علائم زردی در نوزادان چیست؟

زردی نوزادان یکی از اتفاقات شایع است که در آن، رنگ پوست و رنگ چشمان نوزاد زرد می‌شود. این اتفاق در اثر افزایش بیلی‌روبین رخ می‌دهد. در افراد بالغ و کودکان، این ماده معمولا از طریق کبد دفع می‌شود اما ازآنجایی‌که کبد کودکان هنوز آن‌قدر توان ندارد که بیلی‌روبین را دفع کند، این ماده باعث بروز زردی در نوزاد می‌شود. از آنجایی که زردی نوزادان یکی از موارد شایع در دوران نوزادی است،‌ در این مطلب به سراغ جزئیات آن خواهیم رفت.

خبر خوب این است که زردی، معمولا پس از آنکه نوزاد شروع به غذاخوردن کرد، در پی رشد بیش‌تر کبد خودبه‌خود ازبین می‌رود. به‌همین‌دلیل هم معمولا زردی نهایتا تا دو یا سه هفته ازبین می‌رود و جای نگرانی خاصی هم نیست. بااین‌حال اگر این مشکل بیش از سه هفته طول بکشد، می‌تواند زمینه‌ساز مشکلات دیگری باشد. ناشنوایی و آسیب‌های مغزی مختلف ازجمله فلج مغزی، اتفاقاتی هستند که زردی طولانی‌مدت می‌تواند در پی داشته باشد. به‌همین‌دلیل هم آکادمی پزشکی کودکان آمریکا تأکید دارد که میزان زردی نوزاد زمانی که هنوز در بیمارستان است، حداقل در هر ۸ یا ۱۲ ساعت بررسی شود و پس از انتقال وی به خانه هم هر چند روز یک بار این مسئله بررسی شود.

چه مواردی باعث بروز زردی نوزادان می‌شوند؟

برخی کودکان مستعد ابتلابه زردی هستند که در ادامه با آنها آشنا می‌شویم:

-کودکان نابالغ: منظور کودکانی که پیش از رسیدن به ۳۷ هفته به‌دنیا آمده باشند (به وضع حمل قبل از هفته‌ی ۳۷ بارداری، زایمان زودرس گفته می‌شود که علاوه بر زردی، ممکن است مشکلات دیگری را نیز برای نوزاد به‌همراه داشته باشد)؛

-کودکانی که امکان استفاده از شیر مادر را ندارند. حال این مسئله ممکن است به‌دلیل آماده‌نبودن شیر مادر یا ناتوانی نوزاد در خوردن آن باشد؛

-کودکانی که گروه خونی آنها با مادرشان متفاوت است. معمولا در بدن کودکانی که گروه خونی متفاوتی درمقایسه با مادرشان دارند، مقداری پادتن ترشح می‌شود که می‌توانند به گلبول‌های قرمز خون آنها آسیب برساند و باعث افزایش شدید بیلی‌روبین شوند؛

-کبودی یا دیگر خون‌ریزی‌های داخلی هنگام تولد؛

-مشکلات کبدی؛

-عفونت؛

-کمبود آنزیم‌ها؛

-ناهنجاری در گلبول‌های قرمز خون.

نشانه‌های زردی در نوزادان چیست؟

اولین نشانه‌ی زردی در نوزادان، زردشدن رنگ پوست یا چشمان وی است. این زردشدن ممکن است بین دو تا چهار روز پس از تولد نوزاد خودش را نشان دهد و معمولا هم ابتدا در صورت دیده می‌شود و پس از آن، به دیگر نقاط بدن نیز می‌رسد. میزان بیلی‌روبین معمولا سه تا هفت روز بعد از تولد به بیشترین حد خود می‌رسد. همچنین اگر انگشت خودتان را روی قسمتی از بدن نوزاد فشار دهید و آن قسمت زرد شود، به‌احتمال زیاد وی زردی دارد.

چه زمانی باید به دکتر مراجعه کرد؟

زردی معمولا مشکلی شایع و البته نه‌چندان جدی است، اما گاهی هم می‌تواند باعث بروز بیماری‌ها و مشکلات شدیدی شود. زردی شدید می‌تواند باعث افزایش احتمال خطرِ رسیدن بیلی‌روبین به مغز شود که می‌تواند مشکلات مغزی دائمی را به‌همراه داشته باشد. پس درصورتی‌که عوامل زیر را مشاهده کردید، حتما با پزشک‌ تماس بگیرید:

-درصورتی‌که زردی مدام گسترده‌تر و شدید‌تر می‌شود.

-درصورتی‌که تب نوزاد بیش از ۳۸ درجه شود.

-درصورتی‌که رنگ زرد فرزند شما شدید‌تر شود.

-درصورتی‌که نوزاد‌تان به‌درستی غذا نخورد، بی‌حال بوده و گریه‌های شدیدی هم داشته باشد.

زردی نوزادان چگونه تشخیص داده می‌شود؟

اکثر مادر و نوزاد‌ها، معمولا پس از ۷۲ ساعت از تولد نوزاد از بیمارستان مرخص می‌شوند، به‌همین‌دلیل هم، والدین باید حواس‌شان به این موضوع باشد. ازآنجایی‌که میزان بیلی‌روبین معمولا بین ۳ تا ۷ روز به بیشترین حد خود می‌رسد، باید در این بازه نوزاد را برای معاینه پیش پزشک ببرند. معمولا زردشدن رنگ نوزاد برای تشخیص ابتلای او به زردی کافی است، ولی معاینه‌های بیشتر شدت این ابتلا را تعیین می‌کنند.

از طرف دیگر اگر در همان ۲۴ ساعت اول تولد نشانه‌های زردی در نوزادی دیده شود، میزان بیلی‌روبین وی باید فورا از طریق آزمایش پوستی یا خونی اندازه‌گیری شود و همچنین آزمایش‌هایی هم می‌توانند برای سنجش دلیل زردی کودک صورت بگیرند تا مشخص شود که آیا این مسئله می‌تواند به مشکلات جسمی دیگری هم مربوط باشد یا خیر.

درمان زردی چگونه است؟

زردی معمولی معمولا پس از تکامل کبد نوزاد، خود‌به‌خود ازبین می‌رود. شیر خوردن مرتب (بین ۸ تا ۱۲ وعده در روز)، می‌تواند این روند را تسریع کند، اما در موارد شدید‌تر، به اقدامات دیگر هم نیاز است. یکی از روش‌های درمانی، فوتوتراپی است که در آن تلاش می‌شود تا با استفاده از نور بیلی‌روبین‌ها در بدن ازبین بروند. در این روش، کودک درون محفظه‌ای مخصوص زیر نور آبی قرار می‌گیرد و فقط پوشک می‌پوشد و چشم‌بند محافظ مخصوصی هم به چشمانش زده می‌شود. به‌علاوه ممکن است پتوی خاصی هم زیر کودک قرار بگیرد. در مورد‌های بسیار شدید و خطرناک هم پزشک از روش زدن خون به نوزاد استفاده می‌کند؛ به‌این‌صورت که مقدار کمی خون از بانک خون یا یک فرد اهدا‌کننده به بدن کودک وارد می‌شود تا تعداد گلبول‌های قرمز خون وی افزایش پیدا کند و میزان بیلی‌روبین کاهش یابد.

آیا روشی برای پیشگیری از زردی وجود دارد؟

روش خاصی برای پیشگیری از بروز زردی نوزادان وجود ندارد. تنها کاری که در این زمینه می‌توان انجام داد، تشخیص گروه خونی مادر است تا پس از تولد نوزاد، گروه خونی وی هم مشخص گردد و احتمال بروز زردی درصورت نامطابقت گروه‌خونی‌ها درنظر گرفته شود. اما اگر نوزاد شما مبتلا به زردی است، می‌توانید با انجام کار‌هایی از شدید‌تر شدن آن جلوگیری کنید:

-مطمئن شوید که مواد غذایی مختلف به‌حد کافی ازطریق شیر مادر به نوزاد می‌رسند. -پیشنهاد می‌شود که حداقل در روز‌های اول، بین ۸ تا ۱۲ وعده در روز به او شیر داده شود تا بیلی‌روبین بتواند راحت‌تر از بدن نوزاد خارج شود.

-درصورتی‌که امکان دادن شیر طبیعی نیست، هر دو یا سه ساعت به‌میزان کافی شیر خشک به نوزاد بدهید. البته کودکانی که جثه‌ی کوچک‌تری دارند، شاید به شیر کمتری نیاز داشته باشند. مشورت با پزشک برای تعیین میزان شیری که باید به نوزاد داده شود می‌تواند مفید باشد. همچنین اگر نوزاد‌تان در طی ۲۴ ساعت حداقل ۸ بار برای خوردن شیر بیدار نمی‌شود، این مسئله را هم با پزشک درمیان بگذارید.