بازار کتاب کودک و نوجوان؛ نگاهی به سلیقه نسل جدید خوانندگان

معرفی وضعیت بازار کتاب کودک و نوجوان

اگرچه بازار نشر ایران دچار چالش‌های مختلف است با این حال همچنان کتاب کودک نقطه عطف حوزه نشر در ایران است. میزان خرید عموم مردم از بخش کودک و نوجوان نمایشگاه کتاب گواه این امر است. با این حال خبرگزاری تسنیم طی گزارشی به نکاتی قابل بحث اشاره کرده است.

• در سه ماهه نخست سال جاری، ۴ هزار و ۵۸۷ عنوان کتاب کودک و نوجوان منتشر شده که ۲ هزار و ۷۷۹ عنوان تألیفی و ۱ هزار و ۷۹۹ عنوان ترجمه بوده‌اند.

• از این تعداد، ۲ هزار و ۲۲۹ اثر چاپ اول و ۲ هزار و ۳۴۹ اثر تجدید چاپ بوده است، که نشان‌دهنده تمرکز ناشران بر کتاب‌های با تجربه موفق است.

• میانگین شمارگان هر کتاب ۱ هزار و ۳۳۶ نسخه بوده و کل شمارگان حوزه کودک و نوجوان شش میلیون و صد و هجده هزار نسخه اعلام شده است.

• با وجود کاهش حدود ۵۰۰ کتاب نسبت به بازه مشابه سال گذشته، گردش مالی این حوزه افزایش یافته و به بیش از شش میلیارد و ۸۰۰ میلیون ریال رسیده است.

• میانگین قیمت کتاب‌ها ۱۱۲ هزار تومان بوده که با توجه به چاپ رنگی و تصاویر، کتاب‌های کودک و نوجوان گران‌ترین کتاب‌های منتشر شده به شمار می‌روند.

بررسی سلیقه و نیازهای نسل جدید

نسل کودک و نوجوان امروز مانند نسل قبلی ویژگی‌های متفاوتی دارد که در حوزه فرهنگ نیز باید به آن توجه جدی داشت.

علاقه به داستان‌های تصویری و موضوعات روز

نسل جدید کودکان و نوجوانان به دلیل رشد فناوری و دسترسی گسترده به رسانه‌های دیجیتال، به داستان‌هایی با تصاویر جذاب و موضوعات به‌روز علاقه‌مند هستند. کتاب‌هایی که بتوانند با زبان ساده و تصاویری جذاب، مفاهیم پیچیده را به آن‌ها منتقل کنند، بیشترین توجه را جلب می‌کنند. به همین دلیل است که فروش کتاب‌های کمیک، کتاب‌های طنز و مجموعه‌های دنباله‌دار با موفقیت روبرو شده‌اند.

کتاب‌های تعاملی و سرگرم‌کننده

دیگر این روزها کودکان و نوجوانان به کتاب‌هایی علاقه دارند که تنها جنبه آموزشی نداشته باشند، بلکه قابلیت سرگرمی‌ و تعامل با خواننده را نیز فراهم کنند. کتاب‌های تعاملی که خواننده را درگیر داستان می‌کنند، تجربه مطالعه را جذاب‌تر می‌کنند. از همین روست که تولید کتاب‌های تصویری، پاپ آپ، کتاب‌های عروسکی و.... افزایش یافته است.

نقش فناوری و شبکه‌های اجتماعی

بی‌شک رسانه نقش مهمی‌در شکل‌دهی به سلیقه مخاطب کودک و نوجوان دارد. این رسانه‌ها به‌عنوان ابزاری برای معرفی کتاب‌های جدید و ترویج فرهنگ مطالعه عمل می‌کنند و می‌توانند تصمیم‌گیری‌های نوجوانان در خرید کتاب را تحت تأثیر قرار دهند. بسیار دیده شده است که پس از تبلیغ یک کتاب در رسانه تصویری فروش آن افزایش یافته است.

اهمیت کیفیت تصویرگری و طراحی جلد

همیشه طرح جلد در انتخاب کتاب توسط خردسال و کودک تاثیر قابل بررسی داشته است. اما نوجوانان نیز از این قاعده مستثنی نیستند. یک کودک و یک نوجوان ابتدا با تصاویر داخلی کتاب روبرو می‌شود. آن را جذاب می‌بیند یا از رنگ‌های کدر آن دوری می‌کند و احساسات اولیه او و ارتباطش با تصاویر در خرید آن کتاب نقشی مهم ایفا می‌کند.

نقش ناشران در پاسخ به نیازهای جدید

با توجه به آنچه گفته شد فروش کتاب و ترویج کتابخوانی به دو عامل بستگی دارد، نخست توجه به سلیقه مخاطب و دوم برطرف کردن چالش‌های اقتصادی خانواده.

در چالش اول باید دانست که رشد استفاده از رسانه‌های دیجیتال و بازی‌های رایانه‌ای می‌تواند باعث کاهش تمایل کودکان و نوجوانان به مطالعه کتاب‌های چاپی شود. از همین روست که استفاده از این ابزار توسط ناشران می‌تواند کمک کننده باشد. استفاده از فناوری‌های نوین مانند کتاب‌های صوتی و الکترونیکی می‌تواند به جذب مخاطبان جدید کمک کند.

توجه به موضوعات روز مثل پرداختن به موضوعاتی مانند محیط‌زیست، حقوق کودک، و مهارت‌های زندگی می‌تواند جذابیت کتاب‌ها را افزایش دهد.

به قیمت بالای کتاب‌ها اشاره کردیم. می‌دانیم که افزایش قیمت کاغذ و هزینه‌های تولید می‌تواند باعث افزایش قیمت کتاب‌ها و کاهش قدرت خرید خانواده‌ها شود. در این راه همکاری با نهادهای آموزشی مهم است. همکاری با مدارس و نهادهای آموزشی می‌تواند باعث ترویج فرهنگ کتابخوانی و افزایش فروش کتاب‌ها شود. چرا که لزوما کودک نیازمند خرید کتاب نیست و می‌تواند آن را امانت بگیرد.

انتشارات نردبان به عنوان یکی از ناشران فعال و پیشرو در حوزه کتاب کودک و نوجوان https://entesharat.com/ به بسیاری از این نکات دقت کرده است. این ناشر کتاب‌هایی باکیفیت را در اختیار مخاطبانش می‌گذارد که پاسخگوی نیازهای روز کودک و نوجوان است. کتاب‌های مهارت زندگی، کتاب‌هایی برای شناخت احساسات برخی از این آثارند. به طور مثال مجموعه از ایده تا برند، مخاطبان با برندهایی بنام همچون دیزنی، لگو، نایکی و.... آشنا می‌شوند. با خالقان آنها و مسیری که برای کسب موفقیت طی کرده‌اند. نردبان با توجه به نیاز نوجوانان ایرانی و همسو با دغدغه های جهانی این نسل این مجموعه را منتشر کرده است.

یا به طور مثال می‌توان به مجموعه کتاب‌های کومن اشاره کرد که قادرند مهارت‌های متنوعی را در کودک پرورش دهند. این مجموعه جهانی و پرفروش با کیفیتی مناسب توسط نردبان به دست کودکان ایرانی رسیده است تا هم مهارت‌های دست ورزی و خلاقیت خود را افزایش دهند و هم استدلال‌های منطقی، قیاسی و ادراک فضایی‌شان را بسنجند. از سویی این ناشر با تولید کتاب‌های صوتی رایگان از آثار خود نشان داده است که تقویت فرهنگ کتابخوانی دغدغه اصلی اوست.

این ناشر در شبکه‌های اجتماعی نیز فعالیت قابل توجهی دارد. به طور مثال اینستاگرام این ناشر nardebanbooks (https://www.instagram.com/nardebanbooks/) علاوه بر معرفی کتاب های مناسب سنین مختلف کودک، با انتشار صحبت‌های فعالان حوزه کودک در موضوعات مختلف، به بررسی و ارائه راهکاری چالش‌های مخاطبان خود در حوزه‌های مختلف تربیتی می‌پردازد.

نردبان با انتخاب نویسندگان، تصویرگران و مترجمان بنام تلاش دارد تا کتاب را به دست کودکان سرتاسر ایران برساند. در همین راستا می‌توانید از تخفیف‌های مناسبتی و فصلی این ناشر در وبسایت آن مطلع شوید.