از بین بردن ترس در کودکان، چطور ممکن است؟

در این مقاله در مورد اصول فرزند پروری - کودک ۶ تا ۱۱ساله - ترس در کودک و نحوه مقابله با آن -قابل استفاده مادر و پرستار کودک بحث خواهیم کرد.

ترس به معنای نگرانی نسبت به چیزهای ناخوشایندی است که ممکن است رخ بدهند.کودک به دلیل تجربه های مختلفی که دارد نسبت به وقایع واکنش های مختلفی نشان می دهد، لذا ممکن است کودک از چیز هایی بترسد که دیگران از آنها نمی ترسند.
کودک باید مورد تشویق قرار بگیرد تا از عهده ی ترس هایی که با فعالیت های روزانه اش در ارتباط است و مانع انجام کاری که برایش لذت بخش است می شود، بر آید.
ترس در بدن سبب تغییراتی مانند افزایش ضربان قلب ، تنفس تند ، عرق کردن و لرزیدن میشود . کودک وقتی از چیزی می ترسد ممکن است جیغ بکشد ، گریه کند یا برای آرام شدن به والدینش پناه ببرد. کودک با کمک والدین یا پرستار کودک می تواند نحوه مقابله با ترس را بیاموزد.
کودک که بزرگتر می شود ، درگیر ترس های اجتماعی میشود همانند : ترس از مورد انتقاد واقع شدن ،خجالت کشیدن ، شرمندگی و طرد شدن از جانب دیگران شایع تر می شود در مقابل ترس از آسیب های جسمی کم میشود. ترس از آب عمیق ، جریان برق و سگ های درنده ترس هایی معقول هستند که کمک می کند تا کودک سالم بماند.
زمانی که ترس به قدری شدت بگیرد که میزان آن از میزان واقعی خطر بیشتر شود به طوری که در فعالیت های طبیعی کودک اختلال ایجاد کند هراس نامیده می شود. در این شرایط باید از متخصصین کمک گرفت.

ترس در بعضی کودکان بیشتر است . بعضی ترس ها در اثر تجربیات در کودک ایجاد می شود ، مثلاً زمانی که کودک از مدرسه به منزل بر می گردد با سگی مواجه گردد که به او نزدیک شود و بلند پارس کند ، این صدای بلند ناگهانی ممکن است باعث ایجاد ترس کودک از سگ شود .
او ممکن است بعداً از چیزهای دیگری که با آن سگ مرتبط باشد مثل سگ های بزرگ و یا پیاده از مدرسه به منزل برگشتن نیز بترسد.
گاهی ممکن است دامنه ی این ترس وسیعتر شود و تمام سگ ها حتی با اندازه های بسیار کوچک تر را هم در بر بگیرد. اگر کودک از روبرو شدن با آنچه که می ترسد اجتناب کند ترس در او ادامه می یابد.
گاهی ترس می تواند حاصل مشاهده تجربیات بد دیگران باشد ، مثلاً اگر کودک ببیند کسی با دیدن عنکبوت یا سوسک جیغ می زند ، ممکن است در او نیز ترس از این حشره شکل بگیرد. بسیاری از کودکان از همان چیزهایی می ترسند که والدینشان نیز هراس دارند.
گاهی زمینه ترس در کودک تشویق تصادفی می باشد ، مثلاً اگر کودک وقتی قرار است به اتاقی تاریک برود بترسد و این سبب همراهی والدینش با او شود ، چراغ را برای کودک روشن کنند یا بخواهند به کودک اطمینان زیادی نشان دهند در این حالت ترس کودک با توجه به روشن کردن چراغ تشویق شده است ، احتمال این وجود دارد که ترس در کودک دوام پیدا کند.

ترس های شایع کودک ۶ تا ۱۱ ساله عبارتند از :
- گم شدن در جاهای ناشناس
- تنها ماندن
- تاریکی
- رعد و برق
- جدا شدن از والدین
- دعوا
- دزد
- سقوط از بلندی
- داستان های ترسناک رسانه ها
- موجودات خیالی ( مثل غول یا هیولا )
- آدم های بد
- به دفتر مدرسه فرستاده شدن
- آتش سوزی یا سوختگی
- با ماشین یا کامیون تصادف کردن
- برخی حیوانات
- اشتباه کردن ، نقص داشتن ، مورد انتقاد قرار گرفتن
- ناتوانی برای نفس کشیدن و احساس خفگی

۱- گفتگو با کودک
کودک را تشویق کنید تا در مورد ترس هایش صحبت کند .توجه داشته باشید که ترس های کودک ممکن است برای شما غیر واقعی باشد اما برای کودک کاملا اهمیت دارد . بگذارید کودک بداند که شما ترس های او را فهمیده اید .
کودک باید بداند که هر کسی ممکن است گاهی بترسد . در مورد موقعیت هایی که کودک ترسیده است با او صحبت کنید و به او بگویید که شما چگونه با ترس خود مقابله کردید. سعی کنید در مورد ترسی که شبیه ترس کودک و نحوه مقابله شما با آن با کودک صحبت کنید.
۲- الگوی خوبی برای کودک باشید
سعی کنید شما هم بر ترس هایتان غلبه کنید به ویژه در حضور کودک اگر با چیزی روبرو شدید که سبب ترس شما شد ، ترس خود را نشان ندهید .
۳- آموزش روش های مقابله با ترس به کودک
با کودک در مورد روش های مواجهه باترس صحبت کنید. از کودک بخواهید روش هایی را که دوست دارد و فکر می کند برایش مفید است انتخاب کند و قبل از مواجهه با موقعیت هایی که از آن ها می ترسد ، آنها را تمرین کند .

توصیه های مناسب جهت مواجهه با ترس در کودک :
- نفس عمیق :
به کودک آموزش دهید چند نفس آرام و عمیق بکشد ، مثل اینکه بادکنکی را می خواهد در شکمش پر کند.
- آرامش :
برای حفظ آرامش کودک می تواند یاد بگیرد خودش را مثل یک عروسک پارچه ای شل کند ، تا تمام عضلاتش شل شود و در حالت استراحت قرار بگیرد.
- تصور :
فکر کردن به خاطرات خوش یا وقایع هیجان انگیز می تواند ذهن کودک را از تفکرات ترسناک منحرف کند، مثل فکر کردن به یک صحنه آرام ، یا تعطیلی دوست داشتنی که در آن احساس امنیت و نشاط کند.
- خود القایی :
جملات خوب به خودش بگوید مثل این فقط یک ملخ است و نمی تواند به من آسیبی برساند " یا جمله " من رئیس بدنم هستم . به بدنم دستور می دهم که آرام و خونسرد باش . "
به تدریج کودک را با عوامل ایجاد کننده ترس آشنا کنید.
قسمتی از پروسه آموختن رو یارویی با عوامل ایجاد کننده ترس است به کودک بیاموزید که از روش های مواجهه با ترس برای رو یا رویی با ترس هایش استفاده کند . مثلاً اگر کودکتان از گربه می ترسد اول با هم به تصاویر گربه نگاه کنید و مطالبی راجع به گربه بخوانید . سپس به دیدن کسی بروید که گربه کوچک و مهربانی دارد و کودکتان را تشویق کنید آن را نوازش کند.
در مراحل بعد به تدریج این میزان حمایت از کودک در هنگام رویارویی با ترس هایش را کاهش دهید. اگر کودک اولین بار است که با یک گربه کوچک روبرو می شود ممکن است خودش را پنهان کند.
مرحله بعد تشویق کودک است برای اینکه همراه شما به گربه نزدیک شود در انتها فقط دست او را بگیرید. در هر بار که به عامل ترس نزدیک تر می شوید از کودک کمی بیشتر دور شوید. هدف این است که کودک خودش با عامل ترس روبرو شود . به تدریج و هر مرتبه که کودک به عامل ترس نزدیک می شود از او بیشتر دور شوید.
- زمانی که کودک می ترسد شما آرامش خود را حفظ کنید .
اگر کودک با دیدن ، لمس کردن ، یا شنیدن چیزی که از آن می ترسد دچار وحشت می شود ، شما آرام و مطمئن باقی بمانید . زیرا اگر شما آشفته شوید یا به کودک اطمینان دهید که چیزی نیست و یا او را در آغوش بگیرید او نمی آموزد که خودش با ترسش کنار بیاید.
- کودک را به هنگام رویارویی با عامل ترس تحسین کنید
مثلاً اگر کودک قبلاً از دعوت کودک دیگر به منزلش یرای بازی امتناع میکرده اما در حال حاضر خودش آنها را دعوت می کند ، این کار کودک را تمجید کنید اما به یاد داشته باشید در حضور دیگران با نشان دادن توجه زیاد او را خجالت زده نکنید.
- کودک را برای تجربه چیزهای جدید و سعی در شاد زیستن تشویق کنید.
کودک را با موقعیت های جدید روبه رو کنید تا تجربه کند این موقعیت ها نیز می تواند امن باشد. کودک را از دیدن موقعیت های ترسناک دور نگه دارید.کودک باید بیاموزد با موقعیت هایی که برای او ترس آور است اما لازم است روبه رو شود ، مانند آمپول زدن یا رفتن به مدرسه جدید . همیشه در موارد ترس آور با کودک صادق باشید مثلاً اگر چیزی می تواند درد داشته باشد به او بگویید _ " لاله جان آمپول کمی درد دارد ولی زود رفع می شود . "
- با کودک در مورد موقعیت های خطرناک صحبت کنید .
برخی موقعیت ها برای کودک خطر واقعی دارند : دوچرخه سواری در خیابان ، رد شدن از خیابان شلوغ ، سگ های غریبه ، آتش و یا برخورد با افراد غریبه . باید برای این موقعیت ها قوانین داشته باشید تا کودک بدانند در این موقعیت ها چه کند.
- از کودکان دیگر هم کمک بگیرید.
کودکان در جمع هم سن و سالانشان ازتجربیات یگدیگر بهتر استفاده می کنند ، مثلاً اگر کودک از مدرسه جدید هراس دارد ، بازدید از مدرسه همراه با کودکی که از دانش آموزان آن مدرسه است می تواند برایش اطمینان خاطر ایجاد کند. آن کودک می تواند در مورد مدرسه برای کودک شما توضیح دهد و کمک کند تا او احساس راحتی نماید . کودکان دیگر می توانند در مورد آموزش نحوه مدیریت آنچه که سبب ترس کودک شما بوده الگوی خوبی باشند.
- نکته زیر را به خاطر بسپارید.
زمان لازم است تا کودک بتواند بر خشم خود غلبه کند خصو صاً اگر ترس هایش مدت زیادی طول کشیده باشد. شما می توانید با آموزش دادن به کودک برای اینکه چگونه با احساس های ناخوشایند حاصل از ترس خود مواجه شود و با تشویق او برای آن که به تدریج به چیزهایی که می ترسد نزدیک شود به او کمک کنید . اگر ترس های کودک کماکان ادامه داشت و مشکل آفرین بود از متخصصین کمک بگیرید.

گام های کلیدی در خصوص نحوه مقابله با ترس در کودک
- با کودک صحبت کنید و به او بگویید که خود شما چگونه بر ترس هایتان غلبه کرده اید.
- سعی کنید در مقابل کودک ترس خود را نشان ندهید.
- روش های سازگاری را به کودک بیاموزید.
- به کودک کمک کنید کم کم با عامل ترس هایش روبرو شود.
- وقتی کودک ترسیده یا مضطرب است آرامش خود را حفظ کنید.
- کودک را برای روبرو شدن با عامل ترس هایش تحسین کنید.
- کودک را تشویق کنید چیزهای جدید را تجربه کند.
- اجازه ندهید کودک از آنچه باید انجام دهد دوری کند.
- قوانینی داشته باشید تا به کودک بگوید در موقعیت های خطرناک چه باید بکند.
- از کودکان دیگر بخواهید به کودک شما کمک کنند تا بر ترس خود غلبه نموده و احساس راحتی بیشتری داشته باشد.