آموزش نظم به کودکان، چگونه؟

در مفهوم پادگانی انضباط و اطاعت بدون چون و چرای رفتارهای مورد انتظار فرمانده است بدون اینکه اجازه چرا گفتن داشته باشد شاید«جمله ارتش چرا ندارد» را بارها شنیده‌ایم در حالیکه مفهوم انضباط در خانه و مدرسه، رفتارهای مورد انتظار خانه و مدرسه یا کلاس است که در صورت عدم انجام آن، موجب بوجود آمدن و اختلال و بی نظمی در آموزش می‌شود و بنابراین مفهوم انضباط در خانه، مدرسه و کلاس انجام دادن مجموعه رفتارهای آگاهانه است که در انجام دادن آن اعضای خانواده یا گروه همکلاسی‌ها به توافق می‌رسند و در اجرای آن نظارت گروهی دارند.

بدانیم در هر موضعی چه رفتاری مورد نیاز جامعه است. پس شخص با انضباط کسی است که قانونهای وضع شده به وسیله خانواده و مدرسه و کلاس را رعایت کند و در صورت عدم رعایت آن باید متحمّل محرومیتهایی کوچک شود.

مفهوم انضباط :

منظور از انضباط شناخت موقعیت‌های مختلف و ارائه رفتار متناسب با آن موقعیت است از جانب آنچه رفتار فرد را شکل می‌دهد، مقررات و قوانین ، آداب و رسومی است که در خانواده، گروه و جامعه جاریست و فرد را به اجرای آن موظف می‌کند تا بدین طریق مورد پذیرش جمع قرار گیرد.

بنابراین فرد منضبط کسی است که در انجام وظایف خود در حق خویشتن خانواده، شغل، جامعه و محیط زیست احساس مسئولیت کند و در هر یک از این موقعیت‌ها، وظایف خود را انجام دهد.

انضباط برای کودکان :

شاید اغراق نباشد اگر بگوئیم که عادتهای مفید و رفتارهای متناسب را باید از ابتدای تولّد، به تدریج به کودکان بیاموزیم. این عادتها شامل زمان خواب، زمان بیداری، زمان شیرخوردن و نظایر اینها می‌شود. بتدریج که کودک بزرگ و بزرگتر می‌شودعادتها و رفتارهای مورد انتظار وسیع‌تر می‌شود و با تمرین و تکرارهمراه با تشویق و تأیید، این رفتارها در کودک درونی می‌گردد مثلا عادت به استحمام، شستن دست‌ها، شستن دهان، مسواک زدن جمع کردن اسباب بازیها، منظم کردن اتاق وتختخواب، خوب گوش‌دادن از راه قصه‌گویی و کتاب‌خوانی برای کودک، خوب دیدن، خوب شنیدن، خوب حرف زدن، تمرین بوییدن و شناخت انواع بوها و طعم‌ها، تقویت حس لامسه، تقویت حس تعادل و...همه از آغاز تولّد و دوره ی کودکی آموزش داده می‌شود.

چه کنیم تا رفتاری در فرزندمان درونی شود :

تداوم اجرا : وفتی رفتاری را به کودک می‌آموزیم باید مراقب باشیم که در هیچ حالتی آن را ترک نکند مگر موارد استثنایی.

ثبات قانون‌ها : وقتی رفتاری را به کودک آموختیم باید بدون وقفه از او انتظار داشته باشیم که آنرا انجام دهد. مگر در شرایط خاص که آن شرایط را باید به او توضیح دهیم (مثلاً چون این مشکل را داری امروز از انجام آن کار معافی).

پیگیری : همیشه قانونی که وضع می شود باید پیگری شود تا به صورت رفتار درونی درآید. عدم پیگیری در اجرای قوانین این فکر را ایجاد می‌کندکه پس می‌شود بعضی مواقع وظایف را اجرا نکرد.

محدود بودن تعداد قوانین : تعداد قانونهایی که در خانه برای کودک وضع می‌شود باید محدود باشد تا موجب عصیان و سرکشی او نشود (معمولاً بیش از 2 تا 4 قانون) تعداد زیاد قوانین درخانه موجب بی ثباتی رفتارها آن خواهد شد وقتی تعداد قوانین محدود باشد کنترل و نظارت بر آن هم آسان خواهد بود.

قانون های وضع شده برای کودک را حداقل یک ماه پیگیری کنید و بر اجرای آن نظارت منظم داشته باشید. هیچگاه بخاطر عدم اجرای یک قانون آرامش خود را از دست ندهید، عصبانی نشوید چون این کار رفتارهاینادرستی را به کودک آموزش می‌دهد.

انتخاب قانون باید متناسب با سن و توانایی‌ها و رشد کودک باشد.انتظارات شما نیز باید با توانایی‌های کودک و رشد او و زمانی که صرف این آموزش شده متناسب باشد.

قوانین را در شرایطی که کودک آمادگی و حال خوبی دارد به او بیاموزید در شرایط استرس، بیماری، خستگی و خوا‌ب آلودگی آموزش ندهید.

همیشه انتظار قانون‌شکنی و رفتار خلاف هنجارهای تربیتی را از کودکان داشته باشید چون کودکان شما را امتحان می‌کنند و می‌خواهند عکس العمل شما را ببینند.

کودکان فقط با اجازه شما می‌توانند گاهی قانونی را اجرا نکنند اما شما این استثنا رابه ایشان یادآوری می‌کنید.

در خانه همه اعضاء باید در اجرای قانون با شما همکاری کنند اعم از پدر یا مادر ، پدربزرگ و مادربزرگ برادر خواهرهای بزرگتر و... .

یکسانی قوانین برای همه : در خانه میان کودکان نباید تفاوت وجود داشته باشد. همه باید مسواک بزنند، همه باید قبل از غذا خوردن دستهای خود را بشویند و همه در ساعت معینی بخوابند.

در خانواده همه باید از قانونهای وضع شده آگاه باشند(پدر، مادر، پدربزرگ و مادربزرگ...) با وجود این آگاهی،وقفه‌ایدر اجرای قوانین پیش نخواهد آمد.

فرزندان خود را به تدریج با قوانین و مقررات مدرسه، قوانین و مقررات جشن‌ها، سوگها و دیگر قوانین و مقررات زندگی جمعی مثل توجه به محیط زیست، راهنمایی و رانندگی، عبور و مرور و غیره آشنا سازید ..

احساس مسئولیت و تداوم اجراییوظایف شخصی و شغلی و انضباط اجتماعی را بدون وقفه (ثبات قوانین) عدم تغییر قوانین . تعداد قوانین محدود باشد

برای زمان طولانی باید قانون خود را دنبال کنید حداقل سه هفته بدون بهم خوردن ثبات در آرامش

انتخاب زمان مهم است در شرایط استرس قانون تعیین نکنید.

انتظار مقاومت و قانون شکنی داشته باشید

گاهی با اجازه شما می تواند قانون را اجرا نکند.

همه باید در اجرای قانون با شما همکاری کنند

روش تربیتی والدین باید یکسان باشد