مراقبت های دوران بارداری، چگونه حاملگیتان را شیرین‌تر کنید؟
دوران بارداری، دوران بسیار مهمی است زیرا سلامتی کودک در سال‌های بعدی زندگی او را هم تضمین می‌کند.
دوران بارداری، دوران بسیار مهمی است زیرا سلامتی کودک در سال‌های بعدی زندگی او را هم تضمین می‌کند به همین دلیل زنان باردار باید با تمام وجود برای سلامتی خود و فرزندشان تلاش کنند و در عین حال با آرامش کامل از این زمان طلایی از حس زیبای مادری لذت ببرند.
زمانی که زنان با جواب مثبت آزمایش بارداری روبرو می‌شوند و می‌فهمند که مادر شده‌اند، تنها دغدغه و نگرانی آن‌ها سلامتی کودکشان می‌شود و به دنبال بهترین اعمالی هستند که بتواند به جنین آن‌ها کمک کند و باعث رشد و نمو بهتر آن شود.
یکی از مسائلی که در زمان بارداری بسیار با اهمیت و همچنین در سلامتی و رشد جنین مؤثر است نوع و میزان تغذیه مادر باردار است، مادران باردار در این زمان باید از برخی هوس‌های غذایی خود که زیان‌آور است، چشم بپوشانند و در عوض از مواد غذایی که اثرات مثبت بر بارداری و جنین آن‌ها دارد، استفاده کنند.
پروانه صانعی با بیان این‌که دوران اولیه بارداری، دوران بسیار مهمی است زیرا وضعیت سلامت و یا عدم سلامت اولیه جنین در سال‌های بعدی را رقم می‌زند، اظهار کرد: خانواده‌ها مسؤول هستند و خانم‌های باردار باید نکات تغذیه‌ای و غیر تغذیه‌ای را در نظر بگیرند تا بتوانند فرزند سالمی به بدنیا بیاورند.
وی با اشاره به اهمیت وزن زنان باردار قبل از بارداری و اضافه وزن آن‌ها در طی دوران بارداری افزود: خانم بارداری که قبل از بارداری دارای وزن مطلوب بوده است، انتظار می‌رود در کل یک دوره بارداری در حدود ۱۰ تا ۱۲ کیلوگرم افزایش وزن داشته باشد، اگر خانم باردار در محدوده اضافه وزن بوده باشد، محدوده اضافه وزن در دوران بارداری باید کمتر و بین ۷ تا ۱۰ کیلوگرم باشد و اگر خانم باردار چاق بوده باشد، باید افزایش وزن او باز هم کمی کمتر و بین ۵ تا ۸ کیلوگرم باشد.
در سه ماهه اول بارداری افزایش وزن ممنوع
متخصص تغذیه و رژیم درمانی عنوان کرد: در سه ماهه اول ترجیح بر این است که زنان باردار افزایش وزن نداشته باشند، در سه ماهه دوم و سوم افزایش وزن می‌تواند در محدوده 1 تا 2 کیلوگرم در ماه اتفاق بیفتد تا در مجموع کل بارداری به مقدار کمتر از 10 کیلوگرم برسد، خانم باردار در سه ماه اول نیاز تغذیه‌ای بیشتری نسبت به نیازهای قبل بارداری ندارد، پس افزایش وزنی در این سه ماه نباید داشته باشد و اگر افزایش وزنی پیش آمد، نباید بیشتر از یک کیلوگرم باشد، به این منظور باید دریافت‌های تغذیه‌ای خود را پایش کند تا مقادیر دریافتی او زیاد نباشد.
وی با اشاره به باور غلطی که زنان باردار دو نفر هستند و باید غذای دریافتی خود را دو برابر قبل از بارداری کنند، متذکرشد: واقعیت این نیست و خانم باردار در 3 ماهه اول بارداری هیچ افزایش نیازی ندارد، همچنین در سه ماهه دوم و سوم نیاز روزانه خانم باردار نسبت به زمان قبل از بارداری فقط در حد یک لیوان شیر اضافه‌تر، 60 گرم یا دو قوطی کبریت گوشت بیشتر و 3 عدد بیسکویت ساقه طلایی یا یک واحد غلات اضافه‌تر است.
صانعی در ادامه اذعان داشت: خانمی که در طی دوره بارداری 20 کیلوگرم وزن اضافه می‌کند به این معنی نیست که یک بچه بسیار سالم و بهتری خواهد داشت، بلکه این افزایش وزن نامطلوب، منجر به بدنیا آمدن نوزادی با وزن بین 1 و نیم کیلوگرم تا زیر 3 کیلوگرم خواهد شد که اصلاً مناسب نیست و لازم است که در طی دوره بارداری حتماً کنترل وزن انجام شود و افزایش وزن در حد مطلوب باشد.
اضافه وزن در بارداری، دیابت بارداری، زایمان سزارین و سقط را به دنبال دارد
وی ادامه داد: اضافه وزن زیاد در دوران بارداری با افزایش خطر دیابت بارداری، زایمان سزارین اجباری، سقط و مشکلات دیگر همراه است، به همین دلیل کنترل وزن هر ماه باید انجام شود که اگر در کنترل وزن متوجه شوند خانم باردار افزایش وزن غیرطبیعی دارد، او را به متخصص تغذیه ارجاع دهند تا نیازهای تغذیه‌ای و رژیم غذایی مناسب وضعیت وی تعیین شود و با رعایت رژیم صحیح بتواند کنترل وزن داشته باشد.
متخصص تغذیه و رژیم درمانی مطرح کرد: در رژیم زنان باردار باید شیر، ماست و لبنیات فراوان، گوشت، مرغ و ماهی وجود داشته باشد، همچنین غذاهای پروتئینی و پنیر، تخم مرغ و حبوبات در برنامه غذایی باشد تا رشد جنین را رقم بزند، میوه و سبزیجات داشته باشند که ویتامین‌ها و موادمعدنی را به جنین برساند و همچنین از دسته غلات‌ها و روغن‌ها در حد مطلوب و از انواع خوب آن‌ها در برنامه غذایی‌شان گنجانده شود.
وی تصریح کرد: همراه برنامه غذایی سالم و مقوی، مصرف قرص اسید فولیک که از قبل از بارداری شروع شده است باید ادامه داشته باشد و از هفته ۱۶ بارداری قرص آهن و مولتی ویتامین به برنامه آن‌ها اضافه شود، اگر مولتی ویتامین تجویز شده برای آن‌ها اسید فولیک دارد، دیگر نیازی به قرص اسید فولیک به صورت جداگانه نیست، این مکمل‌ها را تا بعد از دوران شیردهی و یا به عبارت دیگر تا سه ماه بعد از زایمان باید استفاده کنند تا بدنشان دچار کمبود نشود و به بهترین نتیجه در دوران بارداری برسند.
مصرف زیاد ویتامین A در دوران بارداری خطرناک است
صانعی با بیان این‌که مصرف ویتامین A به مقدار زیاد در دوران بارداری خطرناک است، بیان کرد: ویتامین A محلول در چربی است و در چربی‌ها می‌توان آن را پیدا کرد، ویتامینA در مکمل راکوتان یا آکوتان به مقدار زیاد وجود دارد که می‌تواند مسمومیت حاملگی به وجود بیاورد، اغلب خانم‌هایی که جوش زیاد در صورت یا قسمت‌های دیگر بدن دارند ممکن است از مکمل راکوتان استفاده کنند ولی در دوره بارداری حتماً باید مصرف این مکمل قطع شود زیرا می‌تواند مشکلاتی را برای خانم باردار و جنین او به وجود آورد.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: چای سبز ویتامین A قابل توجهی ندارد و نمی‌تواند مشکلاتی از این قبیل برای زنان باردار به وجود بیاورد، گرچه زنان باردار حتماً باید قبل از مصرف هر گونه ماده گیاهی در دوران بارداری با متخصص زنان خود در میان بگذارند و هیچ دارویی حتی از دسته گیاهی را بدون مشورت، مصرف نکنند.
متخصص تغذیه و رژیم درمانی گفت: چای سیاه اگزولات فراوانی دارد و به خاطر مدر بودن، آب بدن را دفع می‌کند به همین دلیل برای زنان باردار مناسب نیست و باید مصرف روزانه آن را به 2 تا 3 لیوان محدود کنند، طبق منابع علمی در مصرف قهوه هم نباید زیاده روی شود و خانمی که در دوران بارداری به سر می‌برد، روزانه بیش از 2 فنجان قهوه نباید مصرف کند.
مصرف تمام مواد غذایی فراوری شده و دارای مواد افزودنی در دوران بارداری باید محدود شود
وی با اشاره به ممنوعیت نوشیدنی‌های الکلی در طی دوران بارداری، افزود: تمام انواع نوشابه‌ها از چند نظر برای خانم باردار می‌توانند مضر باشند، یکی این‌که با وجود نداشتن هیچ نوع ماده مغذی و هیچ خاصیتی برای مادر و جنین، مقدار قابل توجهی قند دارند که به همین خاطر مصرف آن برای این افراد مناسب نیست و مشکلات افزایش قند و دیابت بارداری را در پی دارد.
صانعی ادامه داد: جنبه دوم ضرر این نوشیدنی‌ها، این است که مقدار قابل توجهی از افزودنی‌ها را دارند، در حالی‌که طی دوران بارداری تأکید زیادی در مورد ممنوعیت مصرف مواد افزودنی و رنگ‌های غذایی برای خانم باردار وجود دارد، پس مصرف نوشابه‌ها به هیچ وجه به خانم باردار توصیه نمی‌شود.
وی توصیه کرد: زنان باردار سعی کنند مصرف نوشیدنی‌ها و غذاهای فرآوری شده دیگری که رنگ‌های مصنوعی در آن به کار برده شده است، به عنوان مثال پاستیل‌ها، بستنی‌های رنگی و اسمارتیزهایی که بچه‌ها استفاده می‌کنند، فرآورده‌های گوشتی مثل سوسیس و کالباس و موادی که نگهدارنده و طعم دهنده دارند و همه آن‌هایی که رنگ مصنوعی دارد را قطع یا به حداقل برسانند.
متخصص تغذیه و رژیم درمانی عنوان کرد: زنان باردار باید توجه داشته باشند شیرین‌کننده‌های مصنوعی هم که منظور همان نوشابه‌های بدون قند است، بسیار مضر و زیان‌بار است و در دوران بارداری نباید مصرف شود زیرا ملاحظه شده است که مصرف آن‌ها در دوران بارداری می‌تواند نتایج نا مطلوبی در جنین و مادر به دنبال داشته باشد.
مصرف روزانه میوه تازه، باعث رفع یبوست زنان باردار می‌شود
وی متذکر شد: اغلب زنان در دوران بارداری، به خاطر فشاری که رحم به روده‌ها وارد می‌کند و تغییرات هورمونی که در بدن رخ می‌دهد، دچار یبوست می‌شوند، مصرف آبمیوه‌ها حتی از نوع طبیعی با وجود این‌که مواد مغذی بسیاری دارند، باعث تشدید یبوست می‌شوند، به همین دلیل توصیه می‌شود خانم باردار میوه تازه را مصرف کند تا فیبر و قسمت فیبری داخل میوه‌ها در رفع مشکل یبوست کمک کننده باشد، زنان باردار باید حتماً به صورت روزانه مصرف میوه را در برنامه غذایی خود داشته باشند.
صانعی در ادامه مطرح کرد: همه میوه‌ها انرژی دارند و افراط در مصرف آن‌ها می‌تواند با اضافه شدن وزن فرد همراه باشد، خرما یک میوه خشک محسوب می‌شود و سه عدد خرمای کوچک به اندازه یک عدد سیب متوسط انرژی دارد، در مصرف خرما هم باید اعتدال رعایت و مقدار معقولی استفاده شود، روزانه به اندازه 6 یا 7 عدد خرما می‌تواند مصرف شود ولی مقادیر اضافه‌تر مطمئناً می‌تواند برای خانم باردار افزایش وزن را در پی داشته باشد و مشکل آفرین شود.
مصرف افراطی شکر، قند، قهوه و هر نوعی شکلاتی باعث بیش فعالی کودکان می‌شود
وی با اشاره به این‌که افراط در مصرف هر نوع ماده غذایی صحیص نیست و مشکل ساز می‌شود، گفت: همانطور که مصرف زیاد قند و شکر یا قهوه‌ای که به آن اشاره کردیم باعث بیش فعالی نوزاد می‌شود، شکلات هم همین ویژگی را دارد، مصرف مقدار زیاد شکلات‌ها از دسته کاکائویی و حتی از دسته قندی مثل آبنبات‌ها و تافی‌ها برای خانم‌های باردار مناسب نیست و می‌تواند مشکلاتی را برای نوزاد آن‌ها به وجود آورد پس بهتر است مصرف آن‌ها را محدود کنند.
متخصص تغذیه و رژیم درمانی با اشاره به حالت تهوع زنان باردار که یکی از مشکلات شایع این قشر است، افزود: زنان باردار در ماه‌های اولیه به خاطر تغییرات هورمونی، حالت تهوع شدیدی را تجربه می‌کنند که شاید توانایی غذاخوردن را هم از آن‌ها سلب کند، اگرچه داروهایی هستند که می‌توانند این حالت تهوع را در خانم باردار کم کنند ولی حتماً نیاز است که پزشک معالج در صورت صلاح دید آن را تجویز کند.
وی با بیان این‌که نکاتی برای به حداقل رساندن حالت تهوع وجود دارد، ادامه داد: برای کاهش حالت تهوع زنان باردار، بوی پخت و پز نباید در خانه وجود داشته باشد به همین منظور زمانی که غذا پخته می‌شود حتماً در و پنجره‌ها باز باشد تا بوی غذا مرتفع شود، اگر زن باردار نمی‌تواند غذا را آماده کند و یا بسته بندی گوشت، مرغ و ماهی را انجام دهد، بقیه اعضای خانواده باید به او کمک کنند و این مسؤولیت‌ها را به عهده بگیرند.
صانعی در ادامه اذعان داشت: غذایی که برای مصرف زن باردار تهیه می‌شود باید قبل از مصرف او به دمای اتاق برسد تا بخارهایی که از غذا متساعد می‌شود از بین برود زیرا این بخارها می‌تواند حالت تهوع فرد را تشدید کند، غذا در فضای بیرونی که زن باردار حضور دارد باز شود تا بخورات آن کامل خارج شود و به حالت ولرم که درآمد در اختیار او قرار داده شود تا بتواند غذای مورد نظر را استفاده کند.
بو کردن لیمو و خوردن کشک، حالت تهوع را کاهش می‌دهد
وی تصریح کرد: تهوع این دوران به صورت ویژه‌ای در صبح شدت می‌یابد، به همین دلیل صبح هنگام قبل از خروج از رختخواب، چند تکه کوچک نان خشک یا مواردی مثل بیسکویت ترد که کمی نمک دارد را در دهان خود قرار دهد و چند دقیقه صبر کند تا حال بهتری پیدا کند و بعد از آن از رختخواب بیرون بیاید، همچنین بو کردن لیمو نیز به او کمک می‌کند تا حالت تهوع کمتر داشته باشد، در بعضی از افراد غذاهایی از دسته پروتئین‌ها کمک کننده هستند، این افراد می‌توانند تکه‌های کوچک کشک را در دهان خود بگذارند تا حالت تهوع آن‌ها رفع شود.
فعالیت روزمره و ورزش روزانه سبک به سلامتی زنان باردار کمک می‌کند
متخصص تغذیه و رژیم درمانی با اشاره به اهمیت فعالیت روزانه زنان باردار برای سلامتی آن‌ها، بیان کرد: در تمام نقاط دنیا در طی دوران بارداری توصیه می‌شود که میزان فعالیت روزانه زن باردار ۳۰ دقیقه باشد ولی این ۳۰ دقیقه پشت سرهم نباشد و در ۳ بازه زمانی ۱۰ دقیقه‌ای انجام شود، این ۳ بازه زمانی ۱۰ دقیقه‌ای می‌تواند پیاده روی آرام یا فعالیت‌های کششی ساده باشد، فعالیت‌های کششی ساده می‌تواند سلامتی خانم باردار را تضمین کند ولی فعالیت‌هایی که در آب انجام می‌شود به هیچ عنوان برای این افراد توصیه نمی‌شود.
وی یاد آور شد: شاید سال‌های دور به عنوان مثال ۵۰ سال پیش خانمی که در دوره بارداری به سر می‌برد، فعالیت‌های روزانه خود را تا زمان زایمان انجام می‌داد و این باعث می‌شد که بسیاری از زایمان‌ها، زایمان سالم‌تر و اغلب به شکل طبیعی باشد ولی هر چه به زمان حال نزدیک‌تر و زندگی ماشینی شده است، بسیاری از خانواده‌ها به خانم باردار تأکید می‌کنند که فعالیت نکنند زیرا ممکن است، مشکلی برای آن‌ها پیش بیاید.
صانعی خاطرنشان کرد: در سه ماهه اول در تضاد با باور عامیانه مردم که باید همه زنان باردار استراحت مطلق داشته باشند، پیاده روی آرام می‌تواند به خانم باردار کمک کند و به غیر از زنانی که به دلیل شرایط خاص و با توصیه پزشک معالج به استراحت مطلق توصیه می‌شوند، بقیه افراد باید فعالیت سبک داشته باشند زیرا بدون فعالیت بودن حتی می‌تواند باعث سقط جنین هم بشود.
وی تذکر داد: کم شدن فعالیت روزمره زنان باردار باعث افزایش احتمال ورم، فشار خون بالا، دیابت بارداری، مسمومیت بارداری و موارد دیگری از این قبیل در آن‌ها می‌شود و ممکن است خانم را به سمت زایمان سزارین سوق دهد که اصلاً مناسب نیست.
متخصص تغذیه و رژیم درمانی در پایان توصیه کرد: خانم باردار تا روزهای آخر بارداری و زمان زایمان باید فعالیت‌های معمول روزمره خود را داشته باشد، به علاوه این‌که سه بازه زمانی ۱۰ دقیقه‌ای پیاده روی یا فعالیت ورزشی کششی آرام را هم در برنامه خود داشته باشد، حرکات کششی باید از نوع ساده و با مراقبت انجام شود و نباید فشار زیادی به بدن فرد وارد کند.
زنان باردار با رعایت نکات تغذیه‌ای و انجام فعالیت‌های روزمره و همچنین حرکات ورزشی مناسب دوران بارداری می‌توانند از لحظاتی که در حال پرورش فرزند خود هستند، لذت ببرند و این دوران را که یکی از شیرین‌ترین دوران زندگی هر خانمی به حساب می‌آید به بهترین شکل سپری کنند.
منبع:
فارس
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼