راههای موفقیت کودکان، الگوهای درست

آنچه قرار است در آینده باشیم، کمابیش از رابطۀ کودک و والد ریشه می‌گیرد. رابطه‌ای که شما با کودکتان دارید، بنیان تمام روابط دیگرش را می‌سازد؛ حتی شیوۀ شناخت کودک از خودش نیز به رابطه‌اش با پدر و مادر بستگی دارد.
داشتن نگاهی دوست داشتنی و اعتماد آمیز به فرزندان، سبب می‌شود پدر و مادر بتوانند کودک را بهتر بشناسند؛ در برابر پدر و مادر نیز می‌توانند به کودک خود کمک کنند، تا خود و ارزش‌هایش را بهتر بشناسد.

چگونه دلبسته می‌شویم؟ و چگونه با ایجاد دلبستگی در کودکان، مادر یا پدری مسئول، پاسخگو و موفق خواهیم بود؟ در این مقاله، دلبستگی کودکان از زمان تولد تا نوجوانی، همچنین شیوۀ ایجاد رابطه‌ای صمیمانه در هر مرحله، میان کودک با پدر و مادر آورده شده است.

• تولد تا یکسالگی
کدامیک از مراحل رشد بر موفقیت کودک بسیار کارآمد است؟ تولد تا یکسالگی؛ دوران پیش دبستانی؛ دوران نوجوانی؛ همۀ گزینه ها.
به احتمال، اغلب شما از میان گزینه‌های بالا، گزینۀ آخر را برگزیده‌اید. بی‌گمان تاثیرات محیط رشد کودک در تمام مراحل، بر موفقیت کودک نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند؛ اما پرسش بعدی ما این است: کدام مرحله از همه بیشتر تاثیر می‌گذارد؟
برای این پرسش، پاسخ درست گزینۀ یک است؛ یعنی تولد تا یکسالگی. اما چرا؟ زیرا این مرحله زمانی‌ست که پرستاران می‌توانند بر رشد مغز کودک پایدارترین تاثیرات را بگذارند.
بی‌شک بیشترین تاثیر پدر و مادر بر شخصیت و رشد عاطفی کودک در گذر سال نخست روی میدهد. کار نوزادان در این مد فراتر از خوردن و خوابیدن صرف است. آنان در این دوره، چیزهای بسیاری می‌آموزند. نوزادان حس خود را دربارۀ آنچه هستند و آنگونه که به جهان می‌نگرند، رشد میدهند. این باورها بر رفتارشان در سالی که پیش رو دارند، تاثیر می‌گذارد.
الگوهای ارتباطی
اگر بخواهیم مغز نوزاد را به روش دیگری بررسی کنیم، می‌توانیم آن را قفسۀ عظیمی از پرونده‌ها بپنداریم، که در آن، سرنخ‌ها و پاسخ‌هایی ذخیره شده‌اند. زمانی که در زندگی نوزاد پیش‌آمدی روی میدهد - برای نمونه، درمی‌یابد: من گریه میکنم؛ منو آرومم می‌کنند من گشنمه؛ به من غذا میدن - نوزاد تصویرهایی از این پیش‌آمدها را در پرونده‌ها ذخیره می‌کند.
زمانی که پروندۀ گریه / آرامش در حال پر شدن باشد، نوزاد برداشت‌های کلی‌اش را از حال و هوای جهان نزدیکانش می‌سازد. این فرآیند، آغاز شکل‌گیری احساس نوزاد از خودش و دیگران است.
پیش‌آمدهای سرنخ / پاسخ، یا الگوهای ارتباطی برای نوزاد به قانون تبدیل می‌شوند و بدین ترتیب او می‌آموزد که از هر موقعیت چه انتظاری داشته باشد. بایگانی مغز نوزاد - که از این الگوهای ارتباطی پر است - به او کمک می‌کند پاسخی را پیش بینی کند، که انتظار یا نیاز دارد؛ برای نمونه: من گریه می‌کنم، پس انتظار دارم آرامم کنن.

یکی از مهمترین الگوهای ارتباطی که تا پایان زندگی بر روابط آیندۀ کودک تاثیر می‌گذارد، آموختن اعتماد کردن است. در کل بایست گفت، الگوهای درست ارتباطی - که در دوران نوزادی و نخستین سالهای زندگی کودکی ساخته می‌شوند - به موفقیت کودک کمک می‌کنند.

پایداری نخستین تاثیرات
نخستین الگوهای ارتباط در مغز نوزاد، پیش‌درآمد صفات مهمی در بزرگسالی هسند؛ از جمله: اعتماد، همدلی، صمیمیت و شناخت انسان از خود. مغز نوزاد همانند اثرات انگشت در سیمان خیس، نخستین تاثیرات بیرونی را دریافت می‌کند و بخشی از هویت وی را در دوران کودکی و بزرگسالی شکل میدهد.
بدین ترتیب، نخستین ادراکات نوزاد از زندگی ساخته می‌شود. از این رو، میتوان گفت که نوزادان از پدر و مادر پاسخگو موارد زیر را یاد می‌گیرند:
- به نیاز دیگران پاسخ دهند
- رنج و درد آسیب دیدگان را تسکین بخشند
- برای کمک به دیگر انسانها بکوشند
-به شناختشان از خود و دنیا اعتماد داشته باشند
- شاد باشند
چگونه نخستین تاثیرات در سالهای بعد کارساز می‌شوند؟ تصور کنید چند کودک تصمیم می‌گیرند دوچرخه‌ای را بدزدند. یکی دو نفرشان - تنها - به لذت دوچرخه سواری می‌اندیشند؛ برای همین، به خودشان اجازه میدهند این کار را انجام دهند؛ اما کودکی که یاد گرفته به دیگران توجه کند و در دوران نوزادی و سالهای نخستین کودکی به او توجه و از او درست نگهداری شده است، از دزدیدن دوچرخه خوشش نمی‌آید و حال بدی دارد.
همچنین به یاد دارد که پدر و مادرش عاشقش هستند و به او بسیار اعتماد دارند. پس دلواپس می‌شود نکند با رفتارش آنان را ناامید و ناراحت سازد. او با گذاشتن خود به جای دیگران، احساس آنان را می‌شناسد؛ حتی پیش از اینکه رفتارش بر بهزیستی دیگران تاثیر بگذارد، نتیجۀ کارش را درک می‌کند.
در قسمتهای بعدی هفت ابزار ایجاد دلبستگی را بیان می‌کنیم. ابزارهایی که به شما و کودکتان کمک می‌کند راه موفقیت را آغاز کنید.