حساسیت به بو در دوران بارداری، چه کنم؟

هایپراسمیا چیست؟

هایپراسمیا اصطلاح پزشکی برای توصیف افزایش حساسیت بویایی است که در آن، بینی شما حساس‌تر شده و بوها را قوی‌تر از حد عادی احساس می‌کند. هایپراسمیای واقعی بسیار نادر است و ممکن است با بیماری‌هایی که بر بخش‌های تشخیص بوی مغز تاثیر می‌گذارند، مرتبط باشد. (مانند صرع، بیماری آدیسون یا میگرن)
متخصصان می‌گویند حساسیت بیشتر به بوها در دوران بارداری ممکن است یک عملکرد محافظتی داشته باشد. به این صورت که بینی حساس‌تر می‌تواند قبل از این‌که ماده‌ای بالقوه سمی را بخورید، شما را از خطر آن برای جنین آگاه کند.

حساسیت به بو در بارداری از چه زمانی شروع می‌شود؟

بیشتر اطلاعات ما درباره افزایش حس بویایی در بارداری از گزارش‌های خود زنان باردار به دست آمده است. بیشتر زنانی که این تغییر را تجربه می‌کنند، می‌گویند این اتفاق در اوایل بارداری رخ می‌دهد.
در مراحل بعدی بارداری، ممکن است حس بویایی‌تان کاهش پیدا کند. علت آن این است که با افزایش جریان خون، بافت‌های بدن ازجمله بافت‌های داخل بینی متورم می‌شوند و با ورم کردن بینی، احتمالاً دچار گرفتگی می‌شوید. بنابراین، درست مثل وقتی که سرما خورده‌اید، گرفتگی بینی باعث می‌شود که نتوانید بوها را به راحتی تشخیص دهید.

علل حساسیت به بو در دوران بارداری

حساسیت به بو در دوران بارداری هنوز نوعی معما است. در واقع، کارشناسان تا به حال نتوانسته‌اند به طور قطعی علت آن را پیدا کنند. یک نظریه معروف این است که مانند بسیاری از تغییرات دیگر بدن در دوران بارداری، تغییرات هورمونی هستند که باعث ایجاد حساسیت بویایی می‌شوند.
یکی از هورمون‌های احتمالی موثر در این موضوع، گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) است که بعد از لانه‌گزینی تخمک بارور شده در دیواره رحم تولید می‌شود و همان هورمونی است که آزمایش بارداری برای تشخیص بارداری آن را شناسایی می‌کند. سطح hCG در اوایل بارداری افزایش می‌یابد و این همزمان با تغییرات بویایی است که بسیاری از زنان باردار گزارش می‌کنند.
هم‌چنین ممکن است به جای این‌که حس بویایی‌تان واقعاً قوی‌تر شده باشد، فقط نسبت به بوها آگاه‌تر شده باشید. افزایش حساسیت و توجه در این نه ماه ممکن است باعث شود بوهای بالقوه مضر برای جنین را سریع‌تر تشخیص دهید و از آن‌ها دوری کنید.

بوهای آزاردهنده در دوران بارداری

چند مورد از بدترین بوهایی که در دوران بارداری باعث عذاب شما می‌شوند و بهتر است از آن‌ها دوری کنید، عبارتند از:

• تخم‌مرغ: تخم‌مرغ حتی در شرایط عادی بوی خوشایندی ندارد، اما به‌خصوص تخم‌مرغ آب‌پز می‌تواند رفلکس تهوع شما را به شدت تحریک کند.
• پنیر کهنه: حساسیت به بو در بارداری در مورد پنیر می‌تواند شدید باشد. بعضی از زنان حتی اگر قبل از بارداری خود عاشق پنیر باشند، حالا احتمالاً متوجه می‌شوند که چرا برخی می‌گویند پنیرهای کهنه بوی جوراب‌های کثیف را می‌دهند.
• قهوه: متاسفانه، این یکی هم جزو موارد آزاردهنده است. مخصوصاً در سه ماهه اول بارداری، حتی رد شدن از کنار یک کافه می‌تواند شما را فراری دهد.
• عطر: ترکیب بوهای مختلف عطرها و لوازم آرایشی در دوران بارداری، بیش از حد تحمل است. بنابراین، بهتر است تا نه ماه از بخش عطر و محصولات آرایشی فروشگاه‌های بزرگ دور بمانید.
• الکل: برای بعضی از زنان، حتی یک استشمام کوتاه از هر چیزی که الکل دارد، می‌تواند باعث حالت تهوع شود.
• بوی داخل یخچال: بعضی از زنان همان لحظه‌ای که در یخچال را صبح باز می‌کنند، دچار حالت تهوع می‌شوند. در واقع، حتی اگر یخچال کاملاً خالی باشد، ترکیب بوهای مختلف داخل آن می‌تواند تحمل شما را از بین ببرد.
• غذای حیوانات خانگی: حتی غذای خشک سگ هم می‌تواند برای بعضی از زنان باردار غیرقابل‌تحمل باشد. پس زمان خوبی است که هم غذا دادن به حیوانات خانگی و هم تمیز کردن فضولات آن‌ها را به همسرتان بسپارید.
• خوشبوکننده‌های ماشین: این مواد شیمیایی می‌توانند حس بیزاری از بو در دوران بارداری را تقویت کنند. بنابراین، اگر در ماه گذشته داخل ماشینی که خوشبوکننده‌های آویزی داشته، نشسته‌اید، بهتر است دیگر این کار را نکنید.
• چرم: بوی چرم نیز حال بعضی از مادران باردار را بد می‌کند. پس فرقی ندارد که چرم ماشین باشد یا مبل یا حتی یک کت چرمی، از همه آن‌ها دوری کنید.
• مزرعه‌: اگر کودک نوپایی دارید که عاشق رفتن به مزرعه یا باغ‌وحش است، این وظیفه پدر است که همراهش برود. در دوران بارداری حتی اگر ماسک هم بزنید، باز احتمال دارد نتوانید بوی حیوانات را تحمل کنید.
• بوی پای همسر: بوی پا حتی در شرایط عادی هم ناخوشایند است، اما در دوران بارداری این بو می‌تواند به یک بحران جدی تبدیل شود!
• خمیر بازی: آن بوی خاص و عجیبی که از خمیر بازی بچه‌ها بلند می‌شود، ممکن است باعث شود دیگر هرگز نخواهید این بازی را در خانه داشته باشید.
• بوی مدفوع و استفراغ نوزاد: در دوران بارداری، ممکن است مصونیت مادریتان نسبت به بوی پوشک کثیف و استفراغ نوزاد از بین برود. در واقع، امکانش هست که حتی عوض کردن یک پوشک ساده هم ‌اشک‌تان را دربیاورد!

درمان حساسیت به بو در بارداری

قوی تر شدن حس بویایی در بارداری چیزی نیست که بتوانید آن را از بین ببرید، اما می‌توانید از بوهایی که بیش از همه آزاردهنده هستند، اجتناب کنید. مطالعات نشان داده‌اند که زنان باردار معمولاً بوی عطر، حیوانات خانگی، گوشت، ماهی و تخم‌مرغ را ناخوشایند می‌دانند و بهتر است از آن‌ها دوری کنند. برعکس، بوی میوه‌ها برایشان دلپذیرتر است و اشکالی ندارد در معرض آن‌ها قرار بگیرند. توصیه‌های زیر ممکن است به شما کمک کنند:

• اگر بوی غذاهای در حال پخت شما را اذیت می‌کند، بهتر است غذا را سرد یا در دمای اتاق بخورید. هم‌چنین، می‌توانید برای کاهش بوهای آزاردهنده از ماسک استفاده کنید.
• خود را با بوهای خوشایند مانند نعناع، لیمو، فلفل نعناع یا دارچین احاطه کنید. روغن فلفل نعناع در دوران بارداری ایمن است و استفاده منظم از مقدار کمی از آن داخل بینی می‌تواند به کاهش بوهای ناخوشایند کمک کند.
• جویدن آدامس یا مکیدن آب‌نبات می‌تواند بوی نامطلوب را کاهش دهد و بد نیست آن را امتحان کنید.
• اگر بوهای بد باعث تهوع و استفراغ شدید شما می‌شوند، از پزشک خود برای مصرف داروهای ضدتهوع اجازه بگیرید.

هایپراسمیا چه زمانی از بین می‌رود؟

شدت حساسیت به بو در بارداری معمولاً تا پایان سه ماهه اول کاهش می‌یابد. این درست همان زمانی است که تهوع صبحگاهی نیز معمولاً فروکش می‌کند و سطح هورمون‌ها تثبیت می‌شوند. به علاوه، بیشتر زنان گزارش می‌کنند که این حساسیت تا پایان بارداری به طور کامل از بین می‌رود. بنابراین، احتمالاً تا زمان زایمان از شر بوهای آزاردهنده خلاص می‌شوید.
البته، اگر این مشکل بعد از بارداری هم ادامه داشت، حتماً با پزشک خود مشورت کنید، چرا که است یک بیماری زمینه‌ای (و نه بارداری) عامل این مشکل باشد.

کلام آخر

حساسیت به بو در دوران بارداری احتمالا به دلیل تغییرات هورمونی رخ می‌دهد که می‌تواند باعث حالت تهوع و استفراغ شود. متاسفانه راهی برای رفع این حساسیت وجود ندارد، اما می‌توانید از بوهای آزاردهنده مانند عطرهای قوی، غذای در حال پخت، قهوه و مواد شیمیایی دوری کنید. مصرف غذاهای سرد، استفاده از ماسک، تهویه مناسب محیط و همراه داشتن رایحه‌های ملایم مانند لیمو یا نعناع نیز می‌توانند کمک‌کننده باشند. با این حال، در موارد شدید، حتما با یک پزشک متخصص مشورت کنید.

به کلینیک نی نی بان سر بزنید.