از بین بردن نفخ شکم فوری با روشهای تضمینی

نفخ شکم یکی از مشکلات شایع گوارشی در تمام گروهای سنی است . علت نفخ معمولاً به دلیل تجمع گاز در دستگاه گوارش یا هضم ناقص غذا ایجاد میشود. این حالت میتواند باعث احساس سنگینی، فشار، صداهای رودهای و حتی درد شکمی شود. خوشبختانه، روشهای موثری برای کاهش یا از بین بردن نفخ شکم فوری وجود دارد از جمله مصرف دمنوش، ماساژ، ورزش و... که در ادامه به آنها میپردازیم.
۱.انواع دمنوش برای از بین بردن نفخ شکم فوری
بهترین دمنوش برای نفخ شکم عبارت است از عرق نعناع، رازیانه، زنجبیل و بابونه که خاصیت آرامبخش و ضدگاز دارند. توجه داشته باشید مصرف این دمنوشها برای نوزادان یا زنان باردار باید با مشورت پزشک انجام شود.
از بین بردن نفخ شکم فوری با عرق نعنا
عرق نعناع بهترین درمان برای از بین بردن نفخ شکم فوری است. استفاده از این روش، اولین گزینهی از بین بردن نفخ شکم فوری در طب سنتی است.
این گیاه دارای ترکیبات فعالی مانند منتول است که خاصیت ضداسپاسم دارد و با شل کردن عضلات صاف دستگاه گوارش، به کاهش گرفتگیها و تسهیل عبور گاز کمک میکند. نوشیدن یک استکان عرق نعناع بعد از غذا، بهویژه وعدههای سنگین یا نفاخ، میتواند در کاهش فوری نفخ، احساس پری و درد شکمی موثر باشد. همچنین، عرق نعناع باعث افزایش ترشح صفرا نیز میشود که در بهبود هضم چربیها نقش دارد.
از بین بردن نفخ شکم فوری با زنجبیل
گزینه دیگر برای از بین بردن نفخ شکم فوری در طب سنتی زنجبیل است. زنجبیل یکی از گیاهان دارویی پرکاربرد برای کاهش نفخ معده و بهبود عملکرد گوارش است. ترکیبات فعالی مانند جینجرول و شوگاول در زنجبیل، خاصیت ضدالتهاب و ضدگاز دارند و با تحریک حرکات روده، به خروج گاز و کاهش احساس سنگینی کمک میکنند. مصرف زنجبیل به شکل دمنوش گرم، پودر یا حتی تازه رندهشده پس از غذا، میتواند بهطور مؤثری نفخ را تسکین دهد، بهویژه در افرادی که نفخ آنها به دلیل هضم ضعیف یا غذاهای چرب و دیرهضم است. همچنین زنجبیل تهوع و دلدرد خفیف را نیز همزمان کاهش میدهد.
2.از بین بردن نفخ شکم فوری با ماساژ
ماساژ دورانی شکم در جهت حرکت عقربههای ساعت، باعث تحریک حرکات روده و کاهش تجمع گاز میشود. این روش بهویژه زمانی مفید است که همراه با دمنوشهای گرم استفاده شود. در این روش از بین بردن نفخ شکم فوری خانگی کافی است به شکل زیر عمل کنید:
- ابتدا به پشت دراز بکشید و زانوها را کمی خم کنید تا عضلات شکم شل شوند.
- نوک انگشتان خود را در قسمت پایین راست شکم (سمت راست پایین ناف) قرار دهید.
- با فشار ملایم و حرکت دایرهای در جهت عقربههای ساعت، بهآرامی شکم را ماساژ دهید.
- بهآرامی مسیر دایرهای را از پایین راست شکم به سمت بالا (زیر دندهها)، سپس به سمت چپ و پایین ادامه دهید.
- این مسیر دایرهای را حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه ادامه دهید؛ این حرکت در جهت طبیعی روده بزرگ است و به خروج گاز کمک میکند.
- برای تاثیر بیشتر، میتوانید از روغن گرم مانند روغن بابونه یا روغن زیتون استفاده کنید.
3.از بینبردن نفخ شکم فوری با ورزش
پیادهروی سبک یا انجام حرکات کششی ساده مانند «حرکت زانو به سینه» میتواند به حرکت گازها معده و گاز روده کمک کند. حتی ۱۰ دقیقه فعالیت سبک اغلب موجب کاهش فوری نفخ میشود. در ادامه چند ورزش موثر برای از بین بردن کامل نفخ شکم آمده است.
پیادهروی سبک
بهترین ورزش برای از بین بردن نفخ شکم فوری، پیادهروی آهسته است. این فعالیت ملایم با تحریک حرکات طبیعی روده (پریستالسیس)، به خروج گازهای جمع شده در دستگاه گوارش کمک میکند. پیادهروی حتی به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه میتواند تاثیر چشمگیری در تسکین نفخ داشته باشد، بهخصوص بعد از صرف وعدههای سنگین.
حرکت زانو به سینه (Knees to Chest)
این حرکت ساده یوگا به آرامی شکم را فشرده کرده و به جابجایی گازها کمک میکند. برای انجام آن، به پشت دراز بکشید، زانوها را به سمت قفسه سینه جمع کرده و با دستانتان نگه دارید. ۳۰ تا ۶۰ ثانیه در این وضعیت بمانید و نفس عمیق بکشید. میتوانید این حرکت را چند بار تکرار کنید.
حرکت گربه و گاو (Cat-Cow Stretch)
این تمرین کششی از یوگا با باز و بسته کردن ستون فقرات و شکم، موجب ماساژ اندامهای داخلی شکم میشود و به کاهش نفخ کمک میکند. برای اجرای آن، در حالت چهار دست و پا قرار بگیرید؛ هنگام دم، کمر را به سمت پایین خم کرده و سر را بالا ببرید (حالت گاو)، و هنگام بازدم، ستون فقرات را قوس داده و چانه را به سینه نزدیک کنید (حالت گربه). این چرخه را ۵ تا ۱۰ بار تکرار کنید.
چرخش نیمتنه نشسته (Seated Spinal Twist)
این حرکت به بهبود هضم و کاهش نفخ کمک میکند. روی زمین بنشینید، یک پا را روی پای دیگر قرار دهید و تنه را به سمت پای بالا آمده بچرخانید. با فشار ملایم دست، چرخش را حفظ کرده و ۲۰ تا ۳۰ ثانیه نگه دارید. سپس جهت را عوض کنید. این تمرین باعث فشرده شدن شکم و تحریک حرکات روده میشود.
حرکت پل (Bridge Pose)
در این تمرین، روی کمر دراز بکشید، زانوها را خم کرده و کف پاها را روی زمین قرار دهید. سپس لگن را به سمت بالا بلند کنید تا بدن شبیه یک پل شود. این حرکت عضلات شکم و کف لگن را فعال میکند و موجب بهبود گردش خون در ناحیه گوارشی میشود. ۲۰ تا ۳۰ ثانیه در این حالت بمانید و سپس به آرامی به وضعیت اول برگردید.
4.اصلاح در رژیم غذایی
در هنگام نفخ بهتر است از خوردن مواد غذایی نفاخ مانند لوبیا، عدس، کلم، نوشابههای گازدار و آدامس خودداری کنید. همچنین پرخوری، سریع غذا خوردن یا حرف زدن زیاد هنگام غذا خوردن میتواند نفخ را تشدید کند.
رژیم غذایی برای پیشگیری از نفخ شکم
رژیم غذایی مناسب نقش مهمی در پیشگیری از نفخ شکم دارد. برای جلوگیری از این مشکل، باید به انتخاب غذاهایی که بهآسانی هضم میشوند و کمتر گاز تولید میکنند توجه کرد. برای از بین بردن باد شکم و نفخ معده چی بخوریم؟
- سبزیجات سبک: کدو، هویج، اسفناج، کاهو، خیار
- میوههای کمفیبر نامحلول: موز رسیده، آناناس، پاپایا
- پروتئینهای کمچرب: سینه مرغ، ماهی، تخممرغ آبپز
- کربوهیدراتهای ساده و قابلهضم: برنج سفید، نان تست، سیبزمینی پخته
- لبنیات بدون لاکتوز یا ماست پروبیوتیک: برای کسانی که به لاکتوز حساسیت دارند
- دمنوشهای ضدنفخ: رازیانه، نعناع، زنجبیل، بابونه
غذاهای مضر برای نفخ شکم
بعد از پاسخ به سوال برای رفع باد شکم چه بخوریم حالت نوبت معرفی غذاهای ممنوعه و تغییرات سبک زندگی برای کنترل و درمان نفخ شکم است. مواد ممنوعه عبارتند از:
- حبوبات (مگر آنکه کاملاً خیسانده و پخته شده باشند)
- سبزیجات نفاخ مثل کلم، گلکلم، بروکلی، پیاز خام
- نوشابههای گازدار و آب گازدار
- آدامس و غذاهای پرهوا (مثل خامه زدهشده)
- شیر و لبنیات معمولی در افراد با عدم تحمل لاکتوز
- غذاهای سرخکرده و پرچرب
- شیرینیها و محصولات حاوی فروکتوز بالا یا سوربیتول (در آدامس و شیرینیهای رژیمی)
راهکارهای مقابله با نفخ شکم ناشی از تغذیه
- غذا را آهسته و با آرامش بجوید تا هوا وارد معده نشود.
- از پرخوری بپرهیزید؛ وعدههای سبک و منظم در طول روز بهتر است.
- حداقل ۳۰ دقیقه بعد از غذا در حالت نشسته یا ایستاده بمانید و دراز نکشید.
- مصرف مایعات را بین وعدهها تنظیم کرده و از نوشیدن زیاد هنگام غذا خوردن خودداری کنید.
با پیروی از این نوع رژیم غذایی و سبک زندگی سالم، میتوان تا حد زیادی از بروز نفخ شکم پیشگیری کرد. در صورت ادامه داشتن علائم، بهتر است برای بررسی مشکلات زمینهای مانند سندروم روده تحریکپذیر (IBS) با پزشک مشورت شود.
نقش پروبیوتیکها برای از بین بردن کامل نفخ شکم
پروبیوتیکها راهی موثر برای از بین بردن کامل نفخ شکم با روش های خانگی هستند که شامل باکتریهای مفید برای روده بوده و نقش مهمی در بهبود سلامت گوارشی و کاهش نفخ شکم ایفا میکنند. آنها با بازگرداندن تعادل طبیعی فلور روده، از رشد بیشازحد باکتریهای مضر جلوگیری کرده و فرآیند هضم غذا را بهبود میبخشند. مصرف منظم پروبیوتیکها—از طریق مکملها یا منابع طبیعی مانند ماست، کفیر و دوغ سنتی—میتواند تولید گاز را کاهش داده و علائمی مانند نفخ، سنگینی شکم و گازهای مکرر را بهمرور زمان از بین ببرد. در مواردی که نفخ ناشی از اختلالاتی مانند سندروم روده تحریکپذیر (IBS) است، پروبیوتیکها بهعنوان یک درمان حمایتی موثر شناخته شدهاند.
بیشتر بخوانید: روان کننده شکم سریع _ ۱۱ راهکارهای خانگی، خوراکیها و داروهای موثر
۵.دارو برای از بین بردن نفخ شکم فوری
برای از بین بردن نفخ شکم فوری چخ دارویی بخوریم؟ نوع داروی از بین بردن نفخ شکم بسته به سن افراد متفاوت است.
- برای نوزادان و کودکان
در کودکان برای از بین بردن نفخ شکم فوری قرص کمتر پیشنهاد میشود. بیشتر به شکل شربت و قطره هستند. مثلاً قطره کولیف بیاسکی، قطره کولیک از، قطره گریپ میکسر و... مخصوص نوزادان و کودکان است و برای کاهش نفخ، کولیک و گازهای شکمی در شیرخواران طراحی شده است. این قطره ترکیبی از سایمتیکون و روغنهای گیاهی ملایم مانند رازیانه و نعناع نیز برای کودکان بزرگتر استفاده میشود. از داون خودسرانه قرص و دارو به نوزادان و کودکان خودداری کنید.
- برای بزرگسالان
برای از بین بردن نفخ شکم فوری داروهای زیر در بازار ایران پیشنهاد میشوند:
- قرص یا قطره سایمتیکون (Simethicone) – برندهایی مانند دیسفلاتیل یا ایزیگاز یک قرص ضد نفخ فوری
- قرص دایجسترول (Digestrol) – ترکیبی از گیاهان ضدنفخ مانند رازیانه، نعناع و زنیان
- قرص کارمینت (Carminate) – حاوی اسانس نعناع و رازیانه، مخصوص کاهش گاز و درد معده
- شربت دایمیتیکون – برای نفخ شدید و قابل استفاده در کودکان و بزرگسالان (با دوز متفاوت)
نکته: قرص مترونیدازول برای از بین بردن نفخ شکم فوری تجویز نمیشود، اما در برخی شرایط خاص میتواند بهصورت غیرمستقیم در کاهش نفخ موثر باشد که تنها باید با تجویز پزشک باشد.
اگر مکرر با نفخ روبه رو میشویر بهتر است برای دریافت قرص برای این بردن نفخ شکم فوری به پزشک مراجعه کنید.
استفاده از زغال فعال یا مکملهای ضدگاز
برخی افراد با استفاده از زغال فعال یا قرصهای حاوی سایمتیکون (مانند گاز-ایکس یا اسپاسمولیتیکها) تسکین فوری پیدا میکنند. این مواد باعث شکسته شدن حبابهای گاز در روده میشوند.
از بین بردن نفخ شکم فوری در نوزاد
نفخ در نوزادان معمولاً به دلیل بلع هوا هنگام شیر خوردن یا نارس بودن سیستم گوارشی اتفاق میافتد. برای درمان نفخ در نوزادان، بهتر است نوزاد بعد از هر وعده شیردهی بهدرستی آروغ بزند. ماساژ ملایم شکم نوزاد با حرکات دورانی (در جهت عقربههای ساعت) و تمرین دوچرخهای با پاها برای تحریک حرکات روده مؤثر است. همچنین میتوان از قطرههای ضدنفخ مخصوص نوزادان مانند قطره گریپواتر یا سایمتیکون (با تجویز پزشک) استفاده کرد. تغذیه مادر نیز مهم است؛ برخی غذاهای نفاخ در رژیم مادر میتواند باعث نفخ شیرخوار شود. در نوزادان روشهای از بین بردن نفخ شکم فوری گیاهی نباید استفاده شود. دادن انواع داروی گیاهی به نوزادان زیر یک سال ممنوع است.
بیشتر بخوانید: تغذیه مادر در شیردهی، لیست مواد نفاخ و ضدنفخ
از بین بردن نفخ شکم فوری در کودکان
برای کودکان بالای یک سال، استفاده از روشهای درمان نفخ شکم فوری خانگی برای کودکان میتواند بسیار موثر باشد. خوردن دمنوشهای ملایم مانند بابونه یا رازیانه (در حد کم و با مشورت پزشک)، انجام حرکات بدنی سبک مانند پیادهروی یا بازیهای ملایم، و ماساژ شکم در جهت عقربههای ساعت با روغنهای گیاهی مانند روغن زیتون یا بادام شیرین، میتواند به تسکین گازها و از بین بردن نفخ شکم فوری کودک کمک کند. همچنین باید از مصرف غذاهای نفاخ مانند نوشابه، چیپس، شیرینیهای حجیم یا حبوبات نپخته خودداری شود. آموزش کودک به آهسته غذا خوردن و خوب جویدن نیز نقش مهمی در جلوگیری از نفخ دارد.
از بین بردن نفخ شکم فوری در بارداری
نفخ شکم در بارداری یکی از علائم شایع و طبیعی است که معمولاً در اثر تغییرات هورمونی، بهویژه افزایش هورمون پروژسترون، رخ میدهد. این هورمون باعث شل شدن عضلات صاف دستگاه گوارش شده و حرکت آهستهتر غذا در روده را به دنبال دارد، که منجر به تجمع گاز و احساس سنگینی یا بادکردگی میشود. علاوه بر آن، با پیشرفت بارداری و رشد رحم، فشار بیشتری به رودهها وارد میشود که میتواند نفخ را تشدید کند. رعایت رژیم غذایی مناسب، نوشیدن آب کافی، پیادهروی سبک و پرهیز از غذاهای نفاخ میتواند در کاهش این ناراحتی کمککننده باشد.
راهی برای جلوگیری از نفخ شکم وجود دارد؟
در بالا گفتیم درمان سریع نفخ شکم چیست اما همیشه بهترین کار پیشگیری است. بهترین روشهای پیشگیری از نفخ شکم عبارتند از:
- آهسته غذا خوردن و خوب جویدن
- پرهیز از پرخوری و وعدههای حجیم
- محدود کردن نوشیدنیهای گازدار و آدامس
- پرهیز از غذاهای نفاخ مانند حبوبات، کلم و پیاز خام
- نوشیدن دمنوشهای ضدنفخ مثل نعناع، رازیانه و زنجبیل
- افزایش مصرف پروبیوتیکها (ماست پروبیوتیک یا مکملها)
- پیادهروی یا حرکات سبک بعد از غذا
- نوشیدن آب بین وعدهها نه همراه غذا
- کاهش استرس و اضطراب (که بر گوارش اثر دارد)
- آروغ گرفتن نوزادان پس از هر وعده شیردهی (برای نوزادان)
سخن پایانی
برای از بین بردن نفخ شکم فوری، ترکیبی از دمنوشهای گیاهی، فعالیت بدنی سبک، ماساژ شکم و پرهیز از غذاهای نفاخ توصیه میشود. در صورت مداومت نفخ یا وجود علائم هشداردهنده مانند درد شدید، کاهش وزن یا خون در مدفوع، باید حتماً به پزشک مراجعه کرد، چون ممکن است مشکل زمینهای جدیتری وجود داشته باشد.