رابطه ماه گرفتگی و بارداری، خرافه تا واقعیت
ماه گرفتگی و بارداری، معقوله‌ای است که برای بسیاری از زنان باردار سوالات زیادی ایجاد کرده است. باتوجه به ماه گرفتگی پیش رو در تاریخ ۱۶ شهریور ۱۴۰۴ خوب است بدانید که هیچ ارتباطی میان ماه گرفتگی و بارداری وجود ندارد و زنان باردار با خیال راحت می‌توانند این پدیده زیبا (ماه خونی ۱۴۰۴) را تماشا کنند. در ادامه، بیشتر درباره رابطه ماه گرفتگی و بارداری توضیح می‌دهیم.
فهرست مطالب
ماه گرفتگی و ارتباط آن با بارداری
ماه گرفتگی یا خسوف پدیده‌ای طبیعی و دیدنی است اما در فرهنگ عامه باورهایی درباره ارتباط آن با بارداری وجود دارد. بسیاری از زنان باردار از اطرافیان خود شنیده‌اند: «وقتی ماه گرفتگی شد، به ماه نگاه نکن و دستت را روی شکمت نگذار، چون کودک لکه پوستی یا همان ماه گرفتگی خواهد گرفت.» این توصیه هنوز هم میان برخی رایج است و موجب نگرانی مادران می‌شود.
با این حال، متخصصان تاکید می‌کنند این باور هیچ پشتوانه علمی ندارد. دکتر نیره خادم، متخصص زنان و زایمان و استاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد، توضیح می‌دهد:«ماه گرفتگی روی پوست نوزاد ریشه در خرافات دارد و هیچ دلیل علمی وجود ندارد که بتوان لکه‌های پوستی نوزادان را به خسوف یا نگاه کردن به ماه ارتباط داد». ماه گرفتگی یا همانژیوم یک بیماری پوستی است که بر اثر مشکلات عروقی و اختلال عملکرد سلولی رخ می‌دهد. بنابراین زنان باردار می‌توانند بدون هیچ نگرانی از تماشای این پدیده لذت ببرند.»
همانژیوم یا لکه‌های ماه گرفتگی چیست؟
به گفته‌ی دکتر پرویز طوسی، متخصص پوست و استاد دانشگاه تهران، همانژیوم که به آن «لکه‌های ماه گرفتگی» نیز می‌گویند، نوعی تومور خوش‌خیم عروقی است که به دلیل تکثیر غیرطبیعی سلول‌های پوشاننده رگ‌ها ایجاد می‌شود. این لکه‌ها می‌توانند از بدو تولد وجود داشته باشند یا پس از تولد ظاهر شوند.
انواع همانژیوم عبارتند از:
- همانژیوم سطحی: در لایه‌های بیرونی پوست ایجاد می‌شود و رنگی قرمز یا ارغوانی دارد.
- همانژیوم عمقی: در لایه‌های زیرین و بافت چربی شکل می‌گیرد و معمولاً به رنگ آبی یا بنفش است.
- همانژیوم مختلط: ترکیبی از رشد غیرطبیعی عروق در سطح پوست و بافت‌های عمقی است.
بیشتر این لکه‌ها خطری ندارند اما اگر همراه با زخم یا خونریزی باشند، باید فوراً به پزشک مراجعه شود. دکتر طوسی نیز همانند دکتر خادم تأکید می‌کند که هیچ ارتباطی میان نگاه کردن به ماه در زمان خسوف و بروز این لکه‌ها وجود ندارد و این باورها صرفاً خرافه‌ای قدیمی هستند.
درمان ماه گرفتگی چیست؟
همان‌طور که در مقاله ماه گرفتگی نوزاد ذکر کردیم، درمان با لیزر بهترین راه است که می‌تواند لکه را کوچک‌تر و کمرنگ‌تر کند. هر جلسه لیزر تراپی کمتر از یک ساعت طور می‌کشد و پزشک تعداد جلسات مورد نیاز برای کودک شما را تعیین می‌کند.
اگر زن باردار به ماه نگاه کند چه می‌شود؟
هیچ اتفاقی رخ نخواهد داد و برای مادر و جنین خطرناک نیست. تنها نگاه کردن به خورشید گرفتگی (کسوف) برای همه افراد و بدون عینک مخصوص خطرناک است.
ماه گرفتگی ۱۴۰۴ چه روزی است؟
ماه گرفتگی 1404، امشب یعنی 16 شهریور رخ خواهد داد. در این زمان ماه خونی در آسمان و با چشم غیر مسلح قابل رویت است. ساعت دقیق ماه گرفتگی امشب از ۱۸:۵۸ و به مدت 82 دقیقه خواهد بود. اوج ماه گرفتگی 16 شهریور 1404 در حدود ساعت 21:41 رخ خواهد داد.
افسانه‌های کهن درباره ماه گرفتگی
در روزگار گذشته، مردم برای پدیده‌های آسمانی مانند ماه گرفتگی و خورشید گرفتگی، توضیح‌های اسطوره‌ای و رازآلود داشتند که برخی از این باورها هنوز هم شنیدنی‌اند:
- زوزه کشیدن سگ‌ها در آمریکای جنوبی: اینکاها اعتقاد داشتند جگوار (نوعی گربه‌سان) به ماه حمله کرده و آن را می‌بلعد. رنگ سرخ ماه در زمان خسوف نیز به همین علت بود. آن‌ها برای نجات ماه، سر و صدا راه می‌انداختند و حتی سگ‌های خود را کتک می‌زدند تا زوزه بکشند.
- حمله دیوها در بین‌النهرین: مردمان بین‌النهرین ماه گرفتگی را حمله دیوها به ماه می‌دانستند و چون پادشاه را نماینده زمین می‌شمردند، خسوف را خطری برای جان او تلقی می‌کردند. به همین دلیل در زمان خسوف، پادشاهی موقت و «قربانی شدنی» را به تخت می‌نشاندند تا شاه اصلی محفوظ بماند.
- زنان ماه در کالیفرنیا: قبیله هوپا در شمال کالیفرنیا بر این باور بود که ماه همسران و حیوانات خانگی بسیاری دارد. وقتی ماه غذای کافی به آن‌ها نمی‌داد، به او حمله می‌کردند و خسوف رخ می‌داد. زنان ماه با تیمار و پرستاری دوباره او را شفا می‌دادند.
- جنگ خورشید و ماه در آفریقا: مردم باتامالیبا در توگو و بنین معتقد بودند خسوف نشانه جنگ خورشید و ماه است. آن‌ها از این فرصت استفاده می‌کردند تا اختلافات قدیمی را کنار بگذارند و آشتی کنند زیرا باور داشتند سازش مردم می‌تواند صلح میان خورشید و ماه را برقرار کند.
باورهای عامیانه درباره خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی در دوران بارداری
در بسیاری از فرهنگ‌ها، باورهایی درباره خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی و تاثیر آن بر بارداری وجود دارد. زنان باردار معمولاً از خانواده یا اطرافیان خود توصیه‌هایی می‌شنوند که رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- در زمان گرفتگی از وسایل تیز و برنده مانند چاقو، قیچی یا سوزن استفاده نکنید.
- هنگام گرفتگی چیزی نخورید.
- در طول این مدت تا حد امکان استراحت کنید.
- پنجره‌ها را با پرده‌های ضخیم یا روزنامه بپوشانید تا هیچ نوری وارد خانه نشود.
- تمام غذاهایی که پیش از گرفتگی پخته شده‌اند، دور بریزید.
- بعد از پایان گرفتگی حتماً حمام کنید.
در برخی خانواده‌ها باور بر این است که زن باردار حتی نباید در زمان گرفتگی آب بنوشد اما لازم است بدانید که نخوردن آب برای مدت طولانی می‌تواند خطرناک باشد، به‌ویژه در فصل تابستان. اگر گرفتگی تنها ۲ تا ۳ ساعت طول بکشد معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌شود اما در صورت طولانی‌تر شدن، بدن ممکن است دچار کم‌آبی، سردرد، ضعف، اسیدی شدن معده یا حتی غش شود. در صورت مشاهده چنین علائمی باید فوراً با پزشک تماس بگیرید.
تمامی این توصیه‌ها و هشدارها، از جمله پرهیز از خوردن یا آشامیدن، استفاده نکردن از وسایل تیز یا پوشاندن پنجره‌ها، ریشه در باورهای عامیانه و خرافات دارند و از نظر علمی هیچ پشتوانه‌ای ندارند. تحقیقات پزشکی نشان داده است که خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی هیچ خطری برای مادر یا جنین ایجاد نمی‌کنند. بنابراین، جای نگرانی نیست و زنان باردار می‌توانند بدون اضطراب این پدیده‌های طبیعی را تماشا کنند.
کلام آخر
در نهایت می‌توان گفت که خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی پدیده‌هایی طبیعی و شگفت‌انگیز هستند که هرچند در فرهنگ‌های مختلف با افسانه‌ها و باورهای عامیانه گره خورده‌اند اما از دیدگاه علمی هیچ خطری برای مادران باردار و جنین ندارند. لکه‌های پوستی یا همانژیوم نتیجه اختلالات عروقی هستند و ربطی به نگاه کردن به ماه یا خورشید ندارند.
