بقایای بعد از سقط، نشانه‌ها و روش‌های دفع آن

سقط جنین چه به صورت طبیعی و چه از طریق مداخله پزشکی، می‌تواند عوارض متعددی برای سلامت زنان به همراه داشته باشد. یکی از مشکلات شایع در این زمینه، بقایای بعد از سقط است. این بقایا شامل بافت‌های جنینی یا جفتی است که ممکن است به طور کامل از رحم خارج نشده باشند. باقی ماندن این بافت‌ها می‌تواند به مشکلاتی نظیر خونریزی غیرطبیعی، عفونت و درد شدید منجر شود. آگاهی از نشانه‌های این عارضه و آشنایی با روش‌های موثر دفع آن، گامی مهم در حفظ سلامت و پیشگیری از عوارض جدی‌تر است.

علائم باقی ماندن بقایای بعد از سقط که باید به آن‌ها توجه شود

به طور کلی، بقایای بافت‌های جنینی در رحم می‌توانند مشکلات جدی جسمی و عفونت‌های خطرناک ایجاد کنند. شناخت علائم این مشکل و اقدام به موقع برای درمان آن، اهمیت بسیاری دارد. در ادامه به علائمی اشاره می‌کنیم که ممکن است نشان‌دهنده وجود بقایای بعد از سقط باشند.

خونریزی غیرطبیعی و طولانی‌مدت

خونریزی پس از سقط طبیعی است، اما اگر خونریزی بسیار شدید باشد یا بیش از دو هفته ادامه پیدا کند، ممکن است نشان‌دهنده وجود بافت‌های باقی‌مانده در رحم باشد. توجه به رنگ و حجم خونریزی اهمیت دارد. خونریزی شدید با لخته‌های بزرگ می‌تواند زنگ خطر باشد.

درد شدید و مداوم در شکم و کمر

دردهای شکمی و کمر پس از سقط، تا حدی طبیعی هستند. اما اگر این دردها شدید، طولانی یا به مرور زمان بدتر شوند، احتمالاً به دلیل وجود بقایای بعد از سقط در رحم است.

تب و علائم عفونت

وجود تب بالا، لرز و تعریق شبانه می‌تواند نشانه عفونت باشد. اگر با این علائم همراه با ترشحات بدبو یا درد شکمی مواجه شدید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید، زیرا ممکن است عفونت ناشی از بقایای باقی‌مانده باشد.

ترشحات غیرطبیعی

ترشحات واژینال با بوی نامطبوع، رنگ زرد یا سبز و قوام غیرمعمول از دیگر نشانه‌های هشداردهنده‌ای هستند که می‌توانند به وجود بقایای بعد از سقط اشاره داشته باشند.

احساس ضعف و سرگیجه

کم‌خونی ناشی از خونریزی مداوم یا عفونت رحم می‌تواند باعث احساس ضعف، خستگی مفرط و سرگیجه شود. این علائم باید جدی گرفته شوند.

قاعدگی نامنظم یا عدم بازگشت چرخه قاعدگی

پس از سقط، قاعدگی باید طی ۴ تا ۶ هفته بازگردد. اگر چرخه قاعدگی شما به طور غیرطبیعی طولانی شده یا الگوی آن تغییر کرده، ممکن است رحم به طور کامل تخلیه نشده باشد.

پیشگیری از مشکلات ناشی از بقایای بعد از سقط

• انتخاب مراکز درمانی معتبر برای انجام سقط.
• انجام معاینات و آزمایش‌های لازم پس از سقط برای اطمینان از تخلیه کامل رحم.
• رعایت بهداشت و دستورالعمل‌های پزشک برای مراقبت‌های پس از سقط.

چرا بقایای بعد از سقط پس از زایمان در بدن باقی می‌ماند؟

برخی خانم ها تمام بقایای حاملگی را نمی‌توانند دفع کنند و مقداری از بقایای حاملگی در رحمشان باقی می ماند. از جمله بقایای بعد از سقط می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آتونی رحم: آتونی رحم حالتی است که انقباضات رحمی کم و یا متوقف می‌شود و رحم توانایی جدا کردن جفت و بقایای حاملگی را از رحم ندارد و در این وضعیت مقداری از جفت و یا بقایای حاملگی در رحم باقی می ماند.
•  در صورتی که چسبندگی جفت ایجاد شود بقایای حاملگی به طور کامل از رحم خارج نمی شوند. زمانی که جفت به جای اینکه در لایه های اولیه بچسبد در لایه های عمیق تر رحم بچسبد، چسبندگی جفت ایجاد می‌شود.
• یکی از علت هایی که باعث می‌شود جفت به رحم بچسبد تشکیل جفت در قسمت جلویی رحم و پشت برش سزارین قبلی است. حتما پزشک باید بارداری را از نظر چسبندگی بررسی کند.
• جفت ممکن در رحم گیر بیافتد یعنی جفت از دیواره رحم جدا شود اما در پشت گردنه رحم که نیمه بسته است گیر بیافتد.
• ممکن است ماما بند ناف را به آرامی بکشد و جفت به راحتی خارج شود اما در بعضی مواقع ممکن است بند ناف نازک باشد و بند ناف پاره شود و جفت دورن رحم باقی بماند و ممکن است با یک انقباض رحمی جفت به راحتی از رحم جدا و از طریق واژن خارج شود.

بعد از خروج بافت چه باید کرد؟

بعد از خروج بافت و بقایای حاملگی چه به صورت طبیعی و چه به وسیله ی جراحی به مدت یک روز یا بیشتر گرفتگی عضلات دارید .این گرفتگی عضلات به صورت عادت ماهانه است. در این مواقع باید از پدهای بهداشتی استفاده کنید و برای تسکین درد و گرفتگی عضلات، استامینوفن و ایبوبروفن مصرف شود.

• از استفاده از تامپون خودداری شود.
• از داروهای واژینال به مدت دو هفته استفاده نکنید.
• از انجام رابطه ی جنسی به مدت دو هفته خودداری کنید.
• از شنا کردن و شستشوی واژن به مدت دو هفته خودداری شود.

در طول این دوره به احتمال زیاد، پزشک برای جلوگیری از عفونت، آنتی‌بیوتیک یا سایر داروها را تجویز خواهد کرد. اگر شروع به خونریزی شدید کردید؛ به معنی آغشته به خون شدن یک پد در طول یک ساعت، یا در صورت وجود علائم عفونت مانند تب، درد، ترشحات بدبو از واژن یا احساس ضعف، گیجی و حواس‌پرتی، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید. اگر خونریزی شما افزایش یافته است و احساس ضعف، گیجی یا حواس‌پرتی می‌کنید، احتمالاً دچار شوک شده‌‌اید. در این شرایط هر چه سریع‌تر به اورژانس مراجعه کنید.

روش‌های درمان باقی ماندن بقایای جفت و جنین بعد از سقط

تشخیص بقایای باقی‌مانده معمولاً با استفاده از سونوگرافی انجام می‌شود. در موارد خفیف، پزشک ممکن است داروهایی برای تخلیه رحم تجویز کند. در موارد پیچیده‌تر، روش‌هایی مانند کورتاژ یا هیستروسکوپی برای برداشتن بقایا به کار می‌روند. درمان به موقع می‌تواند از عفونت و مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند.

• دارودرمانی: استفاده از داروهایی مانند میزوپروستول برای تحریک انقباضات رحم و تخلیه بقایا.
• کورتاژ یا تخلیه رحم (D&C): تخلیه بقایای باقی‌مانده با استفاده از ابزارهای جراحی تحت بیهوشی یا بی‌حسی موضعی.
• هیستروسکوپی: استفاده از دستگاه هیستروسکوپ برای شناسایی و حذف دقیق بقایای باقی‌مانده در رحم.
• انتظار و نظارت (Expectant Management): نظارت پزشک برای تخلیه طبیعی بقایا بدون مداخله فوری.
• آنتی‌بیوتیک‌تراپی: درمان عفونت‌های ناشی از بقایای جفت و جنین با استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها.
• ساکشن دستی (Manual Vacuum Aspiration): تخلیه بقایا با یک دستگاه مکش کوچک به صورت کم‌تهاجمی.
• مشاوره پزشکی و آزمایش‌های تکمیلی: بررسی وضعیت رحم با استفاده از سونوگرافی یا سایر آزمایش‌ها برای اطمینان از تخلیه کامل.

انواع سقط جنین

سقط جنین، انواع مختلف دارد که در این بخش به رایج‌ترین آن‌ها خواهیم پرداخت.

سقط غیرقابل اجتناب

زمانی که در بارداری خونریزی بسیار واضح و شدید رخ می‌دهد سقط غیرقابل اجتناب است.در این شرایط دل دردهای رحمی و زیرشکمی به وجود می آید. زمانی که سقط اتفاق می افتد ممکن است پرده های جنینی پاره شده باشد و کیسه آب پاره شود و از واژن آب کیسه آب خارج شود. در این شرایط ضربه ی روحی سختی به مادر می خورد. در این شرایط دهانه رحم حدود یک سانتی متر باز می‌شود. خونریزی متوسط تا شدید است. انقباضات در ناحیه زیر دل و دردهای کمر به میزان متوسط تا شدید حس می‌شود. تحت شرایط بالا سقط قریب الوقوع است در صورت تایید سقط درمان خارج کردن محصولات حاملگی به وسیله کورتاژ است.

 سقط کامل و سقط ناقص

سقط کامل قبل از هفته 8 بارداری رخ می‌دهد و جنین و پرده ها کاملا از رحم مادر جدا می‌شود. در این حالت از سقط خونریزی از شدید شروع و به مرور کمتر می‌شود و دردهای زیر شکمی به مرور بهتر می‌شود. سقط ناقص بعد از هفته 10 بارداری اتفاق می افتد و در این سقط خروج بافت حاملگی به طور کامل اتفاق نمی افتد و مقداری از بافت ها در رحم باقی می مانند .خونریزی در این حالت شدید تا متوسط است و تا زمانی که بافت ها به طور کامل خارج نشوند خونریزی ادامه دارد. در این مواقع کورتاژ صورت می گیرد تا بقایا به طور کامل خارج شوند. زنانی که به تازگی جنین خود را سقط کرده اند، نیاز به انجام یک دیلاتاسیون و کورتاژ (D & C)، بلافاصله پس از مرگ جنین خواهند داشت، تا با استفاده از این روش، باقی مانده جنین و جفت از رحم این افراد برداشته شود.

پرسش و پاسخ

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: با سلام من 21 سالم است و چهار ماه پیش در هفته 6 به دلیل عدم تشکیل قلب سقط کردم با دارو و بعد از ده روز سونوگرافی گف کاملا سقط شده اما بعد از گذشت دو ماه دچار لکه بینی شدم که رفتم سونوگرافی تشخیص داد که بقایای حاملگی به ابعاد 10 میلی مانده است چیکارکنم؟ چرا در عرض سه ماه نیفتاده؟ پریود هایم نامنظم است و دو سال ست ازدواج کردم.

پاسخ دکتر شیرین نیرومنش، متخصص زنان و زایمان:

معمولا اگر پس از گذشت سه ماه سقط نشده باشد، در طی این دو ماه بعد از سقط باید به طور مکرر و مداوم دچار لکه بینی می شدند. در صورتی که احتمال وجود بقایای سقط در رحم می رود پیشنهاد من این است که حتما به یک متخصص زنان مراجعه کرده و موضوع را با ایشان مطرح کنند. پس از آن پزشک معالج دارو برای رفع باقیمانده نسج جفت و همچنین آنتی بیوتیک برای درمان تجویز می‌کند. در صورتی که پس از گذشت یک هفته از مصرف دارو همچنان جفت باقی بماند در این صورت وارد یک بخش دیگر از مرحله درمان شده و با انجام کورتاژ تشخیصی رحم از بقایای نسج جفت تخلیه می‌شود. بنابراین برای درمان توصیه ام این است که به یک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنند.

نتیجه‌گیری

شناخت علائم و نشانه‌های مرتبط با بقایای بعد از سقط و اقدام به موقع برای درمان، نقش حیاتی در جلوگیری از مشکلات جسمی و عفونت‌های احتمالی دارد. روش‌های درمانی متنوع از جمله دارودرمانی و جراحی، به زنان کمک می‌کند تا از این عارضه رهایی یابند و روند بهبودی را سریع‌تر طی کنند. با مراجعه به پزشک متخصص و رعایت مراقبت‌های لازم، می‌توان از عوارض بلندمدت مرتبط با این مشکل جلوگیری کرده و سلامت جسمی و روانی را بهبود بخشید.