بعد عمل واریکوسل شانس بارداری دارم؟

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: با سلام. ۳۵ سال سن دارم و ۴ ماه است که ازدواج کردم توی آزمایشات قبل از بارداری مشخص شد اسپرم شوهرم صفر است پیش متخصص اولورژی رفتیم بعد از معاینه و سونوگرافی دکتر واریس بیضه تشخیص دادند و گفتن که شوهرم باید عمل کند. سوالم این است که آیا درمان دارویی وجود ندارد و بعد از عمل تا چند درصد احتمال بچه دار شدن هست؟ ممنونم جواب بدهید.

دکتر شیرین نیرومنش، جراح و متخصص زنان و زایمان و نازایی:
بیماری واریکوسل یا همان واریس عروق اطراف بیضه از بیماری های نسبتا شایع در مردان و از علل مهم ناباروری های مردانه است و مکانیسم آن به همان حالت واریسی است که در پاها به وجود می آید، با این تفاوت که این بار عروق اطراف بیضه درگیر می شود و در نتیجه میانگین دمایی در این ناحیه افزایش پیدا می کند و این فراید اسپرم سازی را تا حدی مختل می کند چون تولید اسپرم ها در بیضه به شدت تحت تاثیر دمای محیط است.

در صورت ابتلا به واریکوسل تعداد اسپرم ها کاهش پیدا می کند و عواملی که می تواند یک باروری خوب را رقم بزند، مختل می شود. اگر بیماری شدید باشد خود فرد به راحتی برجستگی های عروقی اطراف بیضه را می بیند. جراحی، درمان قطعی این بیماری است که پس از آن هم امکان باروری برای مرد وجود دارد.

در ضمن بیماری طول درمان خاصی ندارد و فرد بعد از جراحی و طی دوران نقاهت بعد از عمل و وقتی تعداد اسپرم ها بیشتر شد، می تواند برای بچه دار شدن اقدام کند.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
بدون شک یکی از انگیزه‌های ازدواج داشتن فرزند است، بسیاری از زوج‌های جوان در سال‌های اول ازدواج برای بچه دار شدن تلاش می‌کنند.
با وجود اینکه بسیاری از زوج‌های جوان صاحب فرزند می‌شوند اما زوج‌هایی وجود دارند که به دلیل مشکلات ناباروری صاحب فرزند نمی‌شوند. یکی از دلایل ناباروری در مردان واریکوسل است.

واریکوسل چیست؟
درون کیسه بیضه شبکه‌ای از وریدها یا سیاهرگ‌ها وجود دارد که وظیفه خونرسانی به اعضای تناسلی مردانه را دارد. گاهی اوقات این ورید‌های درون بیضه بزرگ می‌شوند و موجب می‌شود که توانایی بیضه‌ها برای تولید اسپرم کاهش یابد.
واریکوسل درجات مختلفی دارد و ۱۵ درصد از مردانی که مبتلا به این بیماری هستند هیچ مشکلی در زمینه ناباروری ندارند.

علت ایجاد واریکوسل چیست؟
واریکوسل یک مشکل مربوط به رگ است و مشابه مشکل رگ‌های واریسی است که بسیاری از افراد با این مشکل در پاهای خود مواجه هستند. با وجود اینکه هنوز علت دقیق به وجود آمدن این مشکل مشخص نیست ولی بسیاری از کارشناسان معتقدند حجم زیاد خون در وریدها باعث گشاد شدن وریدها و مانع از جریان خون طبیعی در بیضه می‌شود.
معمولا واریکوسل ابتدا در دوران نوجوانی مشاهده می‌شود هر چند که ابتلا به آن بعد از سنین نوجوانی هم خیلی دور از انتظار نیست. علاوه بر آن به احتمال زیاد واریکوسل به دلیل افتادگی بیشتر بیضه سمت چپ معمولا در بیضه سمت چپ دیده می‌شود نسبت به سمت راست.

واریکوسل چگونه باعث ناباروری می‌ شود
یکی از مهمترین دلایلی که واریکوسل باعث ناباروری می‌شود تاثیرگذرای آن بر میزان تولید اسپرم است. در ادامه به برخی از دلایلی که Varicocele می‌تواند بر باروری مردان تاثیر بگذارد اشاره می‌کنیم.

کاهش میزان اسپرم
اسپرم‌ها تنها زمانی می‌توانند زنده بمانند که دمای آن‌ها کمی پایین تر از دمای بدن باشد. وجود واریکوسل روی دمای بیضه و ناحیه‌ای که اسپرم‌ها نگهداری می‌شود تاثیر می‌گذارد و با افزایش دمای این ناحیه موجب کاهش میزان اسپرم می‌شود.

کاهش سرعت حرکت اسپرم
همچنین افزایش دما روی سرعت حرکت اسپرم‌ها و توانایی جهش آن‌ها تاثیر منفی می‌گذارد.

تخریب DNA اسپرم
واریکوسل همچنین می‌تواند موجب افزایش نوعی اکسیژن فعال شود که روی DNA و غشای اسپرم اثر می‌گذارد.

علائم و نشانه‌های واریکوسل
واریکوسل گاهی علائم ظاهری خاصی ندارد و بسیاری از افراد تا قبل از اینکه به دکتر مراجعه کنند نمی‌دانند که به این بیماری مبتلا هستند. همچنین تشخیص علائم واریکوسل هم برای کسانی که در این زمینه آموزش ندیده‌اند دشوار است.

برخی از علائم که می‌توانند شناسایی شوند
- وجود یک غده یا توده در یکی از بیضه‌ها
- وجود یک درد خفیف و تکراری در کیسه بیضه (اسکروتوم)
- حساس درد هنگام ایستادن یا انجام فعالیت بدنی سنگین
- احساس درد در هنگام ایستادن که با دراز کشیدن به پشت کاهش می‌یابد
اگر شما هر یک از این علائم را مشاهده کردید احتمال ابتلا به واریکوسل وجود دارد. بنابراین در اثر مشاهده این نشانه‌ها بهتر است هرچه زودتر به دکتر مراجعه کنید تا در صورت ابتلا پزشک کارهای درمانی را آغاز کند.

روش‌های تشخیص واریکوسل چگونه است؟
ممکن است در ذهن شما این سوال ایجاد شود که آیا در صورت ابتلا به واریکوسل به طور حتم با مشکل ناباروری مواجه خواهید شد؟ جالب است بدانید حتی در صورت ابتلا به این بیماری، احتمال میزان درمان ناباروری بسیار بالا است.
بنابراین بهتر است اول با مراجعه به پزشک از ابتلا یا عدم ابتلا اطمینان حاصل کنید.

بعضی از روش‌های تشخیص واریکوسل عبارتند از
اگر واریکوسل به اندازه کافی بزرگ باشد پزشک می‌تواند با معاینه فیزیکی و لمس توده بالای بیضه واریکوسل را تشخیص دهد.
اگر واریکوسل کوچک باشد، پزشک شما را در حالت ایستاده معاینه می‌کند و از شما می‌خواهد نفس عمیق بکشید و آن را نگه دارید.
به غیر از معاینه فیزیکی، واریکوسل از طریق سونوگرافی هم می‌تواند تشخیص داده شود. در این روش از سونوگرافی کیسه بیضه، برای بررسی تورم وریدها استفاده می‌شود.

روش های درمان واریکوسل
در بسیاری از موارد موردان از ابتلا به واریکوسل بی اطلاع هستند و تنها زمانی متوجه این موضوع می‌شود که برای آزمایش‌های ناباروری به پزشک مراجعه می‌کنند. با این حال واریکوسل می‌تواند از روش‌های جراحی و همچنین روش‌های طبیعی درمان شود. در اینجا به برخی از روش‌ها اشاره می‌کنیم:

۱. واریکوسلکتومی لاپاروسکوپی
این روش شامل شناسایی ورید‌های آسیب دیده و بستن آن‌ها به وسیله یک گیره است. بیش از ۵۰ درصد مردانی که از این روش درمانی استفاده کرده‌اند شاهد افزایش میزان تحرک اسپرم بوده‌اند. این عمل جراحی حدود یک ساعت به طول می‌انجامد و زمان بهبود آن بعد عمل بسیار سریع است.

۲. واریکوسلکتومی میکروسکوپیک
این روش شبیه به مورد فوق است با این تفاوت که از میکروسکوپ‌های قدرتمند برای شناسایی و قطع ورید‌های آسیب دیده استفاده می‌شود. این روش میزان موفقیت آمیز بودن جراحی را میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد و مشکلات جراحی تا حد زیادی کاهش پیدا می‌کند.
این جراحی هم حدود ۱ ساعت به طول می‌انجامد و بیمار پس از ۳ هفته به طور کامل بهبود می‌یابد.

۳. آمبولیزاسیون واریکوسل
آمبولیزاسیون در واقع یک روش جایگزین برای جراحی است. برای انجام این روش ابتدا یک لوله تو خالی کوچک به نام کاتتر کوچک به ورید کشاله‌ی ران وارد می‌شود. سپس لوله را با استفاده از تصاویر اشعه ایکس به واریکوسل هدایت می‌کند تا از عبور خون از رگ‌های غیر طبیعی جلوگیری کند و آن را به رگ‌های نرمال بفرستد.

۴. روش های طبیعی برای درمان
با وجود انواع جراحی‌های مختلف برای درمان واریکوسل جالب است بدانید روش‌های درمان طبیعی هم برای این مشکل وجود دارد که برخی از آن‌ها عبارتند از:
- استفاده از گیاهان دارویی مانند شاه بلوط که توصیه می‌شود از مصرف خودسرانه پرهیز کنید و حتما با متخصص مشورت کنید.
- دوری کردن از نوشیدنی‌های الکلی که جریان خود را تشدید می‌کنند.
- مصرف مواد غذایی محتوی فیبر بالا
- استفاده از مکمل‌های ویتامین C و ویتامین E
در پایان قابل ذکر است که با تشکر از پیشرفت علم و تکنولوژی امروزه بسیاری از بیماری‌ها مانند واریکوسل که موجب ناباروری می‌شود به راحتی قابل درمان و بهبود است.
بنابراین اگر گمان می‌کنید با این مشکل مواجه هستید از پذیرش آن نترسید و هرچه زودتر به پزشک مراجعه کنید تا در صورت ابتلا روش‌های تشخیصی و درمانی مورد نیاز انجام شود.

درمان و پیشگیری از ابتلا به واریکوسل
پنج اصل اصلاح تغذیه همواره رعایت شود؛ پرهیز از مصرف غذاهای سودازا و اجتناب از پوشیدن لباس‌های تنگ، اگر دارای واریکوسل خفیف هستید، برای پیشگیری از بدتر شدن وضعتان، نباید کارهای ایستادنی انجام دهید، سماق و آش سماق و سرکه‌شیره زیاد میل کنید.
رفع یبوست با استفاده از مصرف خاکشیر با آب گرم، مصرف شربت سوداک و انجام فصد و زالو‌درمانی نزد پزشک حاذق انجام شود، ضمناً برای درمان واریکوسل، نوره را طبق معمول هر دو سه روز یک بار می‌توانید استفاده کنید.
یکی از داروهای بسیار مفید برای شما نیز ماءالجبن (آب پنیر) همراه با افتیمون است؛ هر روز صبح ناشتا ۲ لیوان ماءالجبن با افتیمون (هر نیم ساعت یک لیوان) میل کنید.

روش تهیه ماءالجبن برای درمان واریکوسل
دو لیوان شیر را بجوشانید و در زمان نزدیک به جوش (قبل از به‌جوش آمدن شیر و اضافه کردن سرکه) دو قاشق افتیمون در یک پارچه بسته و ۵ بار به‌مدت هر بار ۳۰ ثانیه در شیر زده شود سپس در حال جوش یک قاشق سرکه خانگی به آن بزنید تا شیر بِبُرَد و بعد شعله را خاموش کنید و یک ساعت بعد آن را صاف کنید، مایع حاصله را آب پنیر می‌گویند.
اگر واریکوسل برای فرد، عارضه‌ای ایجاد کند لازم است درمان انجام شود در غیر این‌صورت احتیاج به درمان خاصی نیست؛ در طب امروزی درمان واریکوسل طی عمل جراحی (که به‌روش‌های مختلف انجام می‌گیرد) صورت می‌پذیرد که بعضاً مجدداً عود می‌کند اما در طب سنتی معمولاً بدون جراحی مشکل قابل حل است.
اگر شما به‌تشخیص یک اورولوژیست تصمیم به جراحی هم دارید، حتماً قبل از جراحی یک دوره پاکسازی سودا انجام دهید.