آیا دستگاه‌های تصفیه هوا به درمان آلرژی کمک می‌کنند؟
تصفیه‌کننده‌های هوا می‌توانند کیفیت هوا را بهبود بخشند، اما آیا این دستگاه‌ها به تسکین آلرژی کمک می‌کنند؟ و اگر چنین است، چقدر کمک می‌کنند؟
دستگاه‌های تصفیه هوا با مکش هوا، به دام انداختن آلاینده‌های موجود در هوا و سپس بازگرداندن هوای فیلتر شده و تمیز به فضا، هوای اتاق را تمیز می‌کنند. برخی از این ذرات موجود در هوا، مانند گرده، شوره حیوانات خانگی و هاگ‌های کپک، محرک‌هایی هستند که می‌توانند آلرژی افراد را تشدید کنند. این ذرات می‌توانند از طریق تنفس وارد بدن ما شوند و باعث آبریزش بینی، اشک‌آلود شدن چشم و سایر واکنش‌های نامطلوب در افرادی شوند که به آلرژن‌ها حساس هستند.
بنابراین آیا تصفیه‌کننده‌های هوا به آلرژی کمک می‌کنند؟ به طور خلاصه، بله، اما فقط تا حدی می‌توانند.
تصفیه‌کننده‌های هوا می‌توانند در به دام انداختن ذرات کوچکی که باعث آلرژی می‌شوند، مؤثر باشند و از گردش آنها در هوا و سپس استنشاق آنها جلوگیری کنند. با این حال، دکتر پایل گوپتا ، استادیار مرکز پزشکی SUNY Downstate در نیویورک و سخنگوی ملی انجمن ریه آمریکا، از طریق ایمیل به Live Science گفت: «هر دستگاه محدودیت‌های خود را دارد و پاسخ‌های فردی می‌تواند متفاوت باشد.»
آنتا ایوانوا ، مشاور پرستار آلرژی کودکان در بیمارستان‌های سندول و وست بیرمنگام وابسته به NHS Trust در بیرمنگام، انگلستان، با این گفته موافق است.
ایوانوا می گوید: «تصفیه هوا اغلب به عنوان بخشی از بهبود محیط برای بیماران مبتلا به بیماری تنفسی آلرژیک توصیه می‌شود، اما شواهد پزشکی کمی برای تأیید این موضوع وجود دارد که تصفیه‌کننده‌های هوا مستقیماً به کاهش قابل توجه آلرژی یا علائم تنفسی کمک می‌کنند.» او گفت: «نیاز به آزمایش‌های کنترل‌شده تصادفی بزرگ‌تری وجود دارد تا بتوان اثربخشی واقعی [این دستگاه‌ها] را به صورت علمی اثبات کرد.» (آزمایش‌های کنترل‌شده تصادفی شامل یک گروه دارونما برای مقایسه هستند و می‌توانند شواهد مستقیمی ارائه دهند که یک مداخله علائم خاص را تسکین می‌دهد.)
از نظر تاریخی، مطالعات انجام شده نشان داده‌اند که تصفیه هوا می‌تواند به کاهش برخی از علائم تب یونجه مانند عطسه، گرفتگی بینی و آبریزش چشم کمک کند. با این حال، طبق تحلیلی که در سال ۲۰۲۴ در مجله Indoor Air منتشر شد، به نظر نمی‌رسد که تصفیه هوا به طور قابل توجهی عملکرد ریه افراد را بهبود بخشد، کیفیت زندگی آنها را افزایش دهد یا نیاز آنها به داروهای آلرژی را کاهش دهد .
این یافته‌های متناقض ممکن است تا حدی ناشی از محدودیت‌های مطالعات باشد. به عنوان مثال، دستگاه‌های تصفیه هوا معمولاً تحت شرایط کنترل‌شده دقیق در آزمایشگاه‌ها آزمایش می‌شوند، نه در سناریوهای دنیای واقعی. عواملی مانند محل قرارگیری دستگاه تصفیه، سرعت جریان آن و زمان کارکرد آن نیز بر میزان کاهش علائم آلرژی تأثیر می‌گذارند ، بنابراین ممکن است بین مطالعات اختلاف نظر وجود داشته باشد.
فیلترهای مختلف موجود در دستگاه‌های تصفیه هوا نیز ممکن است اثربخشی آنها را تغییر دهند. اکثر بهترین دستگاه‌های تصفیه هوا موجود در بازار مجهز به فیلترهای ذرات معلق با راندمان بالا (HEPA) هستند که طبق گفته آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده (EPA) می‌توانند تا ۹۹.۹۷٪ از گرد و غبار، گرده و ذرات معلق در هوا با اندازه ۰.۳ میکرون را از هوا حذف کنند. این فیلترها از یک شبکه چند لایه از نخ‌های فایبرگلاس بسیار ظریف - نازک‌تر از تار موی انسان - تشکیل شده‌اند.
گوپتا می گوید: «فیلترهای HEPA به ویژه در به دام انداختن ذرات معلق در هوا، از جمله برخی از آلرژن‌های رایج، مؤثر هستند.» برای مثال، طبق مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۵ در مجله علوم مواجهه و اپیدمیولوژی محیطی منتشر شد، مشخص شد که دستگاه‌های تصفیه هوای مجهز به فیلترهای HEPA در فیلتر کردن ذرات معلق در هوا به کوچکی ۲.۵ میکرون، نسبت به سیستم‌های HVAC (واحدهای گرمایش، تهویه و تهویه مطبوع) مؤثرتر هستند . دانشمندان به مدت ۱۲ ماه، سطح آلودگی هوا را در ۹۹ کلاس مدرسه دارای تصفیه‌کننده هوای فیلتر HEPA و ۸۷ کلاس مدرسه دارای سیستم‌های HVAC رصد کردند و دریافتند که سطح ذرات معلق در هوا در کلاس‌های مجهز به تصفیه‌کننده‌های هوای غیر HEPA به طور متوسط ۳۹.۹ درصد بیشتر است.
گوپتا گفت، در نهایت، «اگرچه دستگاه‌های تصفیه هوا می‌توانند مزایایی برای مدیریت آلرژی، آسم و قرار گرفتن در معرض آلودگی داشته باشند، اما زمانی که با شیوه‌های خوب کیفیت هوای داخل خانه، مانند تمیز کردن منظم، کنترل رطوبت و تهویه مناسب، ترکیب شوند، بیشترین تأثیر را دارند.» یک دستگاه تصفیه هوا، به تنهایی، ممکن است این کار را انجام ندهد.
