علل زردی نوزادان، آیا میدانید؟

علت زردی نوزاد وجود بیلی‌روبین بیش‌ازحد در خون است که هیپربیلی‌روبینمی نامیده می‌شود. بیلی‌روبین رنگ‌دانه زردرنگی است که هنگام تجزیه (تبادل کننده اکسیژن در بدن) هموگلوبین‌های قرمز (طی فرآیند طبیعی بازیافت هموگلوبین‌های قرمز قدیمی) ساخته می‌شود. قبل از تولد، بیلی‌روبین از طریق جفت از گردش خون نوزاد دفع می‌شود.
پس از تولد، فرآیند حذف بیلی‌روبین از خون متفاوت است. بیلی‌روبین از طریق جریان خون وارد کبد می‌شود. کبد شکل بیلی‌روبین را تغییر می‌دهد و سپس از طریق ادرار و مدفوع دفع می‌شود. اما اگر بیلی‌روبین بیش‌ازحدی در خون وجود داشته باشد و کبد نتواند از شر آن خلاص شود، بیلی‌روبین اضافه سبب زردی می‌شود.

علت زردی نوزاد
زردی در نوزادان بسیار شایع است، زیرا در خون نوزادان هموگلوبین‌های قرمز بسیاری وجود دارد که به‌طور مرتب تجزیه و جایگزین می‌شوند. حدود ۷۰% نوزادان درجات متفاوتی از زردی را تجربه می‌کنند.
زردی می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود؛ شایع‌ترین دلیل آن این است که کبد نوزاد به‌طور کامل شکل نگرفته است، بنابراین نمی‌تواند بیلی‌روبین را به‌خوبی پردازش کرده و آن را از خون حذف کند. این بدان معناست که سطح بیلی‌روبین در نوزادان می‌تواند دو برابر بیشتر از بزرگ‌سالان باشد.
پس از گذشت دو هفته از عمر نوزاد، بدن او بیلی‌روبین کمتری تولید کرده و کبد او با کارایی بیشتری آن را از بدن خارج می‌کند. این بدان معناست که اغلب، زردی نوزاد بدون اینکه سبب آسیب به او شود، خودبه‌خود از بین می‌رود.

علت زردی نوزاد ممکن است موارد زیر باشد:
۱. زردی طبیعی (فیزیولوژیک)
رایج‌ترین نوع زردی بین نوزادان زردی طبیعی است که ناشی از عدم توانایی کبد در تجزیه بیلی‌روبین است.
۲. زردی ناشی از شیر مادر
شیر دادن به نوزاد می‌تواند شانس ابتلا به زردی را افزایش دهد. این موضوع معمولاً در هفته اول و اغلب زمانی اتفاق می‌افتد که نوزاد شیر کافی مصرف نمی‌کند، یا به دلیل اینکه شیر مادر به‌ اندازه کافی تولید نمی‌شود یا نوزاد نحوه مکیدن صحیح را یاد نگرفته است. اما در صورت وجود زردی، نیازی به قطع شیردهی نیست زیرا علائم آن با گذشت چند هفته از بین می‌روند.
مزایای شیردهی بسیار بیشتر از هرگونه خطرات احتمالی مرتبط با شرایط است. اگر نوزاد شما به دلیل زردی نیاز به درمان داشت، ممکن است در طول درمان بدن او به مایعات و شیر بیشتری نیاز داشته باشد.
معلوم نیست که چرا علت زردی نوزاد شیر مادر است، اما این موضوع در شمار زیادی از نظریه‌ها مطرح‌شده است. به‌عنوان‌مثال، ممکن است به این دلیل باشد که شیر سینه حاوی مواد خاصی است که توانایی کبد را در پردازش بیلی‌روبین کاهش می‌دهد. زردی نوزادی که به شیردهی مرتبط است گاهی اوقات زردی شیر مادر نامیده می‌شود.
۳. زردی ناشی از مشکلات سلامتی (زردی پاتولوژیک)
گاهی اوقات ممکن است علت زردی نوزاد مشکلات سلامتی دیگری باشد؛ در این صورت زردی پاتولوژیک نامیده می‌شود.
زردی رنگ پوست موقت است و بیشتر در بینی، پیشانی، قفسه سینه، شکم و سفیدی چشم نوزاد دیده می‌شود. در نوزادان با پوست تیره، تشخیص زردی پوست دشوار است. نوزادان نارس بیشتر به زردی مبتلا می‌شوند. در نوزادان سالم، زردی معمولاً در روز چهارم یا پنجم زندگی آن‌ها اتفاق می‌افتد و سپس سریعاً از بین می‌رود.
برخی از علت‌های زردی پاتولوژیک عبارت‌اند از:
۳ - ۱. غده تیروئید ضعیف
هیپرتیروئیدیسم یا کم‌کاری تیروئید. جایی که غده تیروئید به‌اندازه کافی هورمون تولید نمی‌کند.
۳ - ۲. ناسازگاری گروه خونی
زمانی که مادر و نوزاد دارای گروه خونی متفاوتی هستند که هنگام بارداری یا تولد با هم ترکیب می‌شوند. ممکن است بین گروه خونی مادر و گروه خونی نوزاد ناسازگاری وجود داشته باشد، مثلاً ناسازگاری AB/O یا ناسازگاری مثبت و منفی. در این صورت بدن مادر آنتی‌بادی‌هایی را تولید می‌کند که به سلول‌های خون کودک حمله می‌کنند. این امر موجب تخریب هموگلوبین‌های قرمز خون و درنتیجه افزایش بیلی‌روبین گلبول‌های قرمز می‌شود.
بیشتر بخوانید: ناسازگاری خون مادر و جنین چیست؟ (ناسازگاری RH مادر و جنین)
۳ - ۳. زردی ناشی از زودرسی نوزاد
زردی در نوزادان نارس بسیار شایع است زیرا بدن آن‌ها برای دفع بیلی‌روبین به‌طور مؤثر آمادگی کمتری دارد.
۳ - ۴. پلی سیتمی
گاهی اوقات نوزادان با گلبول‌های قرمز بیش‌ازحد متولد می‌شوند که می‌تواند تجزیه‌شده و موجب افزایش بیلی‌روبین شود.
۳ - ۵. کبودی‌های بزرگ روی پوست نوزاد
علت زردی نوزاد می‌تواند کبودی‌های بزرگ روی پوستش باشد (کبودی‌های ناشی از تولد) که این امر می‌تواند موجب افزایش تجزیه گلبول‌های قرمز و افزایش آزاد شدن بیلی‌روبین شود.
۳ - ۶. آترزی صفراوی
وضعیتی که آترزی صفراوی نامیده می‌شود یکی از دلایل جدی برای زردی نوزادان است. آترزی صفراوی انسداد مادرزادی لوله‌هایی است که صفرا را از کبد به مثانه منتقل می‌کنند.
۳ - ۷. بیماری فاکتور rh خون
این وضعیت هنگامی اتفاق می‌افتد که مادر دارای ار هاش خون منفی و نوزاد دارای ار هاش خون مثبت باشد.
۳ - ۸. عفونت مجاری ادرار
۳ - ۹. سندرم کریگلر نجار
نوعی بیماری ارثی که بر آنزیم‌های مسئول پردازش بیلی‌روبین تأثیر می‌گذارد.
۳ - ۱۰. انسداد یا مشکل در کانال صفراوی و کیسه صفرا
در چنین وضعیتی، کیسه صفرا زردآبی را که توسط مجاری صفراوی به روده منتقل می‌شود ذخیره می‌کند. کمبود آنزیمی به نام گلوکز ۶ فسفات دهیدروژناز (G6PD) نیز می‌تواند یک علت زردی نوزاد باشد. اگر سابقه خانوادگی G6PD را دارید، بهتر است این موضوع را با ماما، پزشک خانوادگی یا پزشک متخصص در میان بگذارید.

علت‌های دیگر زردی نوزاد
وجود اختلالی اساسی ممکن است علت زردی نوزاد باشد. در این موارد، زردی اغلب خیلی زودتر یا خیلی دیرتر از شایع‌ترین شکل زردی نوزاد ظاهر می‌شود.
بیماری‌ها یا شرایطی که علت زردی نوزاد هستند عبارت‌اند از:
-خونریزی داخلی
-عفونت در خون نوزاد (سپسیس)
-دیگر عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی
-اشکال در عملکرد کبد
-کمبود آنزیم