سرطان مثانه در زنان، بیشتر است یا مردان؟

آیا می‌دانید، سرطان مثانه شایع‌ترین سرطان دستگاه ادراری در ایران است که در مردان سه برابر زنان دیده می‌شود؟

چندی پیش، رئیس انجمن اورولوژی ایران، بالا بودن آمار مصرف سیگار و نیز مشتقات آن در کشور را از عوامل اصلی شیوع این بیماری شمرد. جالب آن که در تمام کشورهای غربی، سرطان پروستات رتبه یکم سرطان‌های دستگاه ادراری را به خود اختصاص داده، ولی در ایران بعد از سرطان مثانه قرار دارد. حتی آمارها نشان می‌دهد، از سال ۸۲ تا ۸۷، رشد سرطان‌های مربوط به دستگاه ادراری در کشور، ۱۵ تا ۲۰ درصد بوده که یکی از عوامل آن تشخیص بیشتر و دیگری مواجهه مردم با مواد دخانی و آلودگی‌هایی همچون فعالیت در کارخانه‌های رنگرزی و شیمیایی بوده است.

دکتر محمد سدهی، اورولوژیست با اشاره به این که زمینه‌های ژنتیک در ابتلا به سرطان مثانه موثر است، ولی اثر‌گذاری‌شان به طور قطعی به اثبات نرسیده، می‌گوید: همیشه ابتلا به سرطان دوم، همزمان یا بعدأ در اعضای بدن وجود دارد. ابتلا به سرطان مثانه هم از این قاعده مستثنا نیست. خطر درگیری مثانه با سرطان به دلیل درگیر بودن اعضای همجوار مثل لگن وجود دارد. سرطان مثانه در خانم‌هایی که مبتلا به سرطان اعضای لگن (رحم و تخمدان) هستند یا در مبتلایان تومور‌های روده بیشتر دیده می‌شود. همچنین سرطان در غدد لنفاوی لگن که مجاور مثانه است، احتمال درگیری ثانویه به علت نفوذ به جداره مثانه را به همراه دارد. همین طور در بیمارانی که تحت شیمی‌درمانی یا رادیوتراپی یه علت تومور‌های اعضای دیگر قرار گرفته‌اند، احتمال به وجود آمدن سرطان ثانویه در مثانه بیشتر می‌شود.

دستگاه ادراری زیر سایه سرطان مثانه
احتمالا سوال شما این است که چه کسانی و به چه دلایلی بیشتر در معرض خطر ابتلا به این نوع سرطان قرار دارند؟

این متخصص اورولوژی پاسخ می‌دهد: سرطان مثانه در هر سنی و هر جنسی احتمال دارد به وجود بیاید، منتهی عوامل سنی، جنسی، حرفه‌ای و اجتماعی در ایجاد این سرطان دخالت دارند. البته بیشتر آمار ابتلا به سرطان مثانه در مردها و سرطان مثانه بیشتر در سنین بالای ۴۰ سال دیده می‌شود .بعلاوه سرطان مثانه در بیمارانی که سابقه مصرف سیگار و مواد مخدر دارند، بیشتر به وجود می‌آید. وی تاکید می‌کند: قدر مسلم این که مصرف سیگار و تریاک رابطه مستقیم با به وجود آمدن و پیشرفت سرطان مثانه دارد. اشتغال در بعضی حرفه‌ها و تماس با بعضی مواد بویژه در صنایع لاستیک‌سازی و رنگ‌سازی ممکن است احتمال سرطان مثانه را افزایش دهد .

آیا تشخیص زودهنگام ممکن است؟
تشخیص سرطان مثانه اغلب مشکل نیست چون علامت مهم و پر سرو صدایی دارد، یعنی بیمار خونریزی در ادرار پیدا می‌کند که در اکثر مواقع، بدون درد است و به مراجعه سریع به متخصص منجر می‌شود.
دکتر سدهی تاکید می‌کند: گاه بیمار قبل از این که علامتی پیدا کند، سرطان پیشرفته می‌شود. بنابراین اگر خون در ادرار به طور واضح یا در آزمایش به صورت میکروسکوپیک دیده شود، احتیاج به بررسی دارد. ناگفته نماند، هر خونریزی در ادرار مربوط به تومور مثانه نیست. بسیاری دیگر از بیماری‌های مجاری ادرار نیز خونریزی دارند. بویژه در خانم‌های جوان و اوایل ازدواج، بیشتر خونریزی همراه با سوزش و تکرر ادرار است که به علت عفونت مثانه اتفاق می‌افتد. دیگر دلایل خونریزی ادرار می‌تواند ناشی از تومور کلیه، سنگ‌های مجاری ادراری و بزرگ شدن پروستات باشد که در بررسی‌ها باید آنها را افتراق داد.

وی یادآور می‌شود: بررسی معمول تشخیص سرطان مثانه شامل گرفتن تاریخچه بیمار، انجام آزمایش تکمیلی یعنی آزمایش خون و ادرار، بررسی سیستولوژی ادرار، رادیوگرافی‌های مختلف، انجام سی‌تی‌اسکن و ام‌آر‌آی و بررسی آندوسکوپیک مثانه و مجاری ادراری است.

آیا درمان قطعی ممکن است؟
به گفته این اورولوژیست، درمان سرطان مثانه در مراحل ابتدایی، یعنی وقتی تومورها محدود و درجه آن خفیف بوده و نفوذ آن سطحی باشد، از طریق آندوسکوپی انجام می‌شود که البته گاه با تزریق بعضی داروها در مثانه توام می‌شود.

وی تاکید می‌کند: حدود 90 درصد تومورها از این طریق قابل درمان و پیگیری است، اما حدود 10 درصد تومورها ممکن است ابتدا یا بعد به شرایطی برسند که به درمان بیشتر شامل جراحی وسیع برداشتن مثانه و تعبیه مثانه از روده و نیز شیمی‌درمانی و رادیوتراپی نیاز پیدا کنند .

پیشگیری با توجه به نشانه‌های سرطان مثانه
سرطان مثانه پر سر و صدا و نشانه‌دار است و برخلاف سرطان پروستات با مشاهده خون در ادرار، سوزش، درد و تکرر ادرار همراه است.
بنابراین افراد در صورت مواجه شدن با این مشکلات هرچه سریع‌تر باید به پزشک مراجعه کنند.باید توجه داشت که رنگ ادرار با خوردن غذاهای رنگی و مواردی همچون لبو تغییر نمی‌یابد و قرمز شدن رنگ ادرار زنگ خطری برای ابتلا به سرطان مثانه به شمار می‌رود. به بیان دیگر، پیگیری علائم مهمی همچون خون در ادرار بخصوص در آقایان بالای 40 سال که مواد دخانی و مخدر مصرف می‌کنند، چه خون دیده شود و چه در آزمایش معلوم شود، توصیه می‌گردد.

اگر نمی‌خواهید سرطان مثانه بگیرید

روش‌های زیر به کاهش خطر بروز سرطان کمک می‌کند:
سیگار نکشید. اگر سیگار نکشید، مواد شیمیایی موجود در سیگار که باعث بروز سرطان می‌شود در مثانه شما تجمع پیدا نمی‌کند. اگر سیگاری نیستید به آن روی نیاورید و اگر سیگاری هستید با پزشک درباره برنامه‌ای که به ترک آن کمک کند، صحبت کنید. گروه‌های حمایتی، داروها و دیگر روش‌ها ممکن است به شما کمک کند.

در مورد مواد شیمیایی اطراف خود احتیاط کنید. اگر با مواد شیمیایی کار می‌کنید، همه آموزش‌های ایمنی را برای پرهیز از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی دنبال کنید.

در طول روز زیاد آب بنوشید. از نظر تئوری، نوشیدن مایعات، بویژه آب، ممکن است مواد سمی را که در ادرار شما تغلیظ می‌شود، رقیق کند و باعث دفع سریع‌تر آن از مثانه شود.
البته همه مطالعات، تائیدکننده این مطلب نیست که نوشیدن آب فراوان، خطر سرطان را کاهش می‌دهد.
مصرف زیاد میوه و سبزی تازه را مدنظر قرار دهید. رژیم سرشار از انواع میوه‌های رنگی و سبزی را انتخاب کنید. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در میوه‌ها و سبزیجات ممکن است در کاهش ریسک سرطان کمک‌کننده باشد.