کمبود محبت در کودکان، آثارش چیست؟

پرخاشگری در جامعۀ ما در بسیاری افراد، من جمله کودکان، تا حدود زیادی شایع است. یکی از عوامل بروز پرخاشگری کمبود محبت است.

محبت کردن به کودکان

محبت، «نوشداروی قبل از مرگ سهراب» است! روانشناسی آینده نگر، ضرورت آن را برای پرورش انسانهایی سالم و پویا و مفید برای جامعه، نشان می­ دهد. به بیان دیگر، محبت، پیش‌گیری و درمان مؤثری برای آسیبهای روانی- و حتی جسمی است.

یکی از نیازهای اساسی و مهم کودکان، احساس امنیت عاطفی است. حس امنیت از طریق محبّت کردن به کودک و تائید او حاصل می شود. کودک باید حس کند که پدر و مادر و اطرافیانش او را از صمیم قلب دوست دارند و وی را به عنوان یک شخص تائید می کنند. کودک در صورتی می تواند نگرشی مثبت و پایدار نسبت به زندگی داشته باشد که محبّت و تائید پایدار و یکنواختی از سوی خانواده دریافت کند. بدین ترتیب پدر و مادر و دیگر اعضای خانواده، باید مواظب باشند این نیاز کودک را برآورده سازند و با بخشش محبّت به کودک، امنیت روانی و نیاز عاطفی وی را رفع سازند.

نحوه محبت کردن به کودکان

در زمینه محبت به کودکان ، چند روش مشخص وجود دارد که عبارتند از گفتار، رفتار و برطرف کردن نیازهایشان. در واقع در آغوش گرفتن، بوسیدن، حرف زدن ، همبازی شدن، ابزار علاقه از روشهای محبت کردن به کودکان است. در واقع مسلما روش انتخابی والدین بستگی به مرحله رشد کودکان دارد.

محبّت کردن به کودکان هم مانند محبت به نوزادان است با این تفاوت که بر صحبت کردن با آن ها و تشویق به یادگیری مهارت هایی مانند راه رفتن، غذا خوردن و لباس پوشیدن تاکید بیشتری می کنیم. بچه های پیش دبستانی و در سن آمادگی، به سرعت در بیشتر مهارت های فردی خویش مستقل شده و احتیاج دارند برای رشد علائقشان، بیشتر در دنیای پیرامون خویش سیر کنند. درصورتی که با تشویق و محبت، آن ها را در انجام کارهایشان پشتیبانی کنیم، دنیای اطراف خود را شجاعانه کشف خواهند کرد.

آثار کمبود محبت روی کودکان

یکی از راه های نشان دادن محبت به نوجوانان این است که در زمان تصمیم گیری هایشان مسئولیت پذیری بیشتری به آن ها بدهیم. با چنین کاری نشان می هیم که برای رشد شخصیت آن ها ارزش قائل هستیم. آن ها بزودی جوانان و بزرگسالانی خواهند شد که خواه ناخواه می بایستی برای زندگی خویش تصمیم گیری کنند. پس به آنان ازادی عمل بیشتری بدهیم تا بتوانند برای حل مسائل خود از فرصت های پیش آمده بهتر استفاده کنند.

ضایعات مغزی و جسمی

هر چند نیاز کودکان به مهر و محبت تا حدودی شناخته شده است، اما این شناخت که عشق و محبت نه تنها در پختگی عاطفی نقش دارد بلکه ساختار مغز را نیز متاثر می کند، یافته جدیدی است. اخیرا روانشناسان آلمانی در یک پژوهش گسترده دریافته­اند پرورش کودک با یک مراقب دلسوز و مهربان، کمک به تقویت ساختار مغزی و تکامل ان می­کند.[ ۲۹] مغز کودکی که دوست داشته می شود و یا مورد محبت قرار می­گیرد، به طور کاملا متفاوتی از مغز کودکی که همیشه متهم شده و یا مورد تهدید واقع می شود رشد و تکامل می­یابد. در واقع تحقیقات نشان داده­اند که عشق و محبت به طور مغایر با بی­تفاوتی، سردی و سوء استفاده در چگونگی رشد قسمتهایی از مغز که کنترل کنندۀ خلق و خوی و عواطف ما هستند اثر می­گذارند.

مشکل داشتن در شناخت احساسات

یکی از تاثیرات مهمی که میتواند در نتیجه ی کمبود محبّت در بچه ها ایجاد شود این است که کودک احتمالا برای شناخت احساسات خویش مشکل پیدا کند. نبود توجه و محبّت کافی از جانب والدین سبب شده است نتوانند به بچه خود آموزش دهند چگونه احساسات خود را به شکلی سالم مدیریت نماید. در نتیجه این باعث شده است بسیاری از بچه ها نتوانند نقاط قوت و ضعف خویش را تشخیص دهند. حتی امکان دارد در نهایت احساس کنند از درون تهی شده اند.

پرخاشگری

پرخاشگری را رفتاری تعریف نموده اند که به قصد آزار و صدمه زدن به فردی دیگر، خود یا اشیا باشد. پرخاشگری در جامعۀ ما در بسیاری افراد، من جمله کودکان، تا حدود زیادی شایع است. یکی از عوامل بروز پرخاشگری کمبود محبّت است. بررسی های انجام شده نشان می‌دهند که بیشتر کودکان پرخاشگر والدین خشن و متخاصمی داشته اند، یعنی نه تنها کودک آن ها از محبّت لازم بهره مند نبوده، بلکه از الگوی پرخاشگری موجود در خانواده هم تأثیر پذیرفته بود.

انحراف کودک

یکی دیگر از آثار محبت به کودکان، مصون داشتن آنها از انحرافات اخلاقی است. پدر و مادر می توانند با دادن محبت خود به کودک جلوی بسیاری از لغزشهای وی را بگیرند چون کمبود محبّت می تواند، یکی از عوامل قوی و تأثیرگذار در سوق دادن کودکان و نوجوانان به سوی بزهکاری باشد. بررسی روانشناسان نشان می دهد ، که عامل بسیاری از جرائم کودکان و نوجوانان، کمبود محبّت، در محیط خانواده است. این اشخاص به دلیل اینکه ، در محیط خانواده مورد بی مهری و بی اعتنایی پدر و مادر قرار گرفته اند، در واکنش به این کمبود، مرتکب جرم می شوند.