اندازه هماتوم در بارداری، چه اندازه ش خطرناکه؟

هماتوم در بارداری، به‌خصوص هماتوم ساب‌کوریونیک، یکی از مشکلات نسبتا شایع دوران بارداری است که می‌تواند نگرانی‌هایی برای مادر و پزشک ایجاد کند. هماتوم به تجمع خون در بین لایه‌های مختلف بافت رحم یا جفت گفته می‌شود که اغلب در سه‌ماهه اول بارداری رخ می‌دهد. اندازه و موقعیت هماتوم، دو عامل کلیدی هستند که می‌توانند میزان خطر این عارضه را تعیین کنند و ممکن است پیامدهای مختلفی از جمله سقط جنین یا زایمان زودرس را به دنبال داشته باشد. در این مقاله، تاثیر اندازه هماتوم و میزان خطراتی که می‌تواند برای مادر و جنین به‌همراه داشته باشد، بررسی خواهد شد.

در این مقاله می‌خوانید:

• هماتوم جفتی در بارداری چیست؟
• دلایل و مشکلات هماتوم در رحم در بارداری
• علائم و نشانه‌های هماتوم در بارداری
• هماتوم چه تفاوتی با خونریزی های دیگر دارد؟
• اندازه هماتوم در بارداری در چه شرایطی خطرناک است؟
• عوارض جانبی هماتوم
• روش‌های درمان هماتوم جفتی
• پرسش و پاسخ

بیشتر بخوانید: مایع آزاد در کلدوساک خلفی، یعنی چه؟

هماتوم جفتی در بارداری چیست؟

هماتوم جفتی در رحم در بارداری نوعی لخته خون است که بین غشای بارداری و دیواره رحم دیده می‌شود. خونریزی هماتوم زمانی اتفاق می افتد که قسمتی از غشای بارداری از رحم جدا شود. دلیل این اتفاق هنوز مشخص نیست. خوشبختانه این مشکل خیلی رایج نیست و در 1% کل بارداری ها دیده می‌شود. نکته مهم این است که خانم هایی که در بارداری با هماتوم جفتی مشاهده می شوند، باز هم فرزندانی سالم و نرمال به دنیا می آورند.

دلایل ایجاد هماتوم در بارداری به طور دقیق مشخص نیست، اما عوامل مختلفی می‌توانند در شکل‌گیری آن نقش داشته باشند. برخی از مهم‌ترین عوامل و علل احتمالی ایجاد هماتوم در بارداری عبارتند از:

• جدا شدن جزئی جفت از دیواره رحم: یکی از دلایل اصلی ایجاد هماتوم در بارداری جدا شدن جزئی جفت از دیواره رحم است. این اتفاق معمولاً به دلیل التهاب، عفونت یا فشار ناگهانی ایجاد شده و باعث تجمع خون در فضای بین جفت و رحم می‌شود.
• رگ‌های خونی ضعیف در رحم یا جفت: وجود رگ‌های خونی ضعیف در لایه‌های دیواره رحم یا در جفت ممکن است به بروز خونریزی و ایجاد هماتوم منجر شود. این رگ‌ها ممکن است به دلیل ناهنجاری‌های عروقی یا فشار بارداری دچار پارگی شوند.
• ضربه یا آسیب به شکم: ضربه یا آسیب فیزیکی به ناحیه شکم، حتی به‌صورت خفیف، ممکن است باعث پارگی رگ‌های خونی و تشکیل هماتوم شود. فعالیت‌های سنگین یا حرکات ناگهانی نیز می‌توانند خطر ایجاد هماتوم را افزایش دهند.
• مشکلات انعقادی و لخته شدن خون: برخی زنان ممکن است مشکلاتی در سیستم انعقادی و لخته شدن خون داشته باشند که می‌تواند منجر به خونریزی و ایجاد هماتوم شود. این مشکلات می‌توانند ارثی باشند یا به دلایل مختلف در دوران بارداری بروز کنند.
• بارداری‌های چندقلو: در بارداری‌های چندقلو به دلیل فشار بیشتر بر رحم و جفت، احتمال جدا شدن جفت و ایجاد هماتوم بیشتر است. همچنین، فشارهای ناشی از رشد چند جنین ممکن است خطر هماتوم را افزایش دهد.
• سابقه‌ هماتوم در بارداری قبلی: زنانی که در بارداری‌های قبلی دچار هماتوم شده‌اند، ممکن است در بارداری‌های بعدی نیز با این مشکل مواجه شوند. این موضوع می‌تواند به دلیل ویژگی‌های ساختاری رحم یا ناهنجاری‌های جفت باشد.

پیشنهاد ویژه نی نی بان: فواید یائسگی، پیش به سوی زندگی بهتر

دلایل و مشکلات هماتوم در رحم در بارداری

دلیل اصلی هماتوم در ابتدای بارداری هنوز مشخص نیست اما بیشتر پزشکان معتقدند در هنگام لقاح اگر تخمک از رحم جدا شود می‌تواند باعث خونریزی در رحم شود. خانم باردار هیچ کاری برای جلوگیری از این مشکل نمی‌تواند انجام دهد. تمام خانم ها در هر سنی و هر شرایطی ممکن است دچار این مشکل شوند. مطالعات نشان می‌دهد اگر هماتوم در رحم در هنگام بارداری مشاهده شود، احتمال سقط جنین را افزایش می‌دهد. در صورتی که هماتوم در ابتدای بارداری مشاهده شود یا سایز آن بزرگ باشد، احتمال سقط جنین زیاد می‌شود. هماتوم کوچک در رحم تاثیری بر جنین در بارداری ندارد. علاوه بر سقط جنین مشکلاتی که در اثر وجود هماتوم بزرگ ایجاد می‌شود شامل زایمان زودرس یا رشد نکردن جنین است.

علائم و نشانه‌های هماتوم در بارداری

یکی از علائم خونریزی جفتی در زنان باردار خونریزی است. شدت و مقدار خونریزی در هر فردی متفاوت است؛ برخی لکه مشاهده می‌کنند، برخی خونریزی شدید دارند و برخی دیگر لخته مشاهده می‌کنند. اگر خانم باردار خونریزی شدید به دلیل هماتوم مشاهده کند، احتمال سقط جنین زیاد می‌شود. علاوه بر خونریزی، علائم دیگر هماتوم جفتی شامل درد و گرفتگی عضلات شکم است. در بیشتر موارد علائمی مشاهده نمی‌شود و پزشک در هنگام سونوگرافی برای بررسی سلامتی و رشد جنین به وجود هماتوم پی می برد.

خونریزی ناشی از هماتوم می‌تواند از یک جریان سنگین با لخته تا لکه بینی خفیف تا خونریزی باشد. خونریزی واژینال در طول نیمه اول بارداری در هر چهار خام بر یک خانم تاثیر می گذارد و دلیل معمول برای سونوگرافی سه ماهه اول است. برخی از زنان نیز در اثر خونریزی گرفتگی های عضلانی را تجربه می‌کنند.

به طور کلی، علائم و نشانه‌های هماتوم در بارداری می‌توانند بسته به اندازه هماتوم و محل قرارگیری آن متفاوت باشند. برخی از شایع‌ترین علائم هماتوم در بارداری عبارتند از:

• خونریزی واژینال: خونریزی یا لکه‌بینی واژینال معمولاً اولین و رایج‌ترین علامت هماتوم ساب‌کوریونیک است. خون ممکن است رنگی از قرمز روشن تا قهوه‌ای تیره داشته باشد و میزان آن نیز ممکن است از لکه‌بینی تا خونریزی شدید متغیر باشد.
• درد و ناراحتی شکمی: برخی زنان ممکن است در ناحیه پایین شکم احساس درد، فشار یا گرفتگی کنند. این درد می‌تواند خفیف یا شدید باشد و معمولاً در صورت گسترش هماتوم یا افزایش اندازه آن، شدت پیدا می‌کند.
• احساس سنگینی یا فشار در ناحیه لگن: برخی از زنان ممکن است احساس سنگینی یا فشار در ناحیه لگن داشته باشند که ممکن است ناشی از فشار هماتوم روی بافت‌های مجاور باشد.
• افزایش یا تغییر در ترشحات واژینال: اگرچه ترشحات واژینال ممکن است در بارداری طبیعی باشند، تغییرات ناگهانی در رنگ، بو یا میزان ترشحات می‌تواند نشانه‌ای از وجود هماتوم باشد.
• علائم شبیه به علائم سقط جنین: در مواردی که هماتوم بزرگ باشد یا به جفت نزدیک شود، ممکن است علائم و نشانه‌های مشابه با سقط جنین بروز کند، مانند درد شدید شکمی و خونریزی زیاد.
• هیچ‌گونه علامت: در برخی موارد، هماتوم‌ها بدون هیچ علامت خاصی وجود دارند و تنها در هنگام سونوگرافی و بررسی‌های معمول بارداری تشخیص داده می‌شوند.

مطالب پیشنهادی: مایع آزاد در کلدوساک چیست؟

هماتوم چه تفاوتی با خونریزی های دیگر دارد؟

هماتوم زیر سرمی تنها یک دلیل خونریزی در حاملگی است. علت دقیق آنها ناشناخته است. آنها مشابه لکه بینی نیستند. طبق گفته کالج آمریکایی متخصص زنان و زایمان، این علامت در 15 تا 25 درصد زنان در طی سه ماهه اول رخ می‌دهد.

در حالی که لکه بینی در هر مرحله از بارداری رخ می‌دهد و در سه ماهه اول شایع ترین زمان است. علل لکه بینی عبارتند از:

• لقاح
• گسترش رحم
• مقاربت
• افزایش سطح هورمون
• تغییرات دهانه رحم، از جمله پولیپ های دهانه رحم
• معاینات واژن

لکه بینی چندین نقطه خون است. در حالی که لکه بینی لکه بینی با خونریزی واژینال متفاوت است. خونریزی همراه با لکه بینی اغلب نشانه ای از چیز دیگری است. خونریزی تنها نشانه یا علائم هماتوم است. خونریزی شدید نیز می‌تواند نشانه‌ای از:

• حاملگی خارج رحمی که تخمک در خارج از رحم کاشته می‌شود
• سقط جنین
• بارداری مولار ، یک بیماری نادر است که منجر به توده بافتی در رحم می‌شود
• پارگی رحم
• جداسازی جفت از رحم
• زایمان زودرس، که زودتر از هفته 37 بارداری رخ می‌دهد

این علل جدیتری از خونریزی واژینال همراه با علائم دیگری همچون درد شدید شکم و سرگیجه است. اگر پزشک خونریزی واژینال را تشخیص دهد، احتمالا شروع به درمان برای جلوگیری از سقط جنین می‌کند. گزینه ها ممکن است شامل پروژسترون یا دیودروژسترون باشند. اگر هماتوم بزرگ باشد، موارد زیر به شما توصیه می‌شود:

• در رختخواب بمانید
• از ایستادن به مدت طولانی اجتناب کنید.
• اجتناب از رابطه جنسی
• اجتناب از ورزش

اندازه هماتوم در بارداری در چه شرایطی خطرناک است؟

اندازه هماتوم در بارداری نقش مهمی در تعیین میزان خطر آن برای مادر و جنین دارد. هماتوم‌های کوچک به‌خصوص در سه‌ماهه اول بارداری، اغلب به خودی خود جذب می‌شوند و معمولاً بدون ایجاد مشکل از بین می‌روند. با این حال، هماتوم‌های بزرگ‌تر یا هماتوم‌هایی که بیش از ۳۰ درصد از سطح جفت را درگیر می‌کنند، می‌توانند خطراتی چون سقط جنین، زایمان زودرس یا محدودیت رشد جنین را افزایش دهند. همچنین، اگر هماتوم نزدیک به جفت قرار داشته باشد یا باعث جدا شدن بخشی از جفت از دیواره رحم شود، ممکن است با ایجاد اختلال در انتقال اکسیژن و مواد مغذی به جنین، خطرات جدی‌تری ایجاد کند.

عوارض جانبی هماتوم

هماتوم ها در اوایل دوره ی سه ماهه ی اول ایجاد می شوند که کمتر از سه ماهه اول یا دوم مشکل ساز هستند. به طور کلی، هماتوم های کوچک در سطح جفت نسبت به آن‌هایی که در زیر جفت یا پشت غشاء جنین رشد می‌کنند، بسیار کمتر رخ می دهند. هماتوم هایی که رشد نمی‌کنند، موجب نگرانی کمتری می شوند. اگر بیش از 30 درصد جفت از بین رود، می‌تواند هماتوم را بزرگتر کند. در واقع، تحقیقات نشان داده است که هماتوم می‌تواند خطر عوارض حاملگی را افزایش دهد، از جمله سقط جنین، زایمان زودرس، انقباض جفت و پارگی زودرس غشاء . این خطر تا حد زیادی مربوط به اندازه هماتوم، دوران بارداری و سن مادر است.

پیشنهاد ویژه نی نی بان: قهوه با مغز چه میکند؟ فِرِش و شاداب

روش‌های درمان هماتوم جفتی

متاسفانه هیچ گونه درمان مشخصی برای هماتوم در رحم در طول بارداری وجود ندارد. بیشتر پزشک‌ها استراحت را توصیه می‌کنند. اما برخی پزشک‌ها توصیه می‌کنند خانم بارداری که هماتوم دارد به فعالیت های روزانه اش ادامه دهد. در هنگام وجود هماتوم در بارداری، خانم باردار باید از برداشتن سنگینی، سریع راه رفتن و نزدیکی جنسی اجتناب کند.

درمان هماتوم در بارداری در بارداری های متفاوت و با توجه به سلامتی مادر و شرایط پزشکی او متفاوت است. برخی پزشکان معتقدند مادر باید استراحت مطلق کند. اما برخی دیگر رقیق کننده خون مانند آسپرین برای خونریزی لخته ها تجویز می‌کنند. به مادر توصیه می‌شود آب به مقدار زیاد بنوشد تا بدن کم آب نشود. کم آبی باعث می‌شود رحم به هم بچسبد و باعث لخته شدن خون و آسیب به جنین می‌شود.

مطالعات نشان می‌دهد نظارت بر هماتوم توسط پزشک کافی است و نیازی به درمان هماتوم ناست. پیش از هفته بیستم بارداری ، لخته توسط بدن جذب می‌شود یا به طور کامل خونریزی انجام می‌شود. علائم هماتوم شامل خونریزی منظم از واژن، گرفتگی عضلات شکم و درد است. بهترین روش، استراحت و دوری از استرس روحی و فیزیکی است.

پرسش و پاسخ

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: من باردارم و ۷هفته و ۶روزم هست رفتم سونوگرافی گفت جنین سالم است و نرمال. گفت هماتوم با اندازه ٨*١۶دارید. یعنی چی؟

پاسخ دکتر آفت دنیوی، جراح و متخصص زنان و زایمان، نازایی :

دوست عزیز هماتوم لکه خون پشت جفت است. خیلی وقت ها محل اتصال جفت به دهانه رحم دچار شل شدگی می‌شود و سست می‌شود و در آن محل لخته ای برای جلوگیری از جدا شدن ایچاد می‌شود. این لخته ها با بزرگ شدن جفت از بین می روند. تحت نظر پزشک شیاف استفاده کنید و استراحت نسبی داشته باشید.

نتیجه‌گیری

اندازه هماتوم نقش مهمی در ارزیابی خطرات مرتبط با آن دارد. هماتوم‌های کوچک‌تر معمولا با کنترل و رعایت مراقبت‌های پزشکی، کمتر نگران‌کننده‌اند و می‌توانند بدون مشکل خاصی از بین بروند. اما هماتوم‌های بزرگ‌تر یا هماتوم‌هایی که نزدیک به جفت قرار دارند، ممکن است خطرات بیشتری به همراه داشته باشند. بنابراین، اندازه‌گیری و پایش منظم هماتوم در دوران بارداری ضروری است تا در صورت لزوم، درمان‌های لازم انجام شود و خطرات احتمالی برای مادر و جنین به حداقل برسد.