مراحل انجام آی وی اف چگونه انجام می‌شوند؟

آی وی اف یا لقاح مصنوعی یکی از روش‌های درمان ناباوروی است که در آن تخمک به کمک اسپرم در محیط آزمایشگاهی بارور می‌شود. زوج‌هایی که به هر دلیلی امکان بچه‌دار شدن به صورت طبیعی را ندارند، می‌توانند از روش آی وی اف که درصد موفقیت بالایی هم دارد، استفاده کنند. اگر شما هم جزو کسانی هستید که به فکر استفاده از این روش برای بارداری شده‌اید و به دنبال اطلاعاتی کامل، مفید و دقیق هستید، این متن می‌تواند به شما کمک کند. ما در این متن درباره روش آی وی اف، کاندیداهای مناسب انجام این روش، مراحل انجام آن و در نهایت درباره عوارض این کار صحبت خواهیم کرد.

آی وی اف چیست؟

آی وی اف مخفف کلمات In Vitro Fertilization است که بارورسازی تخمک در آزمایشگاه یا همان لقاح مصنوعی معنا می‌شود. به طور ساده می‌توان گفت در این روش اسپرم مرد به تخمک زن منتقل شده و لقاح در آزمایشگاه صورت می‌گیرد، پس از آن جنین تا مرحله‌ای در همان محیط می‌ماند و پرورش می‌یابد و سپس از طریق گردن رحم یا سرویکس به رحم زن منتقل می‌گردد. معمولا این روش برای زوج‌هایی استفاده می‌شود که اسپرم‌ها از نظر تعداد و میزان تحرک کافی نبوده و ضعیف هستند و همچنین تعداد تخمک‌های آزاد شده نیز به اندازه کافی نیستند. به معنای دیگر هنگامی که هر دو نفر (زن و مرد) برای باروری دچار مشکلاتی باشند، می‌توان از روش آی وی اف استفاده نمود.

چه کسانی باید از درمان آی وی اف استفاده کنند؟

همانطور که گفته شد زوج‌هایی که هر دو نفرشان برای باروری دچار مشکل باشند، می‌توانند از این روش استفاده نمایند. اما مشکلات و موارد دیگری هم هستند که موجب می‌شوند زوج‌ها به سمت انجام عمل درمانی آی وی اف روی بیاورند. به طور کلی این روش برای کسانی استفاده می‌شود که دارای مشکلات زیر باشند:

• کسانی که دارای اختلالات شدید هیدروسالپنکس، انسداد لوله‌ها و چسبندگی‌های شدید لگنی هستند

• خانم‌هایی که آندومتریوز شدید دارند

• افرادی با اختلالات تخمک‌گذاری و دارای کاهش ذخیره تخمدانی

• افرادی که به دلیل سن بالا قادر به باروری نیستند

• افراد با نازایی‌های توجیه نشده

• مردانی با میزان اسپرم ناکافی و تحرک ضعیف

• واریکوسل

آی وی اف چگونه انجام می‌شود؟

انجام آی وی اف در آزمایشگاه بوده و در یک پروسه حدودا سه تا چهار هفته‌ای کامل می‌گردد. در این روش اسپرم به تخمک منتقل می‌شود و هنگامی که جنین به صورت موفقیت‌آمیزی ایجاد شد و تا مرحله‌ای رشد کرد، درون رحم زن قرار داده می‌شود. انجام این روش دارای مراحل مختلفی است که از آن جمله به تحریک تخمدان‌ها، جمع آوری تخمک‌ها، جمع آوری اسپرم‌ها، لقاح آزمایشگاهی، انتقال جنین و در نهایت لانه‌گذاری و بارداری اشاره می‌شود. لازم به ذکر است که دو هفته بعد از اتمام عمل آی وی اف آزمایش بتا انجام می‌گیرد تا وضعیت و شرایط بارداری مورد بررسی قرار گیرد.

مراحل انجام آی وی اف به چه صورت است؟

عمل درمانی آی وی اف برای بهبود شرایط باروری در 6 مرحله انجام می‌گیرد که در ادامه هر کدام از آنها را توضیح خواهیم داد. همانطور که گفته شد انجام این 6 مرحله به علاوه معاینات و بررسی‌های اولیه در حدود 3 تا 4 هفته به طول می‌انجامد.

تحریک تخمدان

مرحله اول از انجام آی وی اف شامل تزریق هورمونی که است که توسط آن تخمدان‌ها تحریک شده و تخمک بیشتری تولید می‌کنند. در واقع با این کار به جای تولید یک تخمک، چندین تخمک بالغ تولید می‌شود. همچنین در این مرحله لازم است که به کمک سونوگرافی و آزمایش خون تشخیص داده شود که امکان استخراج تخمک وجود دارد یا خیر.

تخمک گیری

جمع آوری تخمک‌ها حدود 3 روز بعد از تزریق هورمون یا داروی تحریک کننده تخمدان صورت می‌گیرد. برای تخمک گیری یا جمع آوری تخمک‌ها از یک سوزن بسیار باریک و مخصوص برای خارج کردن تخمک‌ها از واژن استفاده می‌شود. این کار با کمک دستگاه سونوگرافی انجام می‌گیرد. تخمک‌های خارج شده مورد بررسی قرار می‌گیرند و اگر دارای شرایط مناسب بودند، برای انجام مراحل بعدی آی وی اف آماده می‌شوند.

جمع آوری اسپرم

همان روزی که تخمک‌ها جمع آوری شدند، اسپرم نیز از مرد گرفته می‌شود. نمونه اسپرم نیز در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می‌گیرد و اسپرم‌های با فعالیت بالاتر شناسایی می‌شوند. مردان باید تا 5 روز قبل از جمع آوری اسپرم رابطه جنسی نداشته باشند. همچنین اگر نمونه اسپرم در خانه گرفته می‌شود، باید در کمتر از یک ساعت به آزمایشگاه مربوطه تحویل داده شود.

لقاح آزمایشگاهی

لقاح مصنوعی یا لقاح آزمایشگاهی در همان روزی که تخمک‌ها و اسپرم‌ها جمع آوری شدند، انجام می‌گیرد. در این مرحله تخمک‌های بازیابی شده با اسپرم پیوند داده می‌شود تا لقاح صورت گیرد. اگر این اتفاق به صورت طبیعی انجام نشد، باید اسپرم را درون سیتوپلاسمی (ICSI) تزریق ‌کنند. جالب است بدانید که معمولا در حدود 100 هزار اسپرم به ازای یک تخمک استفاده می‌شود.

بررسی جنین

حدود 12 تا 18 ساعت پس از انجام لقاح مصنوعی از باروری و شرایط و وضعیت آن اطمینان حاصل می‌کنند و اگر این کار موفقیت آمیز بوده باشد، جنین را به مدت دو تا پنج روز در همان محیط آزمایشگاهی نگهداری می‌کنند.

انتقال جنین

حال لازم است که جنین به رحم زن منتقل شده و تخمک‌های بارور شده در دیواره رحم لانه‌گزینی کنند. پزشکان برای اطمینان از بارداری سه تخمک را درون رحم قرار می‌دهند. در این مرحله که حدود 2 هفته طول می‌کشد حاملگی آغاز می‌شود و دو تا سه هفته بعد سونوگرافی برای بررسی وضعیت بارداری و جنین انجام می‌گیرد.

مزایای انجام آی وی اف

مزایای اصلی آی‌وی‌اف عبارتند از:

• درمان طیف گسترده‌ای از مشکلات ناباروری
• کنترل محیط لقاح
• آزمایش ژنتیکی جنین
• حفظ باروری
• درمان ناباروری مردانه
• افزایش شانس چندقلویی

آی وی اف چه عوارضی به همراه خواهد داشت؟

این روش نیز به مانند هر عمل درمانی دیگر می‌تواند با عوارض و حتی خطراتی همراه باشد. حتی ممکن است روش آی وی اف برای زوجی جوابگو نبوده و موفقیت آمیز نباشد. تعدادی از عوارض و ریسک‌هایی که با آی وی اف همراه است در زیر آورده شده:

• عوارض مربوط به جمع آوری تخمک: سوزنی که در این مرحله استفاده می‌شود ممکن است باعث ایجاد پارگی‌های جزیی در رگ‌های خونی و دیگر اندام‌ها شود.

• سندروم تحریک بیش از حد تخمدان: OHSS یا سندروم تحریک بیش از حد تخمدان زمانی اتفاق می‌افتد که دارو جهت تولید تخمک بیشتر به زن تزریق می‌شود. در این حالت تخمدان‌ها متورم و دردناک می‌شوند.

• احتمال سقط جنین: این اتفاق همانند حاملگی‌های طبیعی ممکن است در روش آی وی اف نیز رخ دهد. هر چه سن مادر بالاتر باشد احتمال سقط جنین بیشتر است.

• حاملگی خارج رحمی: اگر تخمک بارور شده به خارج از بافت رحم منتقل شود، حاملگی خارج رحمی رخ می‌دهد که البته احتمال بروز این مشکل پایین است.

• حاملگی چند قلو: احتمال بارداری چند قلو در زمانی که آی وی اف می‌کنند بالاست.

• وجود نقص هنگام تولد: البته احتمال ایجاد چنین نقایص مادرزادی با سن مادر در ارتباط بالایی است.

• زایمان زودرس و وزن کم: احتمال وجود چنین مشکلاتی در روش آی وی اف بالاست.

سوالات متداول