خطری که فرزند فوتبالیست شما را تهدید می‌کند

بنابر مطالعه‌ای جدید مبتنی بر تجربیات ورزشکاران جوان، لرزش سریع سر پس از وارد شدن ضربه محکم به آن می‌تواند نشانه ضربه مغزی باشد. این حرکت سریع سر به‌راحتی قابل تشخیص است و اگر به دستورالعمل‌های رسمی برای تشخیص ضربه مغزی اضافه شود، می‌تواند تعداد موارد ضربه مغزی‌های تشخیص داده نشده را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. 

دکتردان دانشور، (که نام اصلی‌شان دانیال است و به نظر می‌رسد، ایرانی الاصل باشند) یکی از نویسندگان مطالعه و از روسای بخش صدمه مغزی ناشی از ورزش در مس جنرال بریگام، می‌گوید: «ما برای این حرکت تعریف دقیقی داریم: اینکه سر فرد پس از ضربه خوردن به سرش، با سرعت (۲ تا ۸ هرتز) بلرزد.» 

حتما در کارتون‌ها دیده‌اید فردی که سرش ضربه می‌خورد، دور سرش پرنده می‌چرخد. دانشور می‌گوید که این تصویرسازی برآمده از برداشت عمومی درست و عمیق افراد از ضربه به سر است اما متاسفانه در دستورالعمل‌ها یا مقالات پزشکی جایی ندارد. 

تکان خودبه‌خودی سر

محققان برای درک بهتر این حرکت که به آن رویدادهای سینماتیک هم گفته می‌شود، و ارتباط آن با ضربه مغزی، صدها جوان را که در مدرسه یا دانشگاه در سطح نیمه‌حرفه‌ای ورزش می‌کردند، بررسی کردند. 

منظور از رویدادهای سینماتیک انواع مختلفی از حوادثی‌اند که می‌توانند حین ورزش یا فعالیت‌های روزمره اتفاق بیفتند. مثل ضربه به سر، چرخش ناگهانی، زمین خوردن، ضربه از طرف بازیکن دیگر یا حرکات تند و ناگهانی. 

آن‌ها متوجه شدند که اغلب این جوانان با این حرکت آشنایی دارند و بیش از یک بار با آن مواجه شده‌اند. نزدیک به سه‌چهارم افرادی تحت بررسی گفتند که در زمان احساس آن تکان سر، دچار ضربه مغزی شده بودند. 

ضربه مغزی‌هایی که شرکت‌کنندگان در نظرسنجی گزارش کردند، غالبا خودتشخیصی بودند، اما دلایل اصلی که معمولا برای این حرکت سر گزارش کردند، مانند حس تعادل نداشتن یا گیجی یا تغییر در ادراک فضای اطراف با علائم شناخته‌شده‌ای که با ضربه مغزی مرتبط است، مطابقت داشت. 

پزشکان معتقدند در به رسمیت شناختن ارتباط بین تکان سر و ضربه مغزی خیلی تعلل شده است و ما تا چند دهه پیش، فکر می‌کردیم که اولین نشانه ضربه مغزی این است که فرد حتما بی‌هوش شده باشد اما اکنون پیشرفت علم نشان داده است که ضربه مغزی به‌ندرت به علائم شدید مانند این منجر می‌شود و در عوض، نشانه‌های ظریف‌تری شناخته شده‌اند. 

سری که آسیب دیده! 

به گفته دانشور که رئیس بخش توانبخشی آسیب‌های مغزی است، این تکان دادن سر یک نشانه قابل‌اعتماد است که از احتمال ضربه مغزی خبر می‌دهد. حرکاتی مانند اینکه ورزشکار پس از ضربه سرش را بگیرد، به‌آرامی از جایش بلند شود یا اینکه تعادلش را از دست دهد، هم می‌توانند مهم باشند و باید درست مانند دیگر علائم ضربه مغزی با آن‌ها برخورد شود؛ یعنی بازیکن بلافاصله از زمین خارج شود و به‌سرعت تحت آزمایش بررسی صدمه مغزی قرار گیرد. 

او تاکید می‌کند که هزینه خارج کردن یک ورزشکار از زمین و معاینه او، در مقابل پیامدهای منفی بالقوه ارزیابی نکردن یک ورزشکار که دچار ضربه مغزی شده، هیچ است؛ در حالی که غفلت از آن می‌تواند فاجعه‌بار باشد.