علائم کیست تخمدان در دختر مجرد

علائم کیست تخمدان در دختر مجرد در صورت بروز، مواردی مانند دردهای مبهم یا شدید در ناحیه لگن، اختلال در چرخه قاعدگی، نفخ یا احساس فشار در شکم را شامل می‌شود. از آن‌ جایی که برخی از این نشانه‌ها می‌توانند با بیماری‌های دیگر اشتباه گرفته شوند، آگاهی نسبت به علائم کیست تخمدان در دختران مجرد و مراجعه به‌موقع به پزشک برای پیشگیری از عوارض احتمالی اهمیت بالایی دارد.

کیست تخمدان چیست؟

کیست تخمدان کیسه‌ای کوچک است که با مایع یا ماده‌ای نیمه‌جامد پر شده و بر روی یکی از تخمدان‌ها یا هر دو ایجاد می‌شود. انواع مختلفی از کیست تخمدان وجود دارد که اغلب بدون درد و غیرسرطانی (خوش‌خیم) هستند. معمولاً کیست‌های تخمدان علائمی ایجاد نمی‌کنند و ممکن است حتی از وجود آن‌ها آگاه نباشید، مگر این‌که پزشک هنگام معاینه لگن یا سونوگرافی لگنی آن را تشخیص دهد. البته در موارد نادر، کیست‌های تخمدان می‌توانند باعث بروز عوارض شوند. از این رو، انجام معاینات منظم لگنی و صحبت با پزشک در مورد هرگونه علائم می‌تواند در پیشگیری یا درمان مشکلات ناشی از کیست مؤثر باشد.

انواع کیست تخمدان

اکثر کیست‌های تخمدان، کیست‌های عملکردی هستند که در پاسخ به تغییرات بدن در طول چرخه قاعدگی ایجاد می‌شوند. البته گاهی اوقات کیست‌ها به دلایلی غیرمرتبط با قاعدگی هم شکل می‌گیرند. در واقع، قبل از بررسی علائم کیست تخمدان در دختر مجرد باید مهم‌ترین انواع آن را بشناسیم:

• کیست‌های عملکردی تخمدان: کیست‌های عملکردی شایع‌ترین نوع کیست تخمدان هستند و به دلیل وجود بیماری خاصی به وجود نمی‌آیند، بلکه در نتیجه تخمک‌گذاری ایجاد می‌شوند. در واقع، این کیست‌ها می‌توانند نشانه‌ای از عملکرد طبیعی تخمدان‌ها باشند. این کیست‌ها معمولاً به‌مرور زمان، اغلب طی ۶۰ روز، بدون درمان کوچک می‌شوند. گاهی به آن‌ها کیست‌های ساده نیز گفته می‌شود که دو نوع اصلی فولیکولی و جسم زرد دارند.
• کیست آدنوما: این کیست‌ها روی سطح تخمدان تشکیل می‌شوند و ممکن است حاوی مایعی رقیق و آبکی یا غلیظ و شبیه مخاط بباشند
• کیست درموئید: این کیست‌ها شامل سلول‌هایی هستند که شبیه بافت‌های مو، دندان یا پوست‌اند. به علاوه، ظاهرشان نرم و لاستیکی است و خوش‌خیم هستند.
• اندومتریوما: این کیست‌ها از خون قاعدگی پر شده‌اند و معمولاً نشانه‌ای از بیماری آندومتریوز هستند.
• کیست سرطانی تخمدان: برخلاف انواع دیگر، این کیست‌ها توده‌هایی جامد از سلول‌های سرطانی هستند که در هر سنی ممکن است ایجاد شوند، اما بعد از یائسگی شایع‌ترند.

علائم کیست تخمدان

برخی از کیست‌های کوچک هیچ علائمی ندارند که در این موارد ممکن است اصلاً متوجه وجود کیست در بدن خود نشوید، اما کیست‌های بزرگ‌تر ممکن است علائم ایجاد کنند. علائم کیست تخمدان در دختران مجرد عبارتند از:

• درد لگنی یا احساس درد مبهم در کمر
• احساس پُری یا نفخ در قسمت پایین شکم (ممکن است این احساس در یک طرف بدن شدیدتر باشد.)
• قاعدگی‌های دردناک یا نامنظم
• مشکل در دفع مدفوع یا نیاز مکرر به ادرار

اگر این علائم به ‌طور مداوم باقی بمانند، ممکن است نشانه‌ سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) باشند. PCOS باعث بی‌نظمی چرخه قاعدگی و افزایش هورمون‌های مردانه (آندروژن‌ها) می‌شود که می‌تواند منجر به آکنه‌های کیستی، مشکل در بارداری و افزایش وزن شود.

علل ایجاد کیست تخمدان

تخمک‌گذاری رایج‌ترین علت ایجاد کیست تخمدان است که فرآیندی طبیعی در چرخه قاعدگی محسوب می‌شود. سایر علل نیز عبارتند از:

• تکثیر غیرطبیعی سلول‌ها: این می‌تواند منجر به تشکیل کیست‌های درموئید یا کیست‌های آدنوما شود.
• اندومتریوز: در موارد پیشرفته، کیست‌هایی به نام اندومتریوما روی تخمدان ایجاد می‌شوند.
• سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS): باعث ایجاد چندین کیست کوچک روی تخمدان می‌شود.
• بیماری التهابی لگن (PID): عفونت‌های شدید لگنی می‌توانند به تخمدان‌ها گسترش یافته و باعث ایجاد کیست شوند.

عوارض کیست تخمدان

اغلب علائم کیست تخمدان به عارضه جدی تبدیل نمی‌شوند و پزشک شما کسی است که می‌تواند این موضوع را تشخیص دهد. برخی از عوارض رایج عبارتند از:

• پارگی کیست: کیست‌های عملکردی معمولاً بدون علامت پاره می‌شوند، اما گاهی پارگی کیست می‌تواند منجر به درد شدید، سرگیجه یا ضعف شود. هرچه کیست بزرگ‌تر باشد، احتمال پارگی آن بیشتر است.
• پیچ‌خوردگی تخمدان: برخی کیست‌ها آنقدر بزرگ می‌شوند که شکل تخمدان را تغییر می‌دهند و باعث چرخیدن آن می‌شوند. این چرخش می‌تواند مانع از خون‌رسانی به تخمدان شود و باعث مرگ آن گردد. درد بسیار شدید، حالت تهوع و استفراغ از نشانه‌های پیچ‌خوردگی تخمدان هستند.

اگر علائم مربوط به پارگی کیست یا پیچ‌خوردگی تخمدان را دارید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

علائم پارگی کیست تخمدان

پارگی یا ترکیدن کیست تخمدان معمولاً به صورت درد ناگهانی، تیز و شدید در ناحیه لگن (معمولاً در قسمت پایین و یک طرف بدن) احساس می‌شود که سایر علائم آن نیز عبارتند از:

• خونریزی واژینال
• حالت تهوع یا استفراغ
• نفخ یا احساس پُری در شکم
• فشار یا درد مبهم در ناحیه شکم

تشخیص کیست تخمدان

حال که کاملاً با علائم کیست تخمدان در دختر آشنا شدید، باید روش‌های تشخیص آن توسط پزشک را نیز بدانید. روش‌های معمول عبارتند از:

• سونوگرافی: در این روش تصویربرداری، با استفاده از امواج صوتی تصویر دقیقی از اندام‌های لگنی تهیه می‌شود. سونوگرافی می‌تواند محل کیست‌ها، اندازه آن‌ها و این‌که از مایع یا ماده جامد تشکیل شده‌اند را مشخص کند.
• لاپاروسکوپی: روشی است که در اتاق عمل انجام می‌شود. پزشک از طریق یک برش کوچک در شکم دوربینی را وارد بدن می‌کند و اندام‌های تناسلی و ناحیه لگن را بررسی می‌کند. اگر در این حین کیستی تشخیص داده شود، ممکن است همزمان آن را خارج نیز کند.

درمان کیست تخمدان

درمان کیست در دختران جوان و مجرد بستگی به عواملی مانند علائم، نوع کیست و علت ایجاد آن دارد. روش‌های درمانی نیز شامل زیر نظر گرفتن، دارو یا جراحی هستند. در واقع، اکثر کیست‌های عملکردی (ناشی از تخمک‌گذاری) خودبه‌خود و بدون درمان برطرف می‌شوند، اما اگر پزشک تشخیص دهد که کیست شما از نوع عملکردی است، ممکن است رویکرد تحت نظر گرفتن را پیشنهاد دهد.  این حالت، چند هفته یا چند ماه بعد یک سونوگرافی پیگیری انجام می‌شود تا مشخص شود کیست بزرگ‌تر، کوچک‌تر یا تغییر کرده است یا نه. این روش معمولاً اولین انتخاب درمانی است، چون بیشتر کیست‌ها کوچک و خوش‌خیم هستند.

دارو درمانی برای کیست تخمدان

پزشک ممکن است برای جلوگیری از تخمک‌گذاری و پیشگیری از تشکیل کیست‌های جدید، داروهای هورمونی مانند قرص‌های ضدبارداری نیز تجویز کند.

جراحی برای کیست تخمدان

اگر کیست بزرگ شود یا علائم کیست تخمدان آزاردهنده شوند، ممکن است نیاز به جراحی نیز باشد. انواع جراحی بسته به اندازه و ظاهر کیست در سونوگرافی، عبارتند از:

• لاپاراسکوپی: پزشک از طریق یک برش کوچک دوربینی را وارد شکم می‌کند و کیست را از طریق برش‌های کوچک خارج می‌کند
• لاپاراتومی: اگر کیست بسیار بزرگ باشد یا مواردی نگران‌کننده وجود داشته باشد، از این روش استفاده می‌شود که شامل برش بزرگ‌تر در شکم است.

در ضمن، اگر پزشک احتمال دهد که کیست سرطانی است، ممکن است با متخصص سرطان زنان مشورت کند.

جمع‌بندی

ممکن است درباره علائم کیست تخمدان در دختر مجرد نگران باشید، اما به طور کلی کیست‌های تخمدان بسیار رایج و معمولاً بی‌ضرر هستند. بنابراین، اگر پزشک در معاینه لگنی یا سونوگرافی شما یک کیست پیدا کرد، نگران نباشید. چرا که به احتمال زیاد این کیست در طول چرخه قاعدگی ایجاد شده و طی یکی دو ماه آینده خودبه‌خود از بین می‌رود، اما اگر کیست نگران‌کننده‌ای وجود داشت، حتماً توصیه‌های پزشک را دنبال کنید و معاینات منظم را در برنامه خود قرار دهید تا در صورت لزوم درمان سریع آغاز شود.

به کلینیک نی نی بان سر بزنید.