درد رحم در بارداری نشانه چیست؟

درد رحم در اوایل حاملگی امری شایع است و دلایل مختلفی دارد. با این ­‌که اکثر این دلایل جدی نیست، در بعضی موارد به مراجعه به پزشک زنان و زایمان و مراقبت پزشکی احتیاج است.
رحم در اوایل حاملگی بسیار کوچک‌­تر از سه ماه دوم و سوم است. بنابراین، بعید به نظر می­‌رسد که درد این ناحیه ناشی از فشار آوردن رحم روی سایر اندام­‌ها یا خستگی وزن زیاد در رحم باشد.
با این حال، درد رحم در اوایل بارداری یکی از شایع‌­ترین مسائل اوایل بارداری است.

علل شایع درد رحم در اوایل بارداری
شایع‌­ ترین علل درد رحم در اوایل حاملگی عبارت است از:
درد رباط دور رحم
رباط دور رحم به این خاطر دردناک می ‌شود که رحم در حال اتصاع است و رباط باید متناسب با این فرآیند، تغییر کند. این درد معمولا نوعی احساس شدید و چاقومانند است که در یک یا هر دو طرف رحم رخ می­‌دهد. ممکن است ناگهانی اتفاق بیفتد و معمولا فقط چند ثانیه طول می‌­کشد.
در بسیاری از موارد، درد رباط دور رحم بدون هشدار قبلی ظاهر می ‌­شود. بعضی از زنان هنگام عطسه یا سرفه یا غلت زدن و تغییر پوزیشن در تخت دچار درد بیشتر رحم می ­‌شوند. زمانی که زن باردار از حالت نشسته به حالت ایستاده تغییر موضع دهد ممکن است درد رحم را احساس کند.
اگرچه درد رباط دور رحم ناخوشایند است، ولی خطری ندارد و نشانه­ مشکل جدی‌ئی نیست.
درد کف لگن
بسیاری از زنان حین بارداری دچار درد در ناحیه­ کف لگن می­‌شوند. ممکن است علائم، به­‌خصوص در بارداری دوم، خیلی زود ظاهر شود. رشد و اتصاع رحم یکی از دلایل درد است، اما تغییرات هورمونی نیز روی رفتار و احساس عضلات کف لگن تاثیر می­‌گذارد.
احساس درد در این ناحیه متغیر است و ممکن است زن این درد را نزدیک رحم یا در مثانه، واژن، کمر یا شکم احساس کند.
بعضی از زنان که دچار درد در قسمت کف لگن می­‌شوند سابقه­ بروز آسیب در این ناحیه (مانند پارگی یا بریدن هنگام زایمان) را دارند. عضلات کف لگن بسیاری از خانم­‌ها ضعیف است که علاوه بر درد رحم در اوایل بارداری ، ممکن است علائم دیگری مانند بی‌­اختیاری هنگام پریدن یا عطسه را نیز تجربه کنند.
درد کف لگن به جنین در حال رشد آسیب نمی­‌زند اما با ادامه بارداری، درد تشدید می­‌شود.
احساس گرفتگی
بسیاری از زنان در اوایل بارداری احساس گرفتگی می­‌کنند که شبیه به گرفتگی دوران قاعدگی است. رحم در حال رشد، با بالا رفتن میزان پروژسترون باعث بروز این علامت می­‌شود.
بعضی زنان نگرانند که گرفتگی علامت سقط جنین باشد. گرفتگی شدید که طی چند ساعت بدتر می­‌شود، به­‌خصوص اگر همراه با خونریزی باشد، می­‌تواند زنگ خطری برای سقط جنین باشد. با این حال، گرفتگی در بسیاری از زنان باردار فقط یک احساس ناخوشایند موقتی است و نشانه­ مشکل جدی نیست.

عللی که کم­تر شایع است
ازجمله دیگر عوامل درد رحم در اوایل بارداری می­‌توان موارد زیر را نام برد:
پیچ­‌ خوردگی تخمدان
پیچ­‌خوردگی تخمدان زمانی اتفاق می‌­افتد که تخمدان یا لوله­ رحم دور بافتی که آن را نگه داشته بپیچد. در بعضی از بانوان این وضعیت همراه با کیست تخمدان است ولی مابقی هیچ­‌گونه علامت قبلی ندارند.
اگرچه حاملگی باعث پیچ­‌خوردگی تخمدان نمی‌­شود، ولی ممکن است این اتفاق حین بارداری رخ دهد. این امر می‌تواند یکی از دلایل درد رحم در اوایل بارداری باشد. پیچ­‌خوردگی تخمدان یک وضعیت اضطراری پزشکی است زیرا ممکن است مانع از رسیدن خون شود و تخمدان را از بین ببرد. ممکن است تخمدان پاره شود که خونریزی مرگبار را به دنبال دارد. درمان فوری برای حفظ جان مادر و جنین در حال رشد ضروری است.
پیچ­‌خوردگی تخمدان باعث بروز درد ناگهانی، شدید و غیر قابل تحمل می­‌شود که مدام بدتر خواهد شد. این درد با ماساژ برطرف یا بهتر نمی­‌شود. این درد در بعضی از زنان آن­قدر شدید است که منجر به استفراغ یا غش کردن می­‌شود.
حاملگی خارج از رحم
حاملگی خارج از رحم، زمانی اتفاق می­‌افتد که تخمک جایی غیر از رحم (معمولا در لوله­ رحم) قرار بگیرد و رشد کند. عواملی که خطر حاملگی خارج از رحم را افزایش می‌­دهد عبارت است از:
حاملگی بالای 35 سال
سابقه­ جراحی لگن
مصرف سیگار
سابقه­ حاملگی خارج از رحم یا بیماری التهاب لگن
اندومتریوز
بیماری مقاربتی
لقاح مصنوعی
جنین در این حالت زنده نخواهد ماند. اگر نوزاد به رشد ادامه دهد، به اندا‌‌م‌­ها آسیب وارد می­کند یا ممکن است منجر به خونریزی مرگبار شود.
درصورتی که نطفه در رحم تشکیل شود، به قسمت دیگر حرکت نمی‌­کند. اگر طبق سونوگرافی رشد جنین در رحم به تایید رسیده باشد، نیازی به نگرانی بابت حاملگی خارج از رحم نیست.
دیگر عوامل درد
مشکلات جسمی متعدد، که بسیاری از آن­ها مستقیما به حاملگی مربوط نیست، باعث درد در ناحیه­ شکم زن باردار می­‌شود.
بعضی خانم­‌ها فکر می­‌کنند رحم بالاتر از جای واقعی آن در شکم است؛ بنابراین دیگر دردهای شکم را با درد رحم اشتباه می‌گیرند.
در ادامه به چند عامل دیگر که حین بارداری منجر به درد شکم می­‌شود و علائم آن اشاره می­‌کنیم:
درد کبد ناشی از سنگ کیسه صفرا یا سایر مشکلات کبد که بالای شکم سمت راست را دچار درد می­‌کند و گاهی همراه با تیرگی ادرار است.
درد کلیه ناشی از عفونت یا سنگ کلیه که معمولا باعث درد شدید در وسط تا بالای کمر، احساس درد هنگام ادرار و تب می­‌شود.
درد مثانه ناشی از عفونت مثانه که درد مثانه یا شکم و احساس درد یا مشکل هنگام ادرار را به دنبال دارد.
ممکن است زن باردار درد معده را با درد رحم اشتباه بگیرد. یبوست یکی از مشکلات شایع بارداری است که احساسات مختلف شامل درد شدید و ناگهانی را به دنبال دارد.

درمان و روش ­‌های خانگی درد رحم
روش درست درمان به علت درد رحم در اوایل بارداری بستگی دارد. زنانی که در اوایل دوران حاملگی دچار درد و گرفتگی عادی مانند درد کف لگن یا رباط دور رحم می­‌شوند، می­‌توانند از روش­‌های زیر استفاده کنند:
جمع کردن زانو به سمت قفسه­ سینه برای کاهش فشار روی رحم
تغییر مداوم پوزیشن
ماساژ ناحیه­ دردناک یا عضلات مجاور به آرامی
استفاده از مسکن­‌های متداول تحت نظارت متخصص بهداشت
مصرف فیبر بیشتر و نوشیدن آب برای جلوگیری از یبوست
استراحت کافی برای کاهش خستگی عضلات
متخصص باید از طریق جراحی یا تجویز دارو به حاملگی خارج از رحم خاتمه دهد.
جراحی باعث درمان پیچ­‌خوردگی تخمدان می­‌شود. در بعضی از موارد، جراح می‌­تواند تخمدان را نجات دهد. اما در برخی موارد باید رحم خارج شود. تشخیص این مورد بر عهده دکتر متخصص زنان و زایمان است.

چه زمان باید به پزشک زنان مراجعه کرد
زن باردار حداقل یک بار طی سه ماه اول حاملگی باید به متخصص مراجعه کند تا از حاملگی، میزان پایداری و رشد جنین در رحم اطمینان حاصل کند. این نوبت فرصت خوبی برای صحبت درمورد درد و گرفتگی­‌های جسمی و سوال از دردهای عادی و غیر عادی است.
در صورت بروز موارد زیر باید بلافاصله با پزشک تماس گرفت:
گرفتگی شدید
درد شدیدتر شده است
درد شکم همراه با مشاهده­ خون در ادرار است
علائم اختلال در کبد مانند درد سمت راست بالای شکم
اگر موارد زیر رخ دهد، زن باردار باید فورا به اورژانس مراجعه کند:
خونریزی شدید شبیه به قاعدگی
درد غیر قابل تحمل یا ناگهانی که برطرف نمی­‌شود
علائمی نظیر تب
خون در ادرار

علائم سنگ کلیه مانند کمردرد شدید و گرفتگی
درد رحم در اوایل بارداری ، در بسیاری از زنان نوعی احساس ناخوشایند موقتی است که به‌صورت متناوب عود و فروکش می­‌کند. ممکن است درد با تداوم بارداری تغییر کند و در بعضی از زنان کاهش یابد. دسته­ دیگر طی سه ماه دوم متوجه کاهش درد می‌شوند اما بعد با رشد رحم در سه ماه آخر درد دوباره شدید می­‌شود.