

برای پیشگیری ازاین عارضه در دوران بارداری می‌توانید از راهنمایی‌های زیر کمک بگیرید:

• پرهیز از ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت: نشستن یا ایستادن طولانی می‌تواند فشار زیادی بر رگ‌های لگنی وارد کند. پس تغییر وضعیت بدن در طول روز و داشتن استراحت‌های کوتاه می‌تواند جلوی ایجاد واریس را بگیرد.
• ورزش منظم و سبک: فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی، شنا و یوگا به بهبود گردش خون و کاهش فشار روی رگ‌های لگنی کمک می‌کنند. این ورزش‌ها هم‌چنین جلوی تجمع خون در رگ‌ها را می‌گیرند.
• بالا نگه داشتن پاها: برای این‌که به واریس واژن در بارداری مبتلا نشوید، هنگام استراحت، پاهای خود را کمی بالاتر از سطح بدن قرار دهید تا گردش خون بهتر انجام شود و فشار روی رگ‌ها کاهش یابد.
• پوشیدن لباس‌های گشاد و جوراب واریس: لباس‌های تنگ می‌توانند جریان خون را مختل کرده و برعکس، استفاده از جوراب‌های مخصوص واریس می‌تواند به بهبود گردش خون کمک کند.
• مصرف آب کافی و رژیم غذایی سالم: نوشیدن آب کافی و مصرف غذاهای سرشار از فیبر مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل از یبوست جلوگیری کرده و فشار روی رگ‌های لگنی را کاهش می‌دهد.
• خوابیدن به پهلوی چپ: این کار فشار رحم روی رگ‌های لگنی را کاهش داده و از انسداد جریان خون جلوگیری می‌کند.
• ماساژ ملایم ناحیه لگن: ماساژ آرام می‌تواند به بهبود گردش خون و کاهش تورم کمک کند.

کلام آخر

واریس تناسلی در بارداری معمولاً خطر جدی برای سلامتی شما ایجاد نمی‌کند، اما بهتر است پیش از بروز مشکلات احتمالی، تحت معاینه و درمان قرار بگیرید. ورزش‌های سبک، بالا نگه داشتن پاها، پوشیدن جوراب واریس، رعایت رژیم غذایی سالم، ماساژ ملایم و خوابیدن به پهلوی چپ، همگی از کارهایی هستند که می‌توانند جلوی بروز این مشکل را بگیرند. در موارد شدید ابتلا نیز پزشک ممکن است داروهای رقیق کننده خون، پمادهای موضعی یا روش‌هایی مانند اسکلروتراپی را توصیه کند.

به کلینیک نی نی بان سر بزنید.