انقباض غیرارادی واژن، شناخت علائم و علل آن

هنگامی که یک خانم دچار واژینیسم یا انقباض غیرارادی واژن (دخول غیر ممکن به دلیل ترس از نزدیکی از راه واژن) است، واژن خود را به طور غیر ارادی منقبض می کند و مانع از ورود هر جسم خارجی حتی انگشت یا تامپون به مهبل می شود. عضلات واژن که بی اختیار منقبض و سفت می شوند مسئول دفع ادرار، مقاربت، ارگاسم، حرکات روده و زایمان هستند. در این شرایط هر گونه تلاش برای دخول موجب دردهای شدید می شود. واژینیسم به هیچ وجه تقصیر شما نیست و خجالت آور نمی باشد. با این وجود، این اختلال می تواند روابط شما و کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد. واژینیسموس یک اختلال قابل درمان است. درمان معمولا شامل آموزش، مشاوره و تمرین می باشد.

انواع واژینیسم (Vaginismus) یا انقباض غیرارادی واژن

1- واژینیسم اولیه

در واژینیسم اولیه خانم همیشه هنگام نزدیکی درد و سوزش دارد و احساس تنگی واژن می کند. این افراد دچار اسپاسم و گرفتگی خفیف عضله واژن هستند. اگر پس از گذشتن مدتی از رابطه جنسی و توصیه های پزشک مشکل زوجین برطرف نشود، باید به یک سکس تراپیست یا مشاور اختلالات جنسی مراجعه کنند.

2- واژینیسم ثانویه

واژینیسم ثانویه به طور ناگهانی در بانوانی اتفاق می افتد که قبلا هیچ مشکلی هنگام نزدیکی نداشته اند و معمولا بعد از یک تجربه ناخوشایند جسمی یا روانی مبتلا می شوند. در این افراد سوزش و درد نسبتا شدید هنگام رابطه جنسی وجود دارد که نه تنها رابطه برایشان لذت بخش نیست، بلکه کاملا آزار دهنده است. این افراد از ابتدا تا انتهای رابطه جنسی، عضلاتشان منقبض است.

3- واژینیسم خفیف

در واژینیسم خفیف شدت انقباض به قدری شدید است که حرکت آلت تناسلی همسر را دشوار ساخته و معمولا موفق به دخول نمی شوند. این افراد به سختی اجازه معاینه پزشک و ماما را تحمل می کنند.

4- واژینیسم شدید

در واژینیسم شدید هرگونه لمس امکان پذیر نمی باشد و فرد مبتلا اصلا اجازه نزدیک شدن آلت همسر را نمی دهد. خانم های مبتلا به واژینیسم شدید هنگام شروع رابطه رانها را جمع کرده و باسن را بالا نگه می دارند.

علائم و نشانه های واژینیسم (Vaginismus) یا انقباض غیرارادی واژن

رابطه جنسی دردناک اولین نشانه در خانمی است که مبتلا به واژینیسم است. درد زمانی اتفاق می افتد که دخول صورت می گیرد و اغلب بعد از خروج آلت تناسلی از واژن، درد کاهش پیدا می کند اما همیشه هم به این صورت نیست. بسیاری از بانوانی که واژینیسم هستند، هنگام قرار دادن تامپون (وسیله‌ای بهداشتی به شکل استوانه که خانم‌ها در ایام عادت ماهیانه همانند نوار بهداشتی، اما به گونه‌ای متفاوت از آن استفاده می کنند) و یا معاینه لگن داخلی توسط پزشک متخصص احساس ناراحتی می کنند.

هر چند این شرایط می تواند برای فرد موجب ناراحتی و نگرانی او شود ولی کاملا قابل درمان است و بانوانی که با این مشکل دست و پنجه نرم می کنند می توانند به بهبودی کامل دست یابند و لذت داشتن یک رابطه جنسی سالم را احساس کنند. هنگام توصیف درد، بانوان می گویند: « مانند ضربه زدن به دیوار آجری است».

علائم و نشانه های واژینیسم یا انقباض غیرارادی واژن عبارتند از:

- احساس سوزش هنگام دخول یا وارد کردن شی به بدن.

- ترس شدید از دخول و درد که موجب می شود خانم از رابطه جنسی دوری کند.

- در صورت تلاش برای دخول، خانم میل جنسی خود را از دست خواهد داد.

علل اصلی ایجاد واژینیسم یا انقباض غیرارادی واژن

ریشه واژینیسم یا انقباض غیرارادی واژن شامل دلایل فیزیکی یا غیر فیزیکی است که باعث می شود بدن درد بکشد. پزشکان دقیقا نمی دانند که چرا واژینیسم اتفاق می افتد. معمولا به دلیل اضطراب و ترس، بانوان مبتلا به انقباض غیرارادی واژن علاوه بر احساس درد در طول رابطه جنسی، ممکن است با تامپون و معاینات لگنی نیز دچار مشکل شوند. همچنین سایر مشکلات پزشکی مانند عفونت می تواند باعث درد واژن در مبتلایان به واژینیسم شود.

انقباض غیرارادی واژن با سوء استفاده جنسی، رابطه جنسی دردناک و عوامل عاطفی مرتبط است. در برخی موارد، هیچ علت مستقیمی وجود ندارد.

برای تشخیص واژینیسم (واژینیسموس)، پزشک شما یک معاینه جسمی انجام می دهد و درباره سابقه پزشکی و جنسی شما سوال می پرسد. با پرسش این سوالات پزشک می تواند دلیل اصلی انقباضات غیرارادی واژن را تشخیص دهد. شایعترین علل ایجاد واژینیسم یا انقباض غیرارادی واژن عبارتند از:

۱- ترس

ازعوامل فیزیکی واژینیسم (واژینیسموس) می‌توان ترس را نام برد. ترس از آسیب دیدن اعضای لگن و ناحیه تناسلی یا پارگی و خونریزی در بافت‌های بدن، ترس از باردار شدن، تجربه ناخوشایند قبلی از رابطه جنسی یا افرادی که قبلاً مورد سوء استفاده جنسی قرار گرفته‌اند، همچنین گاهی افراد با دیدن فیلم‌هایی که صحنه‌های خشونت‌آمیز جنسی داشته یا با مشاهده منظره واقعی از تجاوز جنسی، از لحاظ روانی دچار اضطراب‌های شدید می‌شوند.

۲- بیماری های پوستی

علت دیگر واژینیسموس بیماری های پوستی می باشد مثلا کسی که اگزمای شدید یا پسوریازیس (بیماری پوستی مربوط به سیستم ایمنی) شدید در آلت تناسلی خود دارد، فکر می‌کند اگر این ارتباط را برقرار کند ممکن است شرایطش بدتر شود یا بانوانی که دچار عفونت‌های ادراری یا عفونت در ناحیه تناسلی و لگنی هستند، ممکن است با نزدیکی دچار درد شوند و به صورت غیرارادی این انقباض را نشان ‌دهند.

۳- خشکی دستگاه تناسلی

بانوانی که به تازگی زایمان کرده‌اند و دچار خشکی واژن می‌شوند یا کسانی که نزدیک به سنین یائسگی یا پس از یائسگی هستند و به علت تغییرات هورمونی و خشکی دستگاه تناسلی، مقاربت‌ شان با درد همراه می‌شود، دچار واژینیسموس می‌شوند. بنابراین ممکن است خانمی سال‌ها تجربه جنسی موفق داشته باشد، اما اکنون که نزدیک زمان یائسگی است یا حتی یائسه شده است، دچار این مشکل شود. همچنین سایر دلایل واژینسیم مرتبط با دستگاه تناسلی عبارتند از:

- برخی بیماری‌ها مانند آندومتریوز (آندومتریوز به معنی رشد بافت داخلی رحم در جایی بیرون از رحم است که لگن شایع ترین محل بروز آندومتریوز است) می‌تواند یکی از عوامل واژینیسموس باشد.

- عفونت مهبل (مجرایی به طول چندین سانتیمتر در بخش درونی در دستگاه تناسلی زنانه است که در آمیزش جنسی و زایمان کاربرد دارد)

- دردهای عصبی ناشی از لمس کردن کردن فرج (بخش بیرونی دستگاه تناسلی بانوان)

- التهاب محفظه فرج

۴- علت های روانی

سوء استفاده و تجاوز جنسی: گاهی اوقات اذیت و آزارهای جنسی یا حتی دست مالی کردن از طرف غریبه ها یا حتی آشنایان بسیار نزدیک می تواند یک حس ناخوشایند و بدبینی در خانم ها به وجود بیاورد. مخصوصا اگر این اتفاق در دوران خردسالی رخ دهد. گاهی اوقات نیز اذیت و آزار جنسی ختم به تجاوز می شود که می تواند اثرات ناگوار شخصیتی و روانی همچون افسردگی، بدبینی نسبت به آقایان و به همراه آن ترس از رابطه زناشویی و یا واژینیسم بوجود آورد.

- تجارب زودهنگام رابطه جنسی در کودکی

- رابطه جنسی دردناک و درد در اولین رابطه جنسی

- ترس، اضطراب، خصومت، عصبانیت، تنفر یا شرم از فعالیت جنسی

- انعکاسی از روابط نامطلوب زن و شوهر

- تجربه زایمان مشکل

- آموزش های سختگیرانه جنسی

- فقدان آموزش جنسی

- محیط خشک مذهبی و افراطی و مواردی که سکس با گناه ارتباط داده می شود.

- ترسناک و خطرناک انگاشتن آلت تناسلی مردانه

- آسیب جسمی یا روانی به هنگام روابط جنسی گذشته

- داشتن تصور اشتباه از سکس و کثیف دانستن آن

- خانمی که از نظر روانی و عاطفی آزار می بیند به طور ناخودآگاه مقابله به مثل می کند.

- خاطرات و شنیده های ناخوشایند: تعریف کردن تجربیات تلخ جنسی توسط اطرافیان و شنیدن عمدی و یا غیر عمدی این تجربیات توسط خانمی که هنوز مجرد است.

- گوشزد های ترس آمیز والدین: بسیاری از اوقات والدین برای اینکه باکره گی دخترشان حفظ شود آنها را از رابطه جنسی می ترسانند. در نتیجه با گذشت زمان این ترس بیشتر شده و واژینیسم شکل می گیرد .

- باورهای اشتباه: متاسفانه تعریف کردن برخی افسانه ها مانند «فلان شخص اولین شب عروسیش به بیمارستان رفته» و مانند آن باعث ایجاد چنین ترس هایی در خانم ها می شود.

اشتباهاتی که از جانب همسر صورت گرفته است و موجب واژینیسم می شود:

- ماهرانه نبودن اعمال جنسی

- ناکافی بودن میزان نرم کردن مهبل قبل از دخول

- ناکافی بودن میزان مرحله تحریک

- به تعویق انداختن رابطه جنسی پس از ازدواج: بسیاری اوقات عروس و دامادها تصمیم می گیرند عمل زناشویی را در زمان خاصی انجام دهند و یا امروز و فردا می کنند در نتیجه دچار استرس و اضطراب و هیجان می شوند و واژینیسموس یا واژینیسم شکل می گیرد .

- رابطه جنسی شتاب زده در شب زفاف و تجربه دردناک در پی این مساله که متاسفانه یکی از علت های اصلی واژینیسموس می باشد. البته امروزه به علت آگاهی بیشتر از تعداد افرادی که به این دلیل مبتلا شده اند کم می شود ولی هنوز هم در میان بعضی از خانواده ها به علت آگاهی کم و پایبندی به بعضی سنت های غلط (مثل شب زفاف و …) مواردی این چنینی دیده می شود.

- ناآگاهی نسبت به بدن و عملکرد دستگاه تناسلی خانم: بسیاری از مبتلایان به واژینیسم حتی آگاهی و آموزش اولیه ای در رابطه با اندام تناسلی خود و شیوه عملکرد آن ندارند. بافت مهبل خانم ها توانایی انعطاف پذیری بالایی دارد، اما بعضی خانم ها فکر می کنند رابطه جنسی امکان دارد برای آنها آسیب زا و یا کشنده باشد.

آشنا نبودن با شیوه های فعالیت جنسی، اطلاعات اشتباه و نا آگاهی در رابطه با فعالیت جنسی و یا داشتن احساس گناه در این رابطه، ترس زیاد از همسر به علت خشونت های او، تفاوت های فرهنگی زوجین در ارتباط با روابط جنسی، سابقه بیماری و جراحی هم قادرند به طور ناخودآگاه باعث انقباض عضله های کف لگن و واژینیسموس شوند.