تب و دانه های پوستی نشانه چیست؟

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: نوزاد دوازده ماهه ام ده روز پیش سه رو تب داشت. خیلی بی حال بود و اشتها نداشت. بعد از چهار روز جوش هایی از بدن و صورت او بیرون زد. دکتر گفت این جوشها نشانه خوب شدن نوزادتون است. گفت این ویروس جدیدیه که باتب شروع میشه واگه این جوشها بوجود بیاد یعنی بچتون خوب شده. شربت دیفن هیدرامین داد. منم دو روز دادم دیگه ندادم. اما بعد چند روز دوباره اون جوشها بوجود اومدن. یعنی این جوشها چیه؟ هی کم میشه هی زیاد میشه و یه موقعی هم از بین میره. وقتی به نوزادم دیفن هیدرامین میدم از بین میره. کمکم کنید؟ اخه این جوشا چیه که میان و میرن؟ تا کی دیفن هیدرامین رو ادامه بدم؟ این ویروسی که دکتر گفت چیه؟ ایا مسریه؟

پاسخ دکتر مهرداد زمانیان، متخصص بیماریهای کودکان و نوزادان:
ویروس هرپس که عامل تبخال در بزرگسالان است، سبب ایجاد این بیماری می شود. از آنجایی که عامل بیماری ویروس است پس قابل انتقال نیز هست. این بیماری با تب شروع می شود و تب نوزاد معمولا تا چند روز ادامه پیدا می کند. دانه های قرمز بر روی پوست که نشانه مخصوص این ویروس است، معمولا بعد از کاهش تب ظاهر می شوند.
درمان این بیماری شامل استراحت کردن و نوشیدن منظم مایعات برای کاهش تب می باشد. این بیماری بین نوزادان و کودکان تا حدی شایع است و جای نگرانی ندارد.
در صورتی طول دوره بیماری و ظاهر شدن جوش ها در صورت نوزادتان طولانی شد، مجددا به پزشک مراجعه کنید. در برخی نوزادان که سیستم ایمنی ضعیف تری دارند نیاز به مراقبت های بیشتر هست.

مهمترین مطالب در این باره:

تبخال نوعی تاول کوچک و دردناک است که در اطراف دهان، صورت یا بینی ایجاد می‌شود. این تبخال ها توسط ویروس سیمپلکس هرپس نوع ۱ (اچ اس وی ۱) ایجاد می‌شوند. کودکان ممکن است به دلیل بوسیده شدن یا استفاده از وسایل شخصی فرد مبتلا به این ویروس دچار تبخال شوند. تبخال های دهانی بسیار شایع هستند و بسیاری از کودکان در دوره پیش دبستانی به ویروس اچ اس وی ۱ مبتلا می‌شوند. معمولاً تبخال ها پس از گذشت یک هفته خودبه‌خود از بین می‌روند.

عفونت، بیماری و تب، قرار گرفتن در معرض نور آفتاب و استرس، برخی از دلایل ایجاد تبخال در دهان کودکان است.

علل هرپس در کودکان
تاول تبخالی به تاول های جوش مانندی می ‌گویند که در اطراف لب ها یا دهان ظاهر می ‌شوند. امروزه ما می‌دانیم که ریشه ابتلا به تبخال، ویروس سیمپلکس هرپس ۱ است و در افرادی که دچار عفونت با ویروس اچ اس وی ۱ می‌شوند، علائمی دیده نمی‌شود. شما ممکن است تعجب کنید و ندانید که محرک واقعی بروز تبخال لب چه چیزی بوده است. پس از چندین سال تحقیق، پزشکان و دانشمندان برخی از محرک‌ها که مستقیماً با ظاهر شدن تبخال در افرادی که دچار عفونت‌های اچ اس وی هستند را یافته‌اند.
عفونت، بیماری و تب
وقتی که کودک شما دچار تب، عفونت یا بیماری می‌شود، سیستم ایمنی بدن وی شروع به تلاش می‌کند. سیستم ایمنی کودکان به اندازه بزرگسالانی که بدن آن‌ها زمان برای تولید آنتی‌بادی و واکنش‌های ایمنی دارد نیست؛ بنابراین مانند بسیاری از بیماری‌های دیگر، زمانی که سیستم ایمنی بدن کودک به دلیل ابتلا به بیماری ضعیف می‌شود کودک مستعد ابتلا به تبخال است. کودکان در دوره بیماری بیش از بزرگسالان دچار تبخال لب می‌شوند.

قرار گرفتن در معرض نور آفتاب
زمانی که کودک بدون این که پوستش در برابر اشعه ماورا بنفش محافظت شود در معرض نور آفتاب قرار می‌گیرد احتمال ابتلا به تبخال در او افزایش می‌یابد. در برخی موارد تبخال لب در کودک با تاول‌های ناشی از حرارت و گرما اشتباه گرفته می‌شود زیرا ظاهر این تاول‌ها نیز شبیه تبخال است. تفاوت قابل توجه این است که تاول‌های ناشی از گرما همیشه با زخم همراه نیستد و معمولاً پس از این که تاول‌ها برسند به سرعت بهبود می‌یابند. تبخال در کودکان همیشه با زخم همراه است و به مدت یک هفته یا بیشتر نیز باقی می‌ماند.
کبودی لب‌ها
اگر هوای خانه خشک باشد یا کودک به اندازه کافی مایعات ننوشد، لب‌های او کبود می‌شود. کبودی لب‌ها یکی دیگر از علل بروز تبخال در کودکان است.
استرس
در مطالعاتی که اخیراً صورت گرفته است، پزشکان و دانشمندان دریافته‌اند که یکی از علل ابتلا به تبخال در کودکان، استرس است. ممکن است کودکان در دوران کودکی خود به مدت زیادی استرس داشته باشند. مشکلات مدرسه، مشکلات منزل، کابوس‌های شبانه، عصبانیت و بسیاری از عوامل دیگر می‌توانند باعث شوند که کودک دچار استرس شده و در نتیجه به طور مکرر یا به صورت اتفاقی دچار تبخال لب شود. ذکر این نکته ضروری است که اگر کودک به تبخال لب مبتلا شد، زخم ناشی از آن ظاهر بدی داشته و باعث می‌شود که وی در موقعیت‌های اجتماعی دچار استرس بیشتری شده و شیوع این تبخال ها را افزایش دهد.

علائم
بیشتر کودکان مبتلا به تبخال به دلیل استفاده از لوازم شخصی افراد مبتلا به این ویروس دچار تبخال می‌شوند یا ممکن است فردی که به ویروس هرپس مبتلا است آن‌ها را بوسیده باشد. تبخال در کودکان در مرحله اول شبیه به تاول روی لب‌ها و درون دهان است. سپس این تاول‌ها به زخم تبدیل می‌شوند. در برخی موارد، لثه قرمز و متورم می‌شود. در برخی موارد دیگر نیز ویروس باعث تب، دردهای عضلانی، ایجاد اختلال در تغذیه، احساس بیماری، تحریک‌پذیری و تورم غدد گردن می‌شود. این علائم ممکن است تا دو هفته ادامه یابند. پس از این که کودک به این ویروس مبتلا شد ممکن است ویروس در حالت نهفته و خواب باقی ممانده و باعث بروز هیچ علامتی نشود اما ممکن است ویروس در آینده دوباره فعال شده و معمولاً مانند عفونت‌های دیگر، تب، نور آفتاب، آب وهوای سرد یا حتی استرس‌های شب امتحان می‌تواند باعث فعال شدن آن شود. زمانی که ویروس فعال شد، ممکن است قبل از بروز تاول‌ها، اطراف دهان بی‌حس شده یا احساس گزگز داشته باشد.

واگیر
اچ اس وی ۱ و تبخال در کودکان مسری و واگیردار است. حتی ممکن است خود شما بدون این که تبخال زده باشید این ویروس را به کودک منتقل کرده باشید. تبخال ممکن است به روش‌های مختلفی و از طریق فعالیت‌های مختلفی که در طول روز انجام می‌شود گسترش یابد و به همین دلیل گفته می‌شود که می‌توان از انتقال این ویروس از بزرگسالان به کودکان پیشگیری کرد.
بزاق
اچ اس وی ۱ و تبخال لب ممکن است از طریق بزاق از یک فرد به فرد دیگر منتقل شود. با این که بوسیدن اولین چیزی که به ذهن می‌رسد اما ممکن است به دلایل متعدد دیگری نیز این ویروس از طریق بزاق انتقال یابد. کودکان ممکن است از لیوان یکدیگر استفاده کنند یا حوله دست و صورت یکدیگر را بردارند که همین کارها باعث انتقال ویروس اچ اس وی ۱ و تبخال لب بین آن‌ها می‌شود. آیا شما تا کنون انگشت خود را لیسیده‌اید و سپس به وسیله آن خاک را از روی صورت یا لب‌های کودک خود پاک کرده‌اید؟ یا پس از آن لوازم غذای کودک، لیوان و بطری او را دست زده‌اید؟ از آنجا که والدین این کارها را انجام می‌دهند، احتمال گسترش یافتن ویروس اچ اس وی ۱ افزایش می‌یابد؛ حتی اگر خودشان به تبخال مبتلا نشوند. پرهیز از تماس مستقیم و غیرمستقیم تقریباً غیرممکن است و به همین دلیل ۲۰ درصد از کودکان و ۸۰ درصد از بزرگسالان به تبخال مبتلا می‌شوند.
تماس مستقیم
زمانی که کودک به تبخال لب مبتلا می‌شود، غالباً به آن دست میزند و آن را تحریک می‌کند. به همین دلیل تبخال در کودکان مبتلا با لمس کردن قسمت‌های دیگر پوست به نواحی مختلف صورت یا لباس‌ها، وسایل غذا خوردن، لیوان آب یا اشیا دیگر که با آنها تماس مستقیم دارد منتقل می‌شود. این مشکل نیز در کودکان تقریباً غیرقابل پیشگیری است به خصوص زمانی که آنها با هم بازی می‌کنند. بوسیدن کودک نیز می‌تواند به راحتی ویروس را منتقل کند.

درمان
اگر کودک شما به دلیل ابتلا به تبخال دچار درد و ناراحتی است با متخصص اطفال مشورت کرده و به وی استامینوفن بدهید. متخصص اطفال ممکن است برخی داروهای ضدویروسی مانند اسیکلوویر را نیز برای درمان عفونت‌های ناشی از اچ اس وی تجویز کند. این داروهای تجویزی از تکثیر سلول‌ها پیشگیری کرده و در صورتی که به موقع تجویز شوند به کاهش علائم و تسریع در روند بهبودی نیز کمک می‌کنند. در برخی موارد محلول‌های بی‌حس کننده نیز توسط متخصص اطفال تجویز می‌شود که می‌تواند به کاهش درد ناشی از ابتلا به تبخال نیز کمک کند. به هر حال بیشتر کودکان مبتلا به هرپس دهانی نیازی به استفاده از این داروها ندارند زیرا تبخال آنها خودبه‌خود خوب می‌شود.
داروهای ضدویروسی می‌توانند نوزاد را از عفونت‌های ویروسی نجات دهند. به علاوه این داروها می‌توانند به کودکان بزرگ‌تر که دچار عفونت‌های شدیدتری مانند آنچه در مغز یا اطراف آن ایجاد می‌شود و کودکانی که سیستم ایمنی بدن آنها به دلیل ابتلا به ویروس اچ آی وی یا اقدامات درمانی برای سرطان ضعیف شده است نیز کمک کند. داروهای ضدویروسی برای کودکان مبتلا به تبخال در ناحیه تناسلی باید با تناوب بیشتری مصرف شود و ممکن است در اولین مرحله ابتلا به این نوع تبخال تجویز شود. داروهای آنتی‌ویروسی باید به طور مستمر مصرف شوند تا از بازگشت دوباره تبخال پیشگیری شود. به هر حال، اطلاعات محدودی در مورد موفقیت به کار بردن این روش‌های درمانی برای کودکان در بلند مدت وجود دارد. در بزرگسالان مبتلا به تبخال مکرر در ناحیه تناسلی، داروهای ضدویروسی باید به طور مدام به مدت یک سال مصرف شوند تا از شیوع آن پیشگیری شود.

پیشگیری
برای پیشگیری از شیوع ویروس اچ اس وی باید از تماس مستقیم کودک با تبخال‌های فرد مبتلا جلوگیری شود. به یاد داشته باشید که بسیاری از مردم در بزاق خود حامل این ویروس هستند حتی اگر تبخالی روی صورت آنها وجود نداشته باشد. در بسیاری از موارد، ممکن است ویروس در نوجوان شما در مدرسه فعال شود و متخصص اطفال از شما خواهد خواست تا از او در منزل نگهداری کنید تا از شیوع این عارضه پیشگیری شود.