جراحی فتق کشاله ران، عوامل خطر چیست؟

فتق اینگوینال نوعی از فتق‌های شکمی است که در ناحیه کشاله ران (محل تلاقی زیر شکم با ران) رخ می‌دهد و زمانی رخ می‌دهد که روده‌ها یا بافت چربی به کانال مغبنی یا اینگوینال فشار وارد می‌کند. کانال مغبنی درست در زیر شکم قرار دارد. هم مردان و هم زنان، کانال مغبنی دارند. در مردان، در دوران جنینی بیضه داخل حفره شکم بوجود می‌آید و کمی قبل از تولد از طریق کانال اینگوینال به داخل کیسه بیضه پایین می‌رود. در زنان، این کانال در کنار رباط‌های رحمی قرار دارد. در صورتی که در این ناحیه فتق شکمی رخ دهد، موجب برآمدگی در کشاله ران و درد در هنگام حرکت کردن می‌شود. بسیاری از افراد ممکن است به این عارضه دچار شوند اما دردی حس نکرده و به همین خاطر به پزشک مراجعه نمی‌کنند. انجام اقدامات درمانی مناسب موجب می‌شود که از پیشروی بیشتر فتق و تشدید درد جلوگیری شود.

اگر در ناحیه کشاله‌ی ران خود یک برآمدگی مشاهده کردید و یا این ناحیه به لمس کردن حساس شده یا به طور مداوم در این ناحیه احساس سنگینی می‌کنید، لازم است با پزشک تماس بگیرید. این موارد، علائم فتق هستند و این عارضه به خودی‌خود خوب نمی‌شود تنها راه درمان فتق، جراحی است. اغلب بیمارانی که دچار فتق کشاله ران می‌شوند، تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند، حتی اگر هیچ علائمی مانند درد نداشته باشند. این موضوع بدین خاطر است که بسیاری از پزشکان معتقدند که انجام جراحی خطر بسیار کمتری از رها کردن مشکل و بروز عوارض جانبی آن در آینده دارد. متخصصین ما در کلینیک اورولوژی دکتر اسلامی با ارائه‌ی مشاوره‌ی تخصصی در خصوص علل ایجاد فتق اینگوینال، شما را با انواع روش‌های درمانی آن آشنا می‌کنند.

علائم

فتق کشاله ران اغلب از طریق ظاهر برآمده‌ای که ایجاد می‌کند، تشخیص داده می‌شود. فتق اینگوینال موجب بروز برآمدگی در ناحیه کشاله ران، یعنی ناحیه بین زیر شکم و ران‌ها، می‌شود و این برآمدگی در هنگام ایستادن و سرفه کردن بزرگ‌تر می‌شود. در برخی موارد ممکن است فتق کشاله ران موجب درد و حساسیت به لمس شود.

سایر علائم این عارضه عبارتند از:

-درد در هنگام سرفه کردن، ورزش کردن و خم شدن

-احساس سوزش

-درد تیز و تیرکشنده

-احساس سنگینی در کشاله ران

-تورم کیسه بیضه در مردان

علل

این نوع از فتق، علت مشخص و منحصر به‌ فردی ندارد اما وجود نواحی در شکم و کشاله ران که عضلات آن ضعیف است، مهم‌ترین عاملی است که می‌تواند منجر به فتق کشاله ران شود. وارد شدن فشار بیش ‌از حد به این نواحی تضعیف ‌شده موجب بیرون‌زدگی و فتق روده یا بافت چربی می‌شود.

عوامل خطر

عواملی که احتمال بروز فتق کشاله ران را افزایش می‌دهند عبارتند از:

-سابقه‌ی ژنتیکی

-سابقه‌ی ابتلا به فتق

-مرد بودن (احتمال بروز فتق کشاله ران در مردان بسیار بیشتر از زنان است)

-تولد پیش از موعد

-چاقی یا داشتن اضافه‌وزن

-بارداری

-ابتلا به کیست فیبروزی

-ابتلا به سرفه‌ی مزمن

-داشتن یبوست‌های مکرر

-ایستادن برای مدت‌زمان طولانی به صورت مکرر

انواع

فتق اینگوینال غیرمستقیم

شایع‌ترین نوع فتق اینگوینال، نوع غیرمستقیم است. این اتفاق اغلب در صورتی می‌افتد که جنین قبل از تشکیل شدن کامل کانال اینگوینال، به طور زودرس به دنیا بیاید. البته این نوع از فتق شکمی ممکن است در هر زمانی در طول زندگی رخ دهد. این مشکل در بین مردان شیوع بسیار بیشتری دارد.

فتق اینگوینال مستقیم

فتق اینگوینال مستقیم بیشتر در بین افراد بزرگسال شایع است. معمولاً این‌طور تصور می‌شود که علت بروز این فتق، ضعیف شدن عضلات در دوران بزرگسالی است. بر اساس نتایج تحقیقات این نوع از فتق نیز در بین مردان بیشتر شایع است.

سایر انواع فتق کشاله ران

فتق کشاله ران همچنین ممکن است از نوع گیر افتاده یا مختنق باشد. فتق گیر افتاده زمانی رخ می‌دهد که بافت بیرون زده در داخل کشاله ران گیر می‌کند و نمی‌تواند سر جای خود بازگردد. فتق مختنق نوع وخیم‌تری است که موجب مسدود کردن راه خون‌رسانی به روده کوچک می‌شود. این نوع فتق می‌تواند خطر جانی به دنبال داشته و نیازمند اقدامات اورژانسی است.

تشخیص

پزشک می‌تواند با استفاده از موارد زیر، فتق کشاله ران را تشخیص دهد:

-گرفتن شرح‌حال بیمار و سوابق پزشکی او

-معاینات فیزیکی

-عکسبرداری از جمله تصاویر رادیوگرافی با اشعه ایکس

-گرفتن شرح‌حال بیمار و سوابق پزشکی

ممکن است پزشک بتواند با شنیدن شرح‌حال بیمار و سؤال در مورد سوابق خانوادگی او، ابتلا به فتق کشاله ران را تشخیص دهد. معمولاً، علائمی که بیمار شرح می‌دهد به طور واضح نشان‌دهنده‌ی فتق اینگوینال هستند.

معاینات فیزیکی

با انجام معاینات فیزیکی ممکن است بتوان فتق کشاله ران را تشخیص داد. پزشک طی معاینات فیزیکی، بدن بیمار را ارزیابی می‌کند و ممکن است از بیمار بخواهد که بایستد یا سرفه کند تا پزشک بتواند وجود برآمدگی ناشی از فتق اینگوینال در ناحیه کشاله ران یا بیضه‌ها را احساس کند. ممکن است پزشک سعی کند با ماساژ دادن آرام، قسمت بیرون‌زده را به جای اول خود در شکم بازگرداند.

عکس‌برداری

معمولاً از تصاویر رادیوگرافی اشعه ایکس برای تشخیص فتق کشاله ران استفاده نمی‌شود. در موارد زیر ممکن است پزشک انجام عکس‌برداری را تجویز کند :

تشخیص گیرافتادگی یا اختناق

پزشک نمی‌تواند در حین معاینات فیزیکی، برآمدگی ناشی از فتق کشاله ران را حس کند (خصوصاً در بیمارانی با اضافه‌وزن)

پزشک مطمئن نیست که فتق کشاله ران موجب برآمدگی در شکم یا سایر علائم شده است.

عکس‌برداری‌ها توسط متخصص رادیولوژی انجام می‌شود و برای انجام عکس‌برداری، معمولاً هیچ نیازی به استفاده از بیحسی یا بیهوشی نیست.

درمان فتق کشاله ران

تمامی موارد فتق شکمی نیاز به درمان ندارند . اما اغلب فتق‌هایی که موجب بروز علائم شده‌اند و یا در حال بزرگ‌تر شدن هستند باید با جراحی درمان شوند. در طول زمانی که بیمار منتظر انجام جراحی است می‌تواند وسیله‌ای به نام فتق‌بند بپوشد که بر روی فتق کشاله ران فشار وارد می‌کند و آن را به داخل پس می‌فرستند و به صورت موقتی موجب بهبود علائم بیمار می‌شود. فتق نباید برای مدت‌زمان طولانی مورد استفاده قرار گیرد، مگر در موارد نادری که پزشک توصیه کند. جراحی فتق کشاله ران به دو شیوه صورت می‌گیرد: جراحی باز و جراحی لاپاروسکوپی. هر دوی این جراحی‌ها به صورت سرپایی انجام می‌شوند (نیازی به بستری در بیمارستان نیست) و انجام آن‌ها در حدود یک ساعت طول می‌کشد.

جراحی باز

در اغلب موارد، فتق کشاله ران با جراحی باز و تحت بی‌حسی موضعی یا عمومی انجام می‌شود. بعد از ایجاد برش در ناحیه کشاله ران، جراح قسمت بیرون زده‌ی فتق را به داخل هل می‌دهد و سپس دهانه‌ی بازی که بیرون‌زدگی از طریق آن رخ داده بود را با بخیه می‌بندد. در بسیاری از موارد از یک برچسب تورمانند برای تقویت این ناحیه و پیشگیری از بروز مجدد فتق استفاده می‌شود.

عوارض جانبی

جراحی ترمیم و درمان فتق شکمی جراحی ایمنی است و عموماً موجب بروز عوارضی نمی‌شود. بیماران باید در صورت بروز هر یک از مشکلات زیر با پزشک خود تماس بگیرند:

-قرمزی پوست در اطراف محل قرارگیری لوله درناژ از محل جراحی

-تب

-خونریزی از محل برش جراحی

-دردی که با داروهای مسکن تسکین پیدا نمی‌کند و یا دردی که به طور ناگهانی شدید شده است.

عوارض جانبی بلندمدت که ممکن است رخ دهند عبارتند از:

-درد بلندمدت در کشاله ران

-بروز مجدد فتق که نیاز به جراحی دوم دارد

-آسیب به عصب‌ها در نزدیکی محل بروز فتق

جراحی با لاپاروسکوپی

در جراحی لاپاراسکوپی، به برش کوچک در شکم ایجاد می‌شود و سپس گاز بی‌خطری به داخل شکم فرستاده می‌شود و جراح از طریق برش‌های ایجاد شده، لاپاراسکوپ را وارد شکم می‌کند. لاپاراسکوپ یک وسیله‌ی باریک و بلند است که سر آن یک دوربین کوچک و وسایل جراحی ریز قرار دارند. با کمک لاپاراسکوپ، جراح می‌تواند داخل شکم بیمار را روی صفحه مانیتور ببیند و قسمت بیرون زده را به داخل هدایت کرده و محل بیرون‌زدگی و فتق را با استاپل‌های جراحی ترمیم کند. هرچند به نظر می‌رسد که این جراحی، روش بهتری نسبت به جراحی باز باشد اما نتایج بلند مدت آن در مقایسه با جراحی باز، موفقیت کمتری دارند. جراحی لاپاراسکوپی درد بسیار کمتری برای بیمار دارد و بیمار می‌تواند ظرف مدت‌زمان بسیار کوتاهتری پس از جراحی، بهبود یافته و به فعالیت‌های روزمره خود باز گردد. شما می‌توانید در مورد مزایا و معایب جراحی لاپاراسکوپی در مقایسه با جراحی باز، با جراح خود مشورت کنید.

مراقبت‌های پس از جراحی

بعد از جراحی باز، بیمار می‌تواند ظرف یکی الی دو هفته به روند عادی زندگی خود و کارهای روزمره بازگردد. در مورد جراحی لاپاروسکوپی بهبودی کامل پس از جراحی در حدود یک هفته یا کمتر طول می‌کشد. بعد از هر گونه جراحی فتق شکمی، فرد باید تا شش الی هشت هفته (یا تا زمان تجویز شده توسط پزشک) از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کند تا عضلات و سایر بافت‌ها فرصت کافی برای ترمیم و بازسازی پیدا کنند.

پیشگیری

هرچند شما نمی‌توانید هیچ مداخله‌ای در ضعف‌های ناشی از عوامل ژنتیکی داشته باشید، اما با توجه به موارد زیر می‌توانید شدتفتق کشاله ران را کاهش دهید:

-داشتن وزن متناسب

-خوردن غذاهایی با فیبر بالا

-نکشیدن سیگار

-اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین