انجمن اشباح؛ سرگرم کننده، خانوادگی و بدون شوخی های سخیف

«انجمن اشباح» یک برنامه سرگرمیِ رقابتی با حال‌وهوای معمایی و مرموز است که به کارگردانی و البته اجرای محمدرضا علیمردانی به‌صورت اختصاصی از پلتفرم فیلم‌نت پخش می‌شود. این برنامه با رده‌بندی سنی «مناسب برای افراد بالای ۷ سال» و در دسته مهیج/معمایی قرار می‌گیرد و به نظر می رسد  مخاطبانش از همان قسمت‌های ابتدایی با آن ارتباط برقرار کرده اند.

ایده و ساختار مسابقه: «شبح» کیست؟

ایده «انجمن اشباح» روی یک بازی معمایی بنا شده: چند چهره شناخته‌شده دور هم جمع می‌شوند و باید با پرسش‌ها، چالش‌ها و سرنخ‌هایی که در طول بازی رو می‌شود، «شبح» را میان خودشان پیدا کنند.  رازهای زندگی  اعضای جمع به‌تدریج آشکار می‌شود و شبح مسابقه تلاش می کند از پاسخ‌ها و اطلاعات جلوتر باشد؛ همین اختلافِ دانایی، موتور تعلیق را روشن می‌کند و باعث می‌شود تماشاگر هم‌زمان با بازیکنان حدس بزند، شک کند و مدام نظرش را تغییر دهد. در کنار این سازوکار، لحن برنامه به‌سمت شوخی‌های سالم و خانوادگی می‌رود تا سنگینی فضای مرموز، به یک تجربه سرگرم‌کننده تبدیل شود. 

ترکیب شرکت‌کنندگان و تنوع قسمت‌ها

یکی از برگ‌های برنده «انجمن اشباح» تنوع ترکیب مهمان‌ها و گروه‌هاست. در هر یک از قسمت های این برنامه گروه‌های مختلفی از چهره‌های هنری مقابل هم قرار می‌گیرند. این مدلِ گروه‌محور (که در هر قسمت سراغ گروه تازه ای می رود) کمک می‌کند برنامه فقط متکی به یک تیم ثابت نباشد و هر قسمت «انرژی تازه» داشته باشد؛ به این ترتیب شیمی جمع، شوخی‌ها و حتی استراتژی‌ها با عوض شدن ترکیب آدم‌ها تغییر می‌کند. 

بررسی کارگردانی و کیفیت اجرا

در چنین فرمی، کارگردانی فقط چیدن دوربین‌ها نیست؛ باید ریتم بازی، میزان اطلاعاتی که به مخاطب داده می‌شود، و لحظه‌های افشاگری طوری مدیریت شود که نه همه‌چیز خیلی زود لو برود و نه بیش از حد کش بیاید. «انجمن اشباح» با تکیه بر فضای رازآلود و طراحی معمایی، تلاش می‌کند تعلیق را قسمت‌به‌قسمت نگه دارد. از طرف دیگر، وقتی کارگردان خودش در ایده‌پردازی و نگارش هم نقش دارد، خطر «یک‌دست شدن بیش از حد» وجود دارد؛ اما نقطه مثبتش این است که جهان برنامه لحن مشخصی پیدا می‌کند و از پراکندگی در ایده‌ها دور می‌ماند. این همان چیزی است که اگر ادامه‌دار حفظ شود، می‌تواند برنامه را از کپی‌برداری‌های صرفِ ژانر «حدس‌هویت/مافیا» جدا کند. 

تماشای خانوادگی؛ قوت مهم «انجمن اشباح»

برنامه انجمن اشباح اساساً بر گفت‌وگو، شوخی‌های کلامی و بازی ذهنی استوار است و نه بر رقابت‌های پرتنش، حرکات بدنی اغراق‌آمیز یا هیجان‌های تند. فضای کلی آن شبیه یک دورهمی کنترل‌شده است؛ چند نفر دور میز نشسته‌اند، سؤال می‌پرسند، حدس می‌زنند و تلاش می‌کنند دروغ و راست را از هم تشخیص دهند. همین ویژگی باعث می‌شود والدین بتوانند بدون نگرانی جدی آن را در کنار فرزندان نوجوان تماشا کنند.

از نظر محتوایی، شوخی‌ها اغلب در چارچوب عرف رسانه‌ای قرار دارد و خبری از الفاظ رکیک یا موقعیت‌های آزاردهنده نیست. شخصیت اجرایی محمدرضا علیمردانی هم نقش مهمی در این فضا دارد؛ او معمولاً اجازه نمی‌دهد شوخی‌ها از حد متعارف عبور کند و در صورت لزوم، بحث را به مسیر بازی برمی‌گرداند. این «کنترل نرم» برای تماشای خانوادگی یک امتیاز جدی محسوب می‌شود. به طور کلی در مقایسه با بسیاری از برنامه های طنز دیگر انجمن اشباح برای خنداندن مخاطب سراغ شوخی های سخیف نمی رود و به همین دلیل خانواده ها می توانند بدون نگرانی همراه کودکان و نو جوانان به تماشای این برنامه بنشینند.

در مقابل، چالش بالقوه این سبک، تکراری شدن الگوست؛ اگر سوال‌ها و چالش‌ها در طول فصل تنوع کافی نداشته باشند یا افشاگری‌ها قابل پیش‌بینی شوند، تعلیق افت می‌کند. علاوه بر این، مدت‌زمان برخی قسمت‌ها در فیلم‌نت بیش از یک ساعت ثبت شده و برای بخشی از مخاطبان ممکن است طولانی به نظر برسد؛ بنابراین «تدوین ریتمیک» و حذف لحظه‌های کم‌اثر، برای حفظ کشش حیاتی است. 

 «انجمن اشباح» را ببینیم یا نه؟

اگر از برنامه‌های معماییِ تعاملی خوشتان می‌آید—جایی که می‌توانید هم‌پای بازیکنان حدس بزنید و در ذهن‌تان سناریو بسازید—«انجمن اشباح» انتخاب قابل دفاعی است؛ مخصوصاً چون تلاش کرده فضای مرموز را با سرگرمی خانوادگی ترکیب کند و به‌جای اتکا به جنجال، روی مکانیزم بازی و تنوع چهره‌ها حساب باز کند. اما اگر با فرمت‌های مبتنی بر حدس هویت و بازی‌های گفت‌وگومحور ارتباط نمی‌گیرید یا ریتم تند و کوتاه را ترجیح می‌دهید، بهتر است اول یک قسمت را امتحان کنید و بعد تصمیم بگیرید.