ماه گرفتگی نوزاد چیست؟ علت، تشخیص و درمان

ماه گرفتگی نوزاد چیست؟

ماه گرفتگی نوزاد که به آن Nevus flammeus نیز گفته می‌شود یک خال مادرزادی دائمی است. ماه گرفتگی ممکن است به رنگ صورتی، قرمز یا بنفش روی پوست نوزاد باشد که امکان دارد با گذر زمان تیره‌تر و برجسته یا ناهموار شود. ماه گرفتگی یا لکه شرابی معمولاً روی صورت ظاهر می‌شود اما ممکن است روی سایر بخش‌های بدن هم ایجاد شود.

بیشتر بخوانید:  ماه گرفتگی چیست؟ جزئیات ماه گرفتگی ۱۶ شهریور ۱۴۰۴

علت ماه گرفتگی روی بدن نوزاد چیست؟

دلیل ایجاد ماه گرفتگی روی بدن نوزاد، رگ‌های خونی بسیار کوچک (مویرگ‌ها) غیرطبیعی زیر پوست است. این مویرگ‌ها گشاد می‌شوند و لکه را ایجاد می‌کنند اما دانشمندان هنوز علت ایجاد مویرگ‌های غیرطبیعی را نمی‌دانند. ممکن است چند عضو یک خانواده ماه گرفتگی داشته باشد، بدون اینکه هیچ جهش ژنتیکی شناخته ‌شده‌ای وجود داشته باشد.

آیا ماه گرفتگی روی بدن نوزاد خطر دارد؟

خیر. ماه گرفتگی معمولاً بی‌خطر است و به مشکلات پزشکی یا درد منجر نمی‌شود اما برای بسیاری از کودکان و نوجوانان، می‌تواند شرم‌آور باشند، مخصوصاً ماه گرفتگی‌های بزرگ و تیره روی صورت. همچنین در سنین نوجوانی یا بزرگسالی ممکن است باعث مشکلات اعتمادبه‌نفس و تعاملات اجتماعی شود.

ماه گرفتگی یا همان لکه‌های شرابی رنگ روی بدن به ندرت در افرادی که سندرم کلیپل - ترناونی یا سندرم استرج - وبر دارند، رخ می‌دهد. افراد مبتلا به این سندرم‌ها، رگ‌های خونی غیرطبیعی در بخش‌های دیگر بدن دارند و باید برای عوارض پزشکی احتمالی، با پزشک مشورت شود.

اگر لکه شرابی در طول زندگی نوزاد بزرگتر و برجسته‌تر شود، ممکن است نشانه یا علت مشکلات پزشکی دیگر باشد. همچنین ماه گرفتگی صورت نوزادان، به خصوص نزدیک چشم، ممکن است خطر بیشتری برای گلوکوم داشته باشد.

ماه گرفتگی نوزاد چگونه تشخیص داده می‌شود؟

 پزشک می‌تواند لکه را تنها با مشاهده پوست تشخیص دهد. این لکه‌ها معمولاً هنگام تولد تشخیص داده می‌شوند. اگر پزشک نگرانی داشته باشد یا نیاز به رد یک مشکل پزشکی داشته باشد، ممکن است آزمایش‌های دیگری درخواست کند، از جمله:

• آزمایش‌هایی برای اندازه‌گیری فشار چشم
• آزمایش‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس، سی‌تی اسکن یا  MRI
• بیوپسی پوست

درمان ماه گرفتگی نوزاد چگونه است؟

متداول‌ترین درمان، لیزر تراپی است که رگ‌های خونی را کوچک‌تر و لکه را کمرنگ می‌کند. این درمان‌ها در کودکان کوچک‌تر، مؤثرتر است چون رگ‌ها کوچک‌تر هستند.

جلسات لیزر تراپی کوتاه هستند و چند دقیقه طول می‌کشند. اکثر افراد هر چند ماه یک بار درمان را تکرار می‌کنند. لیزر ممکن است باعث شود پوست قرمز و حساس شود. اگر درمان بسیار ناراحت‌کننده باشد، می‌توان اسپری یا کرم بی‌حس‌کننده درخواست کرد. کودکان بسیار کوچک حتی ممکن است بیهوشی عمومی دریافت کنند تا در طول درمان بخوابند.

نقل قول از:

kidshealth

After treatment, the area might be irritated and inflamed at first, similar to a bad sunburn. But it will be back to normal in 7–10 days. Multiple treatments, if needed or desired, can be done as often as every 6–8 weeks.

ترجمه:

پس از درمان، ناحیه ممکن است در ابتدا تحریک و ملتهب شود، شبیه به آفتاب ‌سوختگی شدید اما در عرض 7 تا 10 روز به حالت عادی بازمی‌گردد. در صورت نیاز یا تمایل، درمان‌های متعدد می‌توانند هر 6 تا 8 هفته یک‌بار انجام شوند.

آیا می‌توان از ماه گرفتگی نوزاد پیشگیری کرد؟

خیر. این لکه‌ها به هیچ‌وجه به دلیل کاری که مادر در دوران بارداری انجام داده، ایجاد نمی‌شوند. ممکن است بخشی از یک سندرم ژنتیکی باشند اما اغلب به‌صورت «تصادفی» رخ می‌دهند، به این معنا که به‌صورت ژنتیکی به ارث برده نمی‌شوند یا منتقل نمی‌گردند.

ماه گرفتگی قرمز نوزاد

همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، ممکن است رنگ ماه گرفتگی نوزاد، قرمز باشد. در ادامه عکس ماه گرفتگی روی صورت را آورده‌ایم.

عوارض ماه گرفتگی قرمز نوزاد چیست؟

لکه‌های شرابی با رشد کودک ممکن است تیره‌تر و بزرگ‌تر شوند. به همین دلیل، توصیه می‌شود درمان در سنین اولیه نوزادی آغاز شود تا بهترین شانس برای حذف این لکه‌ها فراهم گردد. درمان می‌تواند چند روز پس از تولد شروع شود.

عوارض جانبی احتمالی درمان ماه گرفتگی با لیزر:

• قرمزی پوست
• کبودی
• تاول زدن
• پوسته ‌پوسته شدن

در مواردی که در محل درمان، مو وجود داشته باشد، احتمال بروز طاسی سکه‌ای (ریزش موی موضعی) وجود دارد. ایجاد زخم به‌ندرت اتفاق می‌افتد اما در صورت عدم مراقبت مناسب، این خطر افزایش می‌یابد. بنابراین، ضروری است که درمان لیزر توسط یک پزشک متخصص انجام شود.

همچنین، درمان لکه‌های شرابی در نزدیکی چشم می‌تواند خطراتی برای عملکرد داخلی چشم ایجاد کند، به‌ویژه اگر لکه تیره باشد و نیاز به تکنیک‌های لیزر قوی‌تر داشته باشد.

افسانه ماه گرفتگی روی بدن

اگرچه دلیل اصلی ایجاد ماه گرفتگی روی بدن مشخص نیست، فرهنگ‌های مختلف در طول تاریخ سعی کرده‌اند با افسانه‌ها و باورهای محلی پاسخی به این ابهام بدهند. یکی از این باورها، مادران باردار را در ایجاد این نشانه‌ها مقصر می‌داند. بر اساس افسانه ماه گرفتگی روی بدن، در صورتی که زن باردار ویار داشته باشد و آن را برآورده نکند یا خود را بخاراند، بدن نوزاد با نشانه‌ای مادرزادی به شکل همان غذایی که مادر ویار داشته، ظاهر خواهد شد. این باور در کشورهایی مانند مصر، برزیل و ایتالیا رایج بوده است.

این تنها افسانه‌ای نیست که مادران را در این مسئله مسئول می‌داند. در فرهنگ چینی، بر اساس یک افسانه، زنی که در دوران بارداری آتش روشن کند، نوزادی به دنیا خواهد آورد که روی صورتش ماه گرفتگی دارد. همچنین، در باورهای قدیمی آمریکایی آمده است که اگر زن باردار به ماه گرفتگی نگاه کند یا در هنگام وقوع آن دست به شکم خود بزند، نوزادش با ماه گرفتگی متولد خواهد شد. در فرهنگ هندی نیز باور رایج بوده که اگر زن باردار هنگام خورشید گرفتگی طرح یا خطی بکشد، آن طرح یا خط روی بدن نوزاد در زمان تولد دیده خواهد شد.

بیشتر بخوانید: رابطه ماه گرفتگی و بارداری، خرافه تا واقعیت

کودکانی که ماه گرفتگی دارند، ممکن است چه چالش‌هایی داشته باشند؟

برای اکثر کودکان، لکه‌های شرابی مشکل بزرگی نیستند. برخی از ماه گرفتگی‌ها به‌قدری کم‌رنگ هستند که به‌خصوص اگر روی صورت نباشند، به‌سختی قابل رویت‌اند. البته گاهی به مرور زمان لکه‌های قرمز تیره‌تر می‌شوند که اگر روی صورت باشند، ممکن است باعث احساس شرم در کودک شوند. برای حل این مسئله، بهتر است با یک روانشناس مشورت کنید.

آیا ماه گرفتگی نوزاد احتیاج به مراقبت ویژه‌ای دارد؟

لکه شرابی ممکن است خشک شود، بنابراین مطمئن شوید که آن را مرطوب نگه می‌دارید. اگر پوست در آن ناحیه آسیب ببیند (مثلاً خراش یا بریدگی)، ممکن است بیشتر از پوست معمولی خونریزی کند. مطمئن شوید که آن ناحیه را به‌آرامی با صابون و آب تمیز می‌کنید. سپس با یک بانداژ تمیز روی آن را فشار دهید.