عوارض بارداری در سنین بالا، چیست؟
هرقدر بیشتر از مرز ۳۰ سالگی دور شوید قدرت باروری تان نیز کمرنگ تر می شود.
برخی از بانوان بر این باورند که سومین دهه وقت مناسبی برای به دننیا آوردن بچه است می دانید چرا؟ چون در این دهه خانمها هم از نظر کسب و کار و هم در روابط جنسی مستحکمتر می شوند و ازاین نظر دغدغه ای نخواهند داشت.این عوامل سبب می شود که بنیان خانواده محکم شود ولی آیا این نیرویی که صرف حاملگی در یک خانم دهه سوم با خانم دهه دوم برابر است؟
هرقدر بیشتر از مرز ۳۰ سالگی دور شوید قدرت باروری تان نیز کمرنگ تر می شود. با این حال اگر تا به امروز یک زندگی سالم را دنبال کرده اید و حسابی مراقب وزن و تناسب اندام تان بوده اید احتمال اینکه در سنین بالا بارداری سالم تری داشته باشید، بیشتر است. بارداری زیر ۱۸ سال خطرناک است.
تخمک گذاری در دخترخانم ها از سن بلوغ شروع می شود و از همان زمان امکان بارداری فراهم می شود. در چند سال اول بعد از بلوغ معمولا تخمک گذاری ها نامرتب است و گاهی اوقات یک تا ۲ سال طول می کشد تا حالت طبیعی و منظم خود را پیدا کند.
بارداری در سنین زیر ۱۸ سال می تواند همراه با خطراتی از جمله کاهش رشد داخل رحمی جنین، افزایش احتمال فشار خون بارداری و پره اکلامپسی باشد. علاوه براین مادری که در سن کم باردار می شود، مسلما تجربیات کافی برای به آخر رساندن یک بارداری را ندارد.
معمولا در کشورهای پیشرفته این نوع بارداری ها بدون برنامه ریزی قبلی رخ می دهد و احتمال سقط در آنها زیاد است، زیرا ممکن است تخمک یا اسپرم کیفیت مناسب برای باروری را نداشته باشند.برای آشنایی بیشتر با این موضوع به سراغ دکتر آزیتا صفارزاده، متخصص زنان و فوق تخصص نازایی و لاپاراسکوپی رفتیم تا پاسخ سؤالاتمان را از ایشان بپرسیم.
بهترین سن برای بارداری
هترین سن برای بارداری معمولا 25 و 26 سالگی است. در این سن اکثریت عوارض بارداری کاهش پیدا می کند و معمولا بارداری به صورت طبیعی ادامه پیدا می کند. احتمال دیابت، فشارخون و کاهش رشد جنین بسیار کم است و بارداری ها در این سن معمولا بدون خطر است، در ضمن احتمال ناهنجاری های جنینی که بیشتر به علت سه تایی شدن کروموزوم های 13، 18 و 21 اتفاق می افتد، بسیار کم است.
تمام تخمک های یک خانم در زمان تولد تولید و ذخیره می شوند و تا 50 سالگی هر ماه یکی از آنها آزاد شده و باعث تخمک گذاری و عادات ماهانه می شود. حال هرقدر سن باروری پایین تر باشد (البته نه زیر 18 سال) به خصوص در 25 تا 26 سالگی کیفیت تخمک هایی که بارور می شوند، بسیار بهتر است و معمولا بارداری ها راحت تر و بدون مشکل می گذرند. علاوه براین در این سن معمولا سلامت خانم ها بیشتر است و به اندازه کافی از شعور اجتماعی و دانش لازم برای مادر شدن هم برخوردار شده اند.
اگر سیگاری هستید حتما سیگار را قطع کنید و قلیان را کنار بگذارید. در صورت وجود اعتیاد نیز باید حتما مصرف مواد را ترک کنید تا حین بارداری مشکلی پیش نیاید.
نکته کلیدی در سلامت بارداری
باردار شدن در سنین بالا این احتمال را دارد که دیابت یا فشار خون حاصل از بارداری، پس از زایمان برای مادر باقی بماند یا اینکه ممکن است اختلالات مربوط به وریدها باعث لخته شدن خون و ترومبوزهای وریدی شود، البته این احتمال در افراد چاق و کم تحرک بیشتر است، حتی احتمال آمبولی ریه نیز وجود دارد، با این حال اگر مادر از سلامت جسمانی خوبی برخوردار باشد، رژیم غذایی مناسبی داشته باشد، به طور مرتب ورزش کند و اضافه وزن نداشته باشد، می تواند در سنین بالاتر نیز بارداری سالم و بی خطری داشته باشد، برای مثال یک خانم ۴۰ ساله که از سلامت کامل برخوردار است و مرتب ورزش می کند، نسبت به یک خانم ۲۷ ساله که چاقی مفرط دارد و وزنش بالای ۱۰۰ کیلوگرم است، حاملگی بسیار بهتری را خواهد گذراند.
در سنین بالا احتمال دوقلوزایی بیشتر می شود؟
استفاده از روش های کمک باروری باعث می شود احتمال دوقلوزایی زیاد شود اما باید بدانید این موضوع ربطی به سن ندارد، یعنی با بالا رفتن سن احتمال دوقلوزایی بیشتر نمی شود بلکه بر اثر داروهای کمک باروری این شانس بیشتر می شود. احتمال دوقلوی دوتخمی در کل بارداری ها یک به 250 است، این احتمال در همه ثابت است مگر در کسانی که سابقه خانوادگی داشته باشند.
علاوه بر این معمولا خانم هایی که در سنین بالاتر باردار می شوند تحت عمل سزارین قرار می گیرند. درواقع سیستم آمریکایی برای زایمان های بالای 35 سال سزارین را توصیه می کند چراکه در این سن احتمال ایجاد مشکلات حین زایمان برای نوزاد بیشتر می شود اما سیستم اروپایی معمولا سزارین را در سنین بالاتری پیشنهاد می کند. به طور کلی اگر فردی اولین بارداری اش در سن بالای 35 سال باشد، بهتر است سزارین شود.
خانم های یائسه هم می توانند باردار شوند!
بعد از ۴۲ سالگی احتمال بارداری بسیار کم می شود اما امروزه با روش های کمک باروری موجود می توان خانم های ۴۲ ساله به بالا را نیز باردار کرد. در این سنین تخمک گذاری ها کم می شود اما احتمالش صفر نیست. برای مثال برخی از افراد در ۵۴سالگی یائسه می شوند، حتی می توان با استفاده از روش های کمک باروری مانند IVF و تخمک اهدایی، خانم های یائسه را نیز باردار کرد. با این حال باید انتظار عوارض بارداری را در این سنین داشته باشیم.
این آزمایش ها را ۶ ماه قبل از بارداری انجام دهید
به تمام خانم ها توصیه می شود 6 ماه قبل از بارداری به پزشک زنان مراجعه کنند تا تمام آزمایش های روتین و مورد نیاز را انجام دهند، البته امروزه وزارتخانه انجام این آزمایش ها را اجباری کرده است.
در این آزمایش ها کم خونی، فعالیت غده تیروئید، گروه خونی، هپاتیت، ایدز، سیفلیس، عملکرد کلیه و … بررسی می شوند، همچنین واکسن هایی که قبلا تزریق نشده اند مانند واکسن کزاز، سرخجه و… برای فرد تزریق خواهد شد، سپس از او درخواست می شود حتما 3 ماه قبل از بارداری شروع به مصرف مولتی ویتامین ها و اسید فولیک کند و یک زندگی سالم داشته باشد، یعنی میزان مصرف فست فود، چربی، شیرینی و نشاسته را کاهش دهد و از انواع پروتئین ها، حبوبات، سبزیجات، لبنیات کم چرب و یک یا دو بار در هفته از ماهی استفاده کند.
همچنین لازم است هر روز ورزش های مناسبی انجام دهد، برای مثال می تواند روزی 45 دقیقه تا یک ساعت پیاده روی تند داشته باشد یا شنا، ایروبیک و هر ورزشی که دوست دارد انجام دهد تا عضلاتش آمادگی اضافه شدن 2لیتر خون و15 تا 20ضربان قلب و کشش و تحمل حداقل 12 کیلو اضافه وزن را حین بارداری داشته باشد.
تصمیم گیری بین مرگ و زندگی حین بارداری
هرچه سن بالاتر می رود تصلب شرائین بیشتر شده و جدار عروق تنگ تر می شوند. این تنگ شدن عروق برای رحم نیز اتفاق می افتد و همین موضوع باعث افزایش فشار خون، سقط و کاهش رشد داخل رحمی جنین می شود، همچنین ممکن است واریس هایی در ناحیه لگن ایجاد شود که این واریس ها هنگام بارداری بسیار دردناک خواهند شد و ممکن است خونریزی نیز به همراه داشته باشند.
علاوه بر این احتمال وجود سرطان ها در سنین بالا بیشتر است، برای مثال ممکن است فرد همزمان با بارداری، سرطان دهانه رحم یا سرطان سینه داشته باشد و این موضوع حین بارداری کشف شود. بیماری های همزمان با بارداری پزشکان را با مشکلات بسیاری مواجه می کند چون گاهی اوقات لازم است بین مرگ و زندگی تصمیم گیری شود البته در بعضی موارد می توان درمان را تا موقع زایمان عقب انداخت. علاوه بر سرطان ها، احتمال بیماری های خوش خیم مانند فیبروم یا پولیپ با بالارفتن سن افزایش پیدا می کند. وجود فیبروم های متعدد و بزرگ مخصوصا در سنین بالا می تواند باعث مشکلات بارداری و سقط شود.
فریز تخمک هنوز مراحل اولیه را طی می کند
امروزه با بالارفتن سن ازدواج بسیاری از خانم های جوان نگران این هستند که با ازدواج در سنین بالا دیگر نتوانند بچه دار شوند اما مدتی است که با معرفی یک روش جدید سؤالات بسیاری در ذهن خانم های جوان ایجاد شده است. در این روش مقداری از بافت تخمدان یا یکی از تخمدان ها با روش لاپاراسکوپی برداشته می شود و در نیتروژن مایع فریز می شود.
این مایع می تواند بافت تخمدان را برای سال ها سالم نگه دارد، سپس در زمان مورد نظر، تخمدان را در محیط کشت تحت اثر داروهای محرک تخمک گذاری قرار می دهند تا فولیکولی که لازم است تشکیل شود، سپس از آن فولیکول، تخمک را خارج می کنند تا با استفاده از آن بتوان فرد را باردار کرد. با این حال این روش هنوز مراحل ابتدایی خود را طی می کند و نمی توان خیلی روی آن حساب کرد. در واقع هنوز موفقیت چشمگیری با این روش دیده نشده است، به هرحال در صورت تمایل به افراد پیشنهاد می شود این کار را انجام دهند، شاید علم مربوط به آن تا چند سال دیگر در ایران پیشرفت کند و بتوان از تخمدان فریز شده استفاده کرد.
افت باروری در آقایان بعد از 40 سالگی
آقایان نیز در سنین بالای ۴۰ سالگی دچار افت قدرت باروری می شوند درست مانند همان اتفاقی که بعد از ۳۰ سالگی برای خانم ها می افتد. بالا رفتن سن آقایان باعث تنگی عروق بدن و کم شدن تعداد اسپرم ها، کند شدن حرکت و غیرطبیعی شدن شکل آنها می شود.
متاسفانه امروزه به دلیل پوشیدن شلوارهای تنگ و قرار گرفتن در محیط های گرم نوعی بیماری به نام واریکوسل یا واریس بیضه در آقایان بسیار شایع شده است. این واریس و بالارفتن حرارت ناحیه بیضه ها می تواند منجر به کاهش تعداد، حرکت و بد شکل شدن اسپرم ها و در نهایت نازایی شود.
هرقدر بیشتر از مرز ۳۰ سالگی دور شوید قدرت باروری تان نیز کمرنگ تر می شود. با این حال اگر تا به امروز یک زندگی سالم را دنبال کرده اید و حسابی مراقب وزن و تناسب اندام تان بوده اید احتمال اینکه در سنین بالا بارداری سالم تری داشته باشید، بیشتر است. بارداری زیر ۱۸ سال خطرناک است.
تخمک گذاری در دخترخانم ها از سن بلوغ شروع می شود و از همان زمان امکان بارداری فراهم می شود. در چند سال اول بعد از بلوغ معمولا تخمک گذاری ها نامرتب است و گاهی اوقات یک تا ۲ سال طول می کشد تا حالت طبیعی و منظم خود را پیدا کند.
بارداری در سنین زیر ۱۸ سال می تواند همراه با خطراتی از جمله کاهش رشد داخل رحمی جنین، افزایش احتمال فشار خون بارداری و پره اکلامپسی باشد. علاوه براین مادری که در سن کم باردار می شود، مسلما تجربیات کافی برای به آخر رساندن یک بارداری را ندارد.
معمولا در کشورهای پیشرفته این نوع بارداری ها بدون برنامه ریزی قبلی رخ می دهد و احتمال سقط در آنها زیاد است، زیرا ممکن است تخمک یا اسپرم کیفیت مناسب برای باروری را نداشته باشند.برای آشنایی بیشتر با این موضوع به سراغ دکتر آزیتا صفارزاده، متخصص زنان و فوق تخصص نازایی و لاپاراسکوپی رفتیم تا پاسخ سؤالاتمان را از ایشان بپرسیم.
بهترین سن برای بارداری
هترین سن برای بارداری معمولا 25 و 26 سالگی است. در این سن اکثریت عوارض بارداری کاهش پیدا می کند و معمولا بارداری به صورت طبیعی ادامه پیدا می کند. احتمال دیابت، فشارخون و کاهش رشد جنین بسیار کم است و بارداری ها در این سن معمولا بدون خطر است، در ضمن احتمال ناهنجاری های جنینی که بیشتر به علت سه تایی شدن کروموزوم های 13، 18 و 21 اتفاق می افتد، بسیار کم است.
تمام تخمک های یک خانم در زمان تولد تولید و ذخیره می شوند و تا 50 سالگی هر ماه یکی از آنها آزاد شده و باعث تخمک گذاری و عادات ماهانه می شود. حال هرقدر سن باروری پایین تر باشد (البته نه زیر 18 سال) به خصوص در 25 تا 26 سالگی کیفیت تخمک هایی که بارور می شوند، بسیار بهتر است و معمولا بارداری ها راحت تر و بدون مشکل می گذرند. علاوه براین در این سن معمولا سلامت خانم ها بیشتر است و به اندازه کافی از شعور اجتماعی و دانش لازم برای مادر شدن هم برخوردار شده اند.
اگر سیگاری هستید حتما سیگار را قطع کنید و قلیان را کنار بگذارید. در صورت وجود اعتیاد نیز باید حتما مصرف مواد را ترک کنید تا حین بارداری مشکلی پیش نیاید.
نکته کلیدی در سلامت بارداری
باردار شدن در سنین بالا این احتمال را دارد که دیابت یا فشار خون حاصل از بارداری، پس از زایمان برای مادر باقی بماند یا اینکه ممکن است اختلالات مربوط به وریدها باعث لخته شدن خون و ترومبوزهای وریدی شود، البته این احتمال در افراد چاق و کم تحرک بیشتر است، حتی احتمال آمبولی ریه نیز وجود دارد، با این حال اگر مادر از سلامت جسمانی خوبی برخوردار باشد، رژیم غذایی مناسبی داشته باشد، به طور مرتب ورزش کند و اضافه وزن نداشته باشد، می تواند در سنین بالاتر نیز بارداری سالم و بی خطری داشته باشد، برای مثال یک خانم ۴۰ ساله که از سلامت کامل برخوردار است و مرتب ورزش می کند، نسبت به یک خانم ۲۷ ساله که چاقی مفرط دارد و وزنش بالای ۱۰۰ کیلوگرم است، حاملگی بسیار بهتری را خواهد گذراند.
در سنین بالا احتمال دوقلوزایی بیشتر می شود؟
استفاده از روش های کمک باروری باعث می شود احتمال دوقلوزایی زیاد شود اما باید بدانید این موضوع ربطی به سن ندارد، یعنی با بالا رفتن سن احتمال دوقلوزایی بیشتر نمی شود بلکه بر اثر داروهای کمک باروری این شانس بیشتر می شود. احتمال دوقلوی دوتخمی در کل بارداری ها یک به 250 است، این احتمال در همه ثابت است مگر در کسانی که سابقه خانوادگی داشته باشند.
علاوه بر این معمولا خانم هایی که در سنین بالاتر باردار می شوند تحت عمل سزارین قرار می گیرند. درواقع سیستم آمریکایی برای زایمان های بالای 35 سال سزارین را توصیه می کند چراکه در این سن احتمال ایجاد مشکلات حین زایمان برای نوزاد بیشتر می شود اما سیستم اروپایی معمولا سزارین را در سنین بالاتری پیشنهاد می کند. به طور کلی اگر فردی اولین بارداری اش در سن بالای 35 سال باشد، بهتر است سزارین شود.
خانم های یائسه هم می توانند باردار شوند!
بعد از ۴۲ سالگی احتمال بارداری بسیار کم می شود اما امروزه با روش های کمک باروری موجود می توان خانم های ۴۲ ساله به بالا را نیز باردار کرد. در این سنین تخمک گذاری ها کم می شود اما احتمالش صفر نیست. برای مثال برخی از افراد در ۵۴سالگی یائسه می شوند، حتی می توان با استفاده از روش های کمک باروری مانند IVF و تخمک اهدایی، خانم های یائسه را نیز باردار کرد. با این حال باید انتظار عوارض بارداری را در این سنین داشته باشیم.
این آزمایش ها را ۶ ماه قبل از بارداری انجام دهید
به تمام خانم ها توصیه می شود 6 ماه قبل از بارداری به پزشک زنان مراجعه کنند تا تمام آزمایش های روتین و مورد نیاز را انجام دهند، البته امروزه وزارتخانه انجام این آزمایش ها را اجباری کرده است.
در این آزمایش ها کم خونی، فعالیت غده تیروئید، گروه خونی، هپاتیت، ایدز، سیفلیس، عملکرد کلیه و … بررسی می شوند، همچنین واکسن هایی که قبلا تزریق نشده اند مانند واکسن کزاز، سرخجه و… برای فرد تزریق خواهد شد، سپس از او درخواست می شود حتما 3 ماه قبل از بارداری شروع به مصرف مولتی ویتامین ها و اسید فولیک کند و یک زندگی سالم داشته باشد، یعنی میزان مصرف فست فود، چربی، شیرینی و نشاسته را کاهش دهد و از انواع پروتئین ها، حبوبات، سبزیجات، لبنیات کم چرب و یک یا دو بار در هفته از ماهی استفاده کند.
همچنین لازم است هر روز ورزش های مناسبی انجام دهد، برای مثال می تواند روزی 45 دقیقه تا یک ساعت پیاده روی تند داشته باشد یا شنا، ایروبیک و هر ورزشی که دوست دارد انجام دهد تا عضلاتش آمادگی اضافه شدن 2لیتر خون و15 تا 20ضربان قلب و کشش و تحمل حداقل 12 کیلو اضافه وزن را حین بارداری داشته باشد.
تصمیم گیری بین مرگ و زندگی حین بارداری
هرچه سن بالاتر می رود تصلب شرائین بیشتر شده و جدار عروق تنگ تر می شوند. این تنگ شدن عروق برای رحم نیز اتفاق می افتد و همین موضوع باعث افزایش فشار خون، سقط و کاهش رشد داخل رحمی جنین می شود، همچنین ممکن است واریس هایی در ناحیه لگن ایجاد شود که این واریس ها هنگام بارداری بسیار دردناک خواهند شد و ممکن است خونریزی نیز به همراه داشته باشند.
علاوه بر این احتمال وجود سرطان ها در سنین بالا بیشتر است، برای مثال ممکن است فرد همزمان با بارداری، سرطان دهانه رحم یا سرطان سینه داشته باشد و این موضوع حین بارداری کشف شود. بیماری های همزمان با بارداری پزشکان را با مشکلات بسیاری مواجه می کند چون گاهی اوقات لازم است بین مرگ و زندگی تصمیم گیری شود البته در بعضی موارد می توان درمان را تا موقع زایمان عقب انداخت. علاوه بر سرطان ها، احتمال بیماری های خوش خیم مانند فیبروم یا پولیپ با بالارفتن سن افزایش پیدا می کند. وجود فیبروم های متعدد و بزرگ مخصوصا در سنین بالا می تواند باعث مشکلات بارداری و سقط شود.
فریز تخمک هنوز مراحل اولیه را طی می کند
امروزه با بالارفتن سن ازدواج بسیاری از خانم های جوان نگران این هستند که با ازدواج در سنین بالا دیگر نتوانند بچه دار شوند اما مدتی است که با معرفی یک روش جدید سؤالات بسیاری در ذهن خانم های جوان ایجاد شده است. در این روش مقداری از بافت تخمدان یا یکی از تخمدان ها با روش لاپاراسکوپی برداشته می شود و در نیتروژن مایع فریز می شود.
این مایع می تواند بافت تخمدان را برای سال ها سالم نگه دارد، سپس در زمان مورد نظر، تخمدان را در محیط کشت تحت اثر داروهای محرک تخمک گذاری قرار می دهند تا فولیکولی که لازم است تشکیل شود، سپس از آن فولیکول، تخمک را خارج می کنند تا با استفاده از آن بتوان فرد را باردار کرد. با این حال این روش هنوز مراحل ابتدایی خود را طی می کند و نمی توان خیلی روی آن حساب کرد. در واقع هنوز موفقیت چشمگیری با این روش دیده نشده است، به هرحال در صورت تمایل به افراد پیشنهاد می شود این کار را انجام دهند، شاید علم مربوط به آن تا چند سال دیگر در ایران پیشرفت کند و بتوان از تخمدان فریز شده استفاده کرد.
افت باروری در آقایان بعد از 40 سالگی
آقایان نیز در سنین بالای ۴۰ سالگی دچار افت قدرت باروری می شوند درست مانند همان اتفاقی که بعد از ۳۰ سالگی برای خانم ها می افتد. بالا رفتن سن آقایان باعث تنگی عروق بدن و کم شدن تعداد اسپرم ها، کند شدن حرکت و غیرطبیعی شدن شکل آنها می شود.
متاسفانه امروزه به دلیل پوشیدن شلوارهای تنگ و قرار گرفتن در محیط های گرم نوعی بیماری به نام واریکوسل یا واریس بیضه در آقایان بسیار شایع شده است. این واریس و بالارفتن حرارت ناحیه بیضه ها می تواند منجر به کاهش تعداد، حرکت و بد شکل شدن اسپرم ها و در نهایت نازایی شود.
منبع:
آکاایران
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼