گرفتگی عضلات در دوران حاملگی، علت و درمان

اسپاسم یا گرفتگی عضلات پا یکی از شایعترین مشکلات دوران بارداری خصوصاً در سه ماهه دوم و سوم است (پس از هفته بیستم) و بین ۳۰-۵ درصد از مادران باردار از آن شاکی هستند. انقباض یا سفت شدن غیرارادی در عضلات پا که معمولاً ناحیه ساق پا را درگیر کرده و گاهی هم به عضلات ران کشیده میشود. این گرفتگی از چند ثانیه تا چند دقیقه متغیر است و ممکن است ساعتها به شکل دردناک احساس شود. گرفتگی عضلات پا ممکن است در طول روز ایجاد شود ولی معمولاً شب هنگام و در هنگام استراحت ایجاد می شود و عارضهای برای مادر و جنین در پی ندارد.

علت چیست؟
علت گرفتگی عضلات ساق پا در بارداری تا به امروز به صورت ناشناخته باقی مانده است و غالباً بدون هیج علت زمینه ای قابل تشخیص رخ میدهد؛ ولی به گفته محققان، فشار سنگینی رحم بزرگ بر عروق خونرسان اندام تحتانی که مانع از بازگشت خون به سمت بالا میشود و همچنین تحت فشار قرار دادن اعصابی که به سمت اندام تحتانی میرود، یکی از دلائل احتمالی گرفتگی عضلات است. سایر دلائل احتمالی شامل:

1- اختلال در تعادل آب و الکترولیتهایی نظیر کلسیم، منیزیم، پتاسیم و ویتامینهای B، E و C
۲- افزایش دفع ادراری کلسیم در دوران بارداری و افزایش نیاز جنین به کلسیم به ویژه در نیمه دوم بارداری
3- فعالیتهای سنگین ورزشی به ویژه در افراد غیر حرفه ای و در صورتی که با عدم جایگزینی آب و الکترولیت ها همراه باشد.
۴- مصرف برخی از داروها مثل مسهلها، داروهای مدر و سایمتیدین
5- تغذیه نادرست و فقر مواد مغذی
۶- کم کاری غده تیروئید و فوق کلیه با شیوع کمتر
7- افزایش سن

در هنگام وقوع گرفتگی عضلات ساق پا چه کنیم؟
به محض احساس گرفتگی عضلات ساق پا، به آرامی پاها را صاف کرده و انگشتان پا را به سمت ساق پای خود خم کنید. این حرکت به تدریج به رفع گرفتگی عضلات کمک میکند.
ماساژ ملایم عضلات درگیر شده
قرار دادن کمپرس سرد یا گرم بر روی موضع دردناک

برای پیشگیری از این عارضه دردناک چه کنیم
گنجاندن لبنیات کم چرب و ریز مغذی هایی مثل گردو، فندق، پسته، دانه کنجد و دانه های غلات مثل ذرت در رژیم غذایی
پرهیز از ایستادن و نشستن های طولانی مدت (اگر شغلتان ایجاب میکند که به مدت طولانی در وضعیت نشسته قرار بگیرید، هر ۳۰ دقیقه یکبار به مدت ۱۰ دقیقه برخیزید و کمی قدم بزنید و اگر مجبورید مدت طولانی در وضعیت ایستاده قرار بگیرید، هر ۳۰ دقیقه یکبار، به مدت ۱۰ دقیقه بنشینید و استراحت کنید).
در طول نشستن، کف پاهایتان را مماس با زمین قرار دهید و پشت کمرتان را با بالشتکی پر کنید و از انداختن پاها بر روی هم اجتناب کنید (این وضعیت خونرسانی را مختل و باعث خستگی شما میشود).
در طول روز و در هر وضعیتی که قرار دارید مچ پاهایتان را بچرخانید و انگشتان پا را باز و بسته کنید.
انجام تمرینات ورزشی سبک و مخصوص دوران بارداری و یا پیاده روی در هوای آزاد (این مورد مشروط به اجازه پزشک می باشد.)
مصرف مکمل هایی نظیر ویتامین های B۱ ،B۶ و همچنین کلسیم و منیزیم مشروط به اجازه پزشک متخصص زنان یا ماما. تحقیقات اخیر مؤید تأثیرات مثبت ترکیب ویتامین هایB۱ و B۶ و همچنین منیزیم و کلسیم در کاهش شدت درد و دفعات گرفتگی عضلات پا میباشد.
مصرف نوشیدنی های حاوی کافئین و نوشابه ها را محدود کنید و به جای آنها آب فراوان بنوشید.
از مصرف بیش از حد مواد چرب و شیرین پرهیز کنید.
کفش های طبی و لژدار با ارتفاع 5-3 سانتیمتر با سایز مناسب بپوشید.