غریبی کردن نوزاد، اقتضای طبیعتش این است؟

احساس غریبی کردن در کودک را تمام مادران تجربه می‌کنند و اکثر کودکان در فاصله ۶ تا ۱۲ ماهگی به آن دچار می‌شوند. روان‌پزشکان به این واکنش کودکان «ترس از غریبه ها» می‌گویند.

احساس غریبی کردن در کودک یک مرحله ضروری از رشد است

پسر کوچولوی من همیشه خوش‌خنده بود، تا کَسی با او حرف می‌زد با لبخند جوابش را می‌داد، همیشه از اینکه فرزندی اجتماعی دارم خوشحال بودم، تا اینکه اخلاق او عوض شد. تا غریبه‌ای را می‌بیند، صورتش را به سینه من می‌چسباند و به آغوش من پناه می‌برد و چنان با دستانش سفت من را می‌گرفت که نمی‌توانستم او را از خود جدا کنم.

تغییر رفتاری که از نظر بسیاری از مادران به صورت ناگهانی رخ می‌دهد در واقع به تدریج و از 3 ماهگی آغاز می شود. کودک 3 ماهه تازه متوجه تفاوت بین انسان، حیوان و اشیاء می‌شود و در 8 ماهگی متوجه می شود که وجودی مستقل از مادر دارد و چهره‌های آشنا را از غریبه ها تشخیص می‌دهد.

این مرحله از رشد نوزاد را «اضطراب 8 ماهگی» نامیدند. تحقیقات نشان داده است؛ بدن کودکانِ حساس‌تر (کودکانی که طی چند ماه اول بعد از تولدشان رابطه نزدیکتری با مادر داشته‌اند، تما‌م‌مدت در آغوش مادر بوده‌اند و کنار او خوابیده‌اند) در 8 ماهگی کورتیزول (هورمون استرس) بیشتری ترشح می‌کند. این دسته از کودکان با دیدن غریبه ها یا حتی آشنایانی که کم‌تر آنها را می‌بینند، مثل مادربزرگ و پدربزرگ، واکنش نشان داده و گریه می‌کنند. البته گذر از این دوره بحرانی در تمام کودکان یکسان نیست، برخی آرام‌تر هستند و ممکن است با دیدن غریبه ها تنها دستان‌شان را جلوی چشم‌شان بگیرند و خود را پنهان کنند.

به هر حال این مرحله گذراست و نشانه خجالتی بودن، غیر‌اجتماعی بودن یا ترسو بودن کودک نیست!

آماده کردن کودک با رفتارهای تکراری و بازی برای پیشگیری از احساس غریبی کردن در کودک

آماده کردن کودک، قبل از ملاقات‌ با افراد نا‌آشنا می‌تواند تا حدی اضطراب او را کاهش دهد. فقط کافی است، قبل از اینکه به مهمانی بروید یا فردی به منزل‌تان بیاید در مورد آن شخص با کودکتان صحبت کنید. مثلاً به او بگویید: امشب قراره عمه به دیدنمون بیاد. عمه یادت هست؟ خانمی که عینک می‌زنه و موهای بلندی داره! و...

می‌توانید این نوع جملات را هنگامی که می‌خواهید درب منزل را برای مهمان‌تان باز کنید با فرزندتان مرور کنید. اگر کودکتان در اتاق دیگری است، وقتی مهمان‌ها وارد خانه شدند به سراغ او بروید و در حالی که او را به اتاق پذیرایی می‌آورید، همان جملات را مجدداً برایش تکرار کنید تا با افرادی که برای دیدن او آمده‌اند، آشنا شود. پس از روبرو شدن با مهمان‌ها، اجازه دهید فرزندتان هر طور‌که می‌خواهد رفتار کند. شاید ابتدا غریبی کند، اما در ادامه و بدلیل حس کنجکاوی، صورتش را برمی‌گرداند تا توصیف شما را با آنچه می‌بیند، تطبیق دهد. پس از آن خیلی سریع با مهمانان صمیمی خواهد شد. هر چه صبر شما بیشتر باشد نگرانی و ترس کودک زودتر از بین می‌رود.

رفتارهای تکراری به کودک کمک می‌کند تا افراد"نا آشنا" را سریع‌تر بشناسد. مثلاً اگر مادر بزرگی خیلی کم به دیدار نوه‌اش می‌آید، برای آنکه خود را به او معرفی کند می‌تواند هر بار که کودک را می‌بیند، رفتاری مشابه با دفعه پیش داشته باشد تا کودک بوسیله این رفتار زودتر او را بشناسد. این رفتارها می‌تواند سلام کردن به شیوه‌ای خاص یا نوازش کردن گونه‌ی کودک باشد.

بازی هایی مثل دالی موشه به کودک کمک می‌کند تا متوجه غیبت و حضور افراد گردد و کم‌کم درک کند که غیبت یک فرد به معنی نابودی همیشگی او نیست و اگر مادر برای مدتی او را ترک می‌کند، دوباره بازخواهد گشت.

کنترل اضطراب 8 ماهگی در کودکان

ترس از غریبه ها، معمولاً بین یک الی 2 ماه ادامه دارد و همان‌طور که خیلی سریع بروز می‌کند، ناگهان نیز ناپدید می‌شود. متخصصان معتقدند به دلیل اضطراب 8 ماهگی، بهتر است آشنا کردن کودک با افراد غریبه و سپردن او به مهد یا پرستار، بین 6 تا 12 ماهگی کودک صورت نگیرد. مادر نباید کودکش را در این سن برای مدت طولانی تنها بگذارد. اجازه دهید در این مدت کودکِ شما در کنارشما با افراد غریبه آشنا شود. هرگونه سهل‌انگاری ممکن است باعث بروز رفتارهای جامعه گریزی در آینده کودک شود.