کودکان و دعوای والدین، چقدر مجاز هستید؟

به همان شکلی که یک بچه ۹ ساله روی پله‌ها بالا و پایین می‌پرد، از پله‌ها پایین می‌رفتم. تا اینکه وارد وارد آشپزخانه شدم و دیدم که والدینم در حال دعوا کردن هستند. و این موضوع ضربه بزرگی به من وارد کرد.
والدینم هیچ وقت با هم جر و بحث و دعوا نمی‌کردند، یا حداقل اختلافات خود را دور از چشم و گوش من نگه می‌داشتند. کوچک‌ترین فرزند خانواده بودم و اصلاً از تنش‌ میان والدین خود اطلاعی نداشتم.
در ذهن من، آن‌ها هیچ وقت اختلافی با هم نداشتند، بنابراین دیدن دعوای آن‌ها ضربه بسیار بزرگی برایم بود. در این شرایط، حس بدی در شکمم داشتم و از نظر جسمی احساس بیماری می‌کردم. دعوای بلند و شدیدی بود و برای اولین بار آن را می‌دیدم.
پدرم معمولاً آدم خیلی ساکت و آرامی بود اما در دعوا، بسیار عصبانی و پرسر و صدا به نظر می‌رسید. مادر مهربانم نیز مانند قبل نبود و رفتارش تغییر کرده بود. من متقاعد شده بودم که این پایان ماجراست و بعد از این، شاهد جدایی آن‌ها خواهم بود. بعد از دعوا، احتمالاً پدرم را ماهی یک بار می‌بینم. مادرم هم رفتار خوبی با من نخواهد داشت چونکه وارد دعوا شده بودم و آن را بدتر کردم.
این نخستین باری بود که دعوای والدین خود را می‌دیدم. حتی یک کلمه از آن را نشنیدم و فقط به زبان بدن آن‌ها نگاه می‌کردم. لحن شدید و نامناسب و فضای بد آن را حس کردم. هر زمان آن‌ها را عصبانی می‌دیدم، در گوشه ذهنم تصور می‌کردم که آن‌ها جدا خواهند شد و به زودی خانواده ما از هم می‌پاشد. اما والدینم ۴۷ با هم زندگی کردند و معلوم شد تمام تفکرات آن زمانم اشتباه بوده است.

رابطه شکننده
حالا به خودم و ازدواج ۱۲ ساله‌ام نگاه می‌کنم. دو بچه ۴ ساله و ۱ ساله دارم. رابطه ما به عنوان والدین، شکننده است. بسیار خسته می‌شویم و بیشتر از آنچه می‌خواهیم، مشغول دعوا و نزاع کردن هستیم. به این دلیل که پدر و مادر بودن مسئولیت سنگینی است و صبر و تحمل را کاهش می‌دهد.
نگرانی من این است که فرزندانم با دیدن این دعواها چگونه تحت تاثیر قرار می‌گیرند؟ اگر یک جر و بحث که در کودکی میان والدینم مشاهده کردم، این چنین روی من تاثیر گذاشته، دعواهای کوچک اما مداوم با همسرم چگونه بر فرزندان خودم تاثیر خواهد گذاشت؟ این موضوع ممکن است نگرانی خیلی از والدین باشد. لورا فولی که یک کارشناس مسائل اجتماعی است، به این نگرانی‌ها پاسخ داده است. او می‌گوید:
«بسیاری از تحقیقات نشان‌ می‌دهند که رابطه مستقیمی میان دعوای والدین و مشکلات ذهنی و جسمی کودکان وجود دارد. برخی از این مشکلات احتمالی که در اثر تماشای دعوای والدین ایجاد می‌شوند، مربوط به توسعه مهارت‌های اجتماعی هستند. می‌توان به افسردگی، رفتار ضد اجتماع و اضطراب و پرخاشگری اشاره کرد.»

دعوا و برخورد
جر و بحث‌های ما معمولاً در حد بالا بردن صدا و خسته و اذیت کردن یکدیگر است. همچنین یکدیگر را بخاطر نحوه انجام وظایف والدینی، اذیت می‌کنیم. در کل می‌توان گفت که حس منفی شدیدی نسبت به طرف مقابل وجود ندارد.
برخی اوقات ساکت می‌مانم و جر و بحث را برای بعداً نگه می‌دارم اما این موضوع در چشمانم مشخص است. برخی کارشناسان می‌گویند که همین دعواهای ساکت که برای زمان دیگری نگه داشته می‌شوند، مخرب هستند. ما فکر می‌کنیم اینکه دعواها را برای بعد و دور از چشم بچه‌ها نگه داریم، خیلی عالی است. اما بچه‌ها از نوعی حس تلپاتیک برخوردار هستند و تنش را به خوبی حس می‌کنند.
دو واقع مرز باریکی میان یک دعوای واقعی و اختلاف عقیده وجود دارد. موضوعی که باعث تفاوت دعوا و اختلاف عقیده می‌شود، لحن و نحوه صحبت کردن است. تحقیقات نشان می‌دهد که حتی نوزادان ۶ ماهه، قادر هستند علائم جر و بحث را تشخیص داده و دچار نوعی از استرس در مغز شوند. دعوا کردن، حس امنیت خانه را از بین می‌برد و مشکلات احساسی به وجود می‌آورد. البته اختلاف عقیده در مقابل بچه‌ها می‌تواند تاثیرات مثبتی داشته باشد زیرا آن‌ها یاد می‌گیرند که در جامعه نظر خود را ارائه دهند.
صحبت یا اگر متعادل باشند و بار احساسی منفی نداشته باشند، مانند یک تکنیک درسی هستند. می‌توانید به کودکان خود بیاموزید که موضوع اختلاف، عادی است و نباید نگران آن باشند. مثلاً اینکه والدین نیازهای متفاوتی داشته باشند یا از دست هم عصبانی شوند، عادی است اما آزار دادن یکدیگر درست نیست. بسیار مهم است که مسئولیت احساسات خود را بپذیرید و اگر باعث رنجش خاطر شخصی شده‌اید، از او عذرخواهی کنید.
کودکان با آن چشمان و گوش‌های کوچکشان، همه چیز را می‌بینند و می‌شنوند. پس دعوای والدین اینکه بخواهید به عنوان والدین، یکدیگر را سرزنش کنید، کار خطایی است. کودکی که این اختلافات را مشاهده می‌کند، یاد می‌گیرد که آسیب‌پذیر بودن یک موضوع عادی است. شما باید کاملاً مراقب باشید که چه می‌گویید و چگونه احساسات را بیان می‌کنید.