بعد از پاره شدن کیست تخمدان چه باید کرد؟ ۶ علائم و درمان

کیست تخمدان چیست؟

کیست تخمدان یک کیسه کوچک پر از مایع است که روی یا داخل یکی یا هر دو تخمدان شما تشکیل می‌شود. انواعی از کیست‌های تخمدان وجود دارد که بیشتر آن‌ها بدون درد و غیرسرطانی (خوش‌خیم) هستند. کیست‌های تخمدان همیشه علائم ایجاد نمی‌کنند.

 احتمالاً متوجه وجود کیست تخمدان نخواهید شد مگر اینکه پزشک در معاینه لگنی یا سونوگرافی لگنی آن را تشخیص دهد. به ندرت، کیست‌های تخمدان می‌توانند عوارض ایجاد کنند. برنامه‌ریزی برای معاینات منظم لگنی و صحبت با پزشک درباره هر علامتی که تجربه می‌کنید، می‌تواند به رفع مشکلات مربوط به کیست تخمدان کمک کند. کیست‌های تخمدان بسیار شایع هستند، به ویژه اگر هنوز یائسه نشده باشید.

انواع کیست تخمدان کدام‌اند؟

بیشتر کیست‌های تخمدان، کیست‌های عملکردی هستند. آن‌ها در پاسخ به تغییرات بدن شما در طول چرخه قاعدگی تشکیل می‌شوند.

کیست‌های عملکردی تخمدان: کیست‌های عملکردی شایع‌ترین نوع کیست تخمدان هستند و با بیماری مرتبط نیستند. آن‌ها در نتیجه تخمک‌گذاری ایجاد می‌شوند. این کیست‌ها می‌توانند نشانه‌ای از عملکرد طبیعی تخمدان‌های شما باشند. کیست‌های عملکردی معمولاً با گذشت زمان، اغلب ظرف ۶۰ روز، بدون درمان کوچک می‌شوند. گاهی اوقات به کیست‌های عملکردی، کیست‌های ساده گفته می‌شود. این کیست‌ها شامل موارد زیر هستند:

• کیست‌های فولیکولی: یک کیسه کوچک در تخمدان شما به نام فولیکول، هر ماه به عنوان بخشی از چرخه قاعدگی یک تخمک آزاد می‌کند. کیست فولیکولی زمانی تشکیل می‌شود که فولیکول تخمک را آزاد نکند. در عوض، فولیکول با مایع پر شده و کیست تشکیل می‌دهد.

• کیست‌های جسم زرد (کورپوس لوتئوم): پس از اینکه فولیکول تخمک را آزاد کرد، جسم زرد تشکیل می‌‌شود. اگر لقاح رخ ندهد، جسم زرد حل می‌شود اما گاهی اوقات، به جای تجزیه شدن، با مایع پر شده و کیست تشکیل می‌دهد.

همه کیست‌های تخمدان در پاسخ به چرخه قاعدگی تشکیل نمی‌شوند. آن‌ها همیشه نشانه بیماری نیستند اما پزشک ممکن است بخواهد آن‌ها را تحت نظر داشته باشد تا مطمئن شود عوارضی ایجاد نمی‌کنند. سایر انواع کیست‌های تخمدان شامل موارد زیر هستند:

• سیست‌آدنوما (Cystadenomas): این کیست‌ها روی سطح تخمدان تشکیل می‌شوند. می‌توانند با مایعی رقیق و آبکی یا ضخیم‌تر و شبیه مخاط پر شوند.

• کیست‌های درموئید (teratomas): کیست‌های درموئید حاوی سلول‌هایی شبیه به بافت مو، دندان یا پوست شما هستند. آن‌ها صاف، لاستیکی و غیرسرطانی‌اند.

• آندومتریوما (Endometriomas): این کیست‌ها با خون قاعدگی پر شده‌اند و معمولاً نشانه‌ای از ابتلا به اندومتریوز هستند.

  ---

  بیشتر بخوانید:  اندومتریوز چیست و چگونه درمان می‌شود؟ | ۷ نشانه مهم + بهترین روش‌های درمان

• ---

  کیست‌های سرطان تخمدان: برخلاف موارد بالا، کیست‌های سرطان تخمدان توده‌های جامد از سلول‌های سرطانی هستند. این می‌تواند در هر سنی رخ دهد اما پس از یائسگی شایع‌تر است.

نقل قول از:

clevelandclinic

Some types of cysts are more likely to become cancerous or cause complications, but this is rare. Less than 1% of ovarian cysts are cancerous.

ترجمه:

برخی انواع کیست‌ها مانند کیست‌های درموئید یا سیست‌آدنوما احتمال بیشتری برای بدخیم شدن یا ایجاد عارضه دارند اما این موارد نادر هستند. کمتر از ۱٪ کیست‌های تخمدان سرطانی هستند.

علت پاره شدن کیست تخمدان چیست؟

کیست‌های تخمدان می‌توانند به عنوان بخشی طبیعی از چرخه قاعدگی پاره شوند. بیشتر کیست‌های تخمدان در طول تخمک‌گذاری ایجاد شده و پاره می‌شوند.

با این حال، کیست‌های تخمدان همچنین می‌توانند در صورت انجام فعالیت‌های سنگین، مانند ورزش شدید یا رابطه جنسی، پاره شوند.

اگرچه کیست‌های تخمدان همیشه جای نگرانی ندارند اما ممکن است نشانه‌ای از بیماری دیگری مانند اندومتریوز یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک باشند.

علائم ترکیدن کیست تخمدان چیست؟ (اگر کیست بترکه چی می‌شه؟)

شایع‌ترین نوع کیست تخمدان زمانی رخ می‌دهد که تخمک‌گذاری می‌کنید. در این زمان، کیست پاره می‌شود تا تخمک را آزاد کند. در برخی موارد، این می‌تواند دردناک باشد اما جای نگرانی نیست و درد معمولاً خودبه‌خود برطرف می‌شود.

علائم پاره شدن کیست تخمدان ممکن است شامل موارد زیر نیز باشد:

• خونریزی
• تب
• حالت تهوع
• حساسیت در ناحیه لگن یا شکم
• استفراغ
• ضعف عمومی

کیست‌های تخمدان همچنین ممکن است بدون ایجاد هیچ علامتی پاره شوند.

پارگی کیست تخمدان چه خطری دارد؟

پارگی کیست تخمدان معمولاً بی‌خطر است اما در برخی موارد می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند. شدت این خطرات به میزان خونریزی، اندازه کیست، شدت پارگی و وضعیت سلامت کلی فرد بستگی دارد. عوارض احتمالی عبارتند از:

• عدم باروری: اگر پارگی کیست به بافت‌های تخمدان یا سیستم تولیدمثل آسیب بزند، ممکن است توانایی باروری کاهش یابد یا به ناباروری منجر شود.
• تشکیل لخته خونی: خونریزی ناشی از پارگی می‌تواند زمینه‌ساز تشکیل لخته خون شود که خطر ابتلا به سکته قلبی یا مغزی را افزایش می‌دهد.
• عفونت: پارگی کیست می‌تواند راه ورود باکتری‌ها به حفره شکمی را باز کند و عفونت‌های جدی مانند پریتونیت ایجاد کند که نیاز به درمان فوری دارد.
• خونریزی داخلی: در موارد شدید، پارگی کیست منجر به خونریزی داخلی (هموپریتوئن) می‌شود که ممکن است نیاز به بستری در بیمارستان، نظارت دقیق یا حتی جراحی لاپاراسکوپی فوری برای کنترل خونریزی داشته باشد.

همه عوارض و خطرات فوق بر پایه شدت پارگی، میزان خونریزی و وضعیت فرد ممکن است متفاوت باشد. در صورت تجربه هرگونه علامت یا عارضه ناشی از پارگی کیست تخمدان، به پزشک مراجعه کنید.

عوارض پارگی کیست تخمدان چیست؟

پاره شدن کیست تخمدان اغلب بی‌ضرر است و عوارض خاصی ایجاد می‌کند. با این حال، در برخی موارد، کیست پاره شده ممکن است با خونریزی شدید همراه باشد. در این صورت، ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشید زیرا این می‌تواند نشانه هموپریتوئن (Hemoperitoneum) باشد. هموپریتوئن خونریزی داخلی است که حفره پریتوئن بین دیواره شکم و اندام‌های داخلی شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این شرایط، ممکن است نیاز به جراحی لاپاراسکوپی برای توقف خونریزی و درد داشته باشید.

چگونه می‌توان فهمید که کیست تخمدان پاره شده است؟

همیشه تشخیص پاره شدن کیست تخمدان آسان نیست. بیماری‌های دیگر نیز ممکن است علائم مشابه پاره شدن کیست تخمدان ایجاد کنند. بارزترین علامت ترکیدن کیست تخمدان، درد ناگهانی شکم یا لگن است. با این حال، تنها راه اطمینان از اینکه علت آن کیست است، مراجعه به متخصص است. معمولاً کیست تخمدان با سونوگرافی قابل تشخیص است. اگر درد شدید دارید، پزشک ممکن است از چندین آزمایش برای تعیین علت استفاده کند. این آزمایش‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• آزمایش بارداری
• آزمایش خون
• آزمایش ادرار
• سونوگرافی

این آزمایش‌ها می‌توانند به پزشک کمک کنند تا تعیین کند آیا بیماری دیگری مانند عفونت کلیه، بارداری خارج رحمی یا اندومتریوز باعث درد شما شده است یا خیر.

 بعد از پاره شدن کیست تخمدان چه باید کرد؟

معمولاً پاره شدن کیست تخمدان یک اورژانس پزشکی نیست. اگر ناگهان درد لگن یا شکم احساس کردید، می‌توانید این را در خانه با داروهای مسکن بدون نسخه و کمپرس گرم مدیریت کنید. استراحت نیز ممکن است کمک‌کننده باشد. با این حال، اگر درد لگن شدید دارید، به ویژه دردی که انجام فعالیت‌های روزانه معمولی شما را دشوار می‌کند، باید هرچه به پزشک مراجعه کنید. اگر درد بسیار شدید یا مداوم است یا اگر درد لگن یا شکم همراه با علائم غیرعادی دیگر مانند تب یا درد پایین کمر باشد، باید به اورژانس مراجعه کنید. این علائم ممکن است ناشی از بیماری دیگری باشد.

درمان خانگی پاره شدن کیست تخمدان چگونه است؟

کیست تخمدان پاره‌ شده می‌تواند باعث درد و ناراحتی شود. معمولاً می‌توانید این درد را در خانه مدیریت کنید. همچنین می‌توانید موارد زیر را امتحان کنید:

• داروهای مسکن بدون نسخه
• مانند کیسه آب گرم
• استراحت در حالت‌های خاص یوگا
• ماساژ آرام شکم

با گذشت زمان، درد معمولاً برطرف می‌شود. اگر درد مداوم یا شدید باشد، به پزشک مراجعه کنید.

پاره شدن کیست تخمدان در دختر

پارگی کیست تخمدان یکی از عوارض احتمالی کیست‌های تخمدانی در دختران (به‌ویژه دختران مجرد) است که می‌تواند بدون علائم رخ دهد یا با درد شدید همراه باشد. بیشتر کیست‌های عملکردی (فولیکولی و جسم زرد) خودبه‌خود برطرف می‌شوند اما در صورت پارگی، به‌خصوص در کیست‌های بزرگ‌تر از ۴ اینچ یا انواع غیرعملکردی، ممکن است سلامت دختر را به خطر بیندازد.

آیا پاره شدن کیست تخمدان در دختران شایع است؟

بله، به‌ویژه در کیست‌های عملکردی که در چرخه قاعدگی طبیعی تشکیل می‌شوند. پارگی اغلب در زمان تخمک ‌گذاری رخ می‌دهد و معمولاً بی‌خطر است اما در موارد زیر خطرناک می‌شود:

• کیست بزرگ (بیش از ۴–۵ سانتی‌متر)
• کیست‌های درموئید، سیست ‌آدنوما یا آندومتریوما
• فعالیت شدید جسمانی یا ضربه به ناحیه شکم

علائم پاره شدن کیست تخمدان در دختر

ترکیدن کیست تخمدان ممکن است بدون علامت باشد و فقط در سونوگرافی مشخص شود اما در صورت بروز علائم، معمولاً ناگهانی و شدید هستند که در جدول زیر درباره‌شان توضیح می‌دهیم.

چه زمانی برای پاره شدن کیست تخمدان باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر درد بسیار شدید باشد، به‌خصوص اگر با داروهای مسکن برطرف نشود یا تکرارشونده باشد (یعنی مکرراً احساسش کنید)، فوراً به اورژانس مراجعه کنید.

درد لگن همیشه ناشی از پارگی کیست تخمدان نیست. تشخیص اینکه درد از کیست است یا بیماری دیگری مانند عفونت، همیشه آسان نیست. بنابراین، اگر درد لگن یا شکم همراه با هر یک از علائم زیر باشد، حتماً به بیمارستان مراجعه کنید:

• نفخ شدید
• درد مبهم در پایین کمر
• غش کردن یا سرگیجه
• تب و لرز
• تکرر ادرار
• خونریزی شدید
• درد هنگام ادرار کردن
• درد در سمت راست پایین شکم یا اطراف ناف (که ممکن است نشان‌دهنده آپاندیسیت باشد)
• ترشحات واژینال غیرعادی یا بدبو
• استفراغ

در برخی موارد، علائم بالا می‌توانند نشانه بیماری‌های دیگری باشند که نیاز به درمان فوری دارند.

آیا پس از پاره شدن کیست تخمدان جراحی لازم است؟

خیر. در واقع، بیشتر موارد پارگی کیست تخمدان نیازی به درمان بالینی ندارند. علائم معمولاً بدون عارضه و خودبه‌خود برطرف می‌شوند. با این حال، پزشک ممکن است انجام عمل جراحی را پیشنهاد کند اگر:

• کیست از بین نرود
• عارضه ایجاد کند (مثل خونریزی داخلی یا عفونت)

گزینه‌های درمانی بالینی برای پارگی کیست تخمدان چیست؟

کیست‌های تخمدان معمولاً خودبه‌خود برطرف می‌شوند اما اگر درد شدید باشد، پزشک ممکن است برنامه درمانی پیشنهاد کند. این برنامه می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• قرص‌های ضدبارداری خوراکی: برای جلوگیری از تشکیل کیست‌های جدید (در صورتی که مرتباً کیست می‌گیرید)
• لاپاراسکوپی: نوعی جراحی با برش کوچک برای خارج کردن کیست
• لاپاراتومی: در صورت بزرگ بودن کیست یا خطر سرطان تخمدان، جراحی با برش بزرگ‌تر لازم است

پزشک گزینه‌های درمانی را با شما در میان می‌گذارد و به شما کمک می‌کند مزایا و خطرات هر روش را ارزیابی کنید.

سخن پایانی

پاره شدن کیست تخمدان معمولاً اورژانس پزشکی نیست و جای نگرانی ندارد. می‌توانید علائم را با داروهای مسکن بدون نسخه مثل ایبوپروفن کنترل کنید. در صورت نیاز می‌توانید به متخصص مراجعه کنید.