مایع آزاد در کلدوساک خلفی، یعنی چه؟

در این مقاله توضیح می‌دهیم که مایع آزاد در کلدوساک خلفی یعنی چه؟ و پزشک چگونه می‌تواند آن را تشخیص دهد.

در این مقاله می‌خوانید: 

• کلدوساک کجاست؟
• آیا مردان نیز کلدوساک دارند؟
• مایع آزاد در کلدوساک خلفی یعنی چه؟
• درمان باروری
• مایع موجود در کلدوساک چگونه تشخیص داده می شود؟
• سونوگرافی ترانس واژینال
• کولدوسنتز
• چگونه مایعات از کولدساک خارج می شوند؟
• پرسش و پاسخ مخاطب نی نی بان درباره وجود مایع آزاد در کلدوساک خلفی
• خلاصه

کلدوساک کجاست؟

در دو طرف رحم، دو کیسه کوچک قرار دارند که کولد نامیده می‌شوند. کلدوساک قدامی، فضای بین مثانه و رحم و کلدوساک خلفی بین رحم و رکتوم است. از کلدوساک با عنوان «کیسه داگلاس» نیز نام می‌برند که برگرفته از نام پزشکی اسکاتلندی به همین نام است.  

بیشتر بخوانید: روش‌های تشخیص فیبروم: سونوگرافی، MRI، هیستروسکوپی

آیا مردان نیز کلدوساک دارند؟

بله. کلدوساک در مردان به به کیسه رکتوموزیکال معروف است که بین رکتوم و مثانه قرار دارد.

مایع آزاد در کلدوساک خلفی یعنی چه؟

مایعات به دلایل زیادی می‌توانند کلدوساک را پر کنند. گاهی اوقات کیست تخمدان یا فولیکول پاره شده مایع نشت می‌کند و گاهی اوقات مشکل شدیدتری وجود دارد. برخی از دلایل احتمالی مایع آزاد در کلدوساک خلفی عبارتند از: 

• حاملگی خارج از رحم که در آن حاملگی به جای رحم در لوله فالوپ رشد می‌کند
• آندومتریوز، که زمانی رخ می دهد که نوع بافتی که به طور معمول رحم را می‌پوشاند در جای دیگری رشد می‌کند.
• پس از کولدوسنتز (که روشی برای خارج کردن مایع از کیسه کلدوساک است)
• آسیت یا تجمع مایع در شکم 
• حاملگی مولار 
• دوزهای بالای استروژن که باعث نشت مایع از رگ‌های خونی می‌شود
• پیچ‌خوردگی تخمدان که شرایطی است که لوله فالوپ و تخمدان پیچ می‌خورند
• آبسه لگن یا هماتوم
• بیماری التهابی لگن
• قاعدگی رتروگراد (شرایط که خون قاعدگی به داخل لگن بازمی‌گردد)
• آبسه لوله تخمدان که در آن تخمدان و لوله فالوپ پر از چرک هستند 
• فیبروم رحم
• پارگی یا شکستگی در دیواره رحم

بیشتر بخوانید: قاعدگی رتروگراد چیست؟

درمان باروری

اگر تحت درمان باروری هستید، مایع آزاد در کلدوساک خلفی می‌تواند نشانه‌ای از سندرم تحریک بیش از حد تخمدان باشد. سندرم تحریک بیش از حد تخمدان، وضعیتی است که در آن دوزهای بالای هورمون‌های باروری باعث متورم شدن تخمدان‌ها می‌شود. اگر پزشک شما مشکوک به سندرم تحریک بیش از حد تخمدان باشد، ممکن است سونوگرافی را برای بررسی وجود مایعات پیشنهاد کند. در طول سونوگرافی، پزشک می‌تواند تخمدان‌های شما را اندازه‌گیری کند. معمولا مایعات موجود در کلدوساک دلیلی برای هشدار نیست. البته در برخی موارد می‌تواند باعث ناراحتی شود یا بر باروری شما تاثیر بگذارد.

مایع موجود در کلدوساک چگونه تشخیص داده می شود؟

وجود مایع در کلدوساک با انجام سونوگرافی ترانس واژینال تشخیص داده می‌شود. یا ممکن است پزشک از روش کولدوسنتز استفاده کند.

سونوگرافی ترانس واژینال

سونوگرافی ترانس واژینال نشان می‌دهد که آیا مایع پشت رحم وجود دارد یا نه. پزشک با وارد کردن پروب سونوگرافی به درون واژن، تصاویر سونوگرافی دقیق‌تری می‌گیرد. اگر در کلدوساک خلفی مایع پیدا شود، یا اگر درد داشته باشید، ممکن است آزمایش‌های بیشتری برایتان تجویز شود.

پیشنهاد ویژه نی نی بان: آشنایی با مراکز سونوگرافی

کولدوسنتز

قبل از اینکه سونوگرافی ترانس واژینال به طور گسترده در دسترس قرار بگیرد، از این روش برای بررسی مایع آزاد در کلدوساک خلفی استفاده می‌شد، اما هم‌اکنون از این روش بیشتر برای برداشتن نمونه مایع برای آزمایش استفاده می‌شود.

در کولدوسنتز، پزشک از طریق وارد کردن یک سوزن به دیواره واژن، نمونه مایع را می‌گیرد. در این روش اغلب از یک عامل بی‌حس‌کننده یا بیهوشی استفاده می‌شود.

مقدار کمی مایع آزاد در کلدوساک خلفی طبیعی است. اما اگر نمونه علائم چرک یا خون را نشان بدهد، ممکن است نیاز به تخلیه آن ناحیه باشد. خون در مایع می‌تواند به معنای پاره شدن کیست یا پارگی، یا نشانه حاملگی خارج از رحم و چرک می‌تواند به معنای عفونت باشد.

پیشنهاد ویژه نی نی بان: آشنایی با پزشکان متخصص زنان و زایمان

چگونه مایعات از کولدساک خارج می شوند؟

می‌توان مایع آزاد را با یک سوزن بسیار نازک که از طریق دیواره واژن وارد می‌شود، خارج کرد. اگر در مایع چرک وجود داشته باشد، پزشک ممکن است برای درمان عفونت آنتی‌بیوتیک تجویز کند.

پرسش و پاسخ مخاطب نی نی بان درباره وجود مایع آزاد در کلدوساک خلفی

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: من این ماه قرص لتروزول خوردم، روز 16سونو دادم و یک فولیکول 23 داشتم. فرداش هم دو تا آمپول  اچ سی جی زدم . ممکنه تخمک آزاد نشه؟ بعد تو سونوهای قبل همیشه می‌گفتن مایع ازاد دیده نشده. این سری گفت مقداری جزئی مایع آزاد در کلدوساک خلفی دیده شده. این یعنی چی؟‎

پاسخ دکتر مینو آیرملو، جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی: زمانی که مایع آزاد در کلدوساک خلفی دیده می‌شود یعنی تخمک‌‌گذاری انجام شده است و مشکلی وجود ندارد. شما سایز فولیکولتان مناسب است و باید نزدیکی جهت بارداری داشته باشید.

بیشتر بخوانید: مایع آزاد در کلدوساک چیست؟

خلاصه

دو کیسه کوچک به نام کولدوساک در دو طرف رحم قرار دارند که گاهی اوقات مایع در این کیسه‌ها جمع می‌شود. مقدار کمی مایع در این کیسه‌ها طبیعی است، اما اگر حاوی چرک یا خون باشد یا باعث درد شود، ممکن است مشکلی وجود داشته باشد. عفونت، عوارض بارداری، یا شرایط سلامتی مانند اندومتریوز یا فیبروم می‌تواند علت مایع آزاد در کولدوساک خلفی باشد. همچنین ممکن است کیست، فولیکول یا خود رحم پاره شده باشد. در برخی موارد، درمان باروری می‌تواند باعث ایجاد مایع اضافی شود. معمولا سونوگرافی روشی است که از طریق آن می‌توان مایع را تشخیص داد. همچنین ممکن است به کولدوسنتز نیاز داشته باشید که از طریق آن نمونه‌ای از مایع با سوزن بیرون کشیده می‌شود تا بتوان آن را آزمایش کرد. بسته به علت، ممکن است نیاز باشد مایع تخلیه شود، یا درمان با آنتی‌بیوتیک صورت بگیرد.

برای یافتن متخصصان مورد نظر خود به کلینیک نی نی بان سر بزنید.