جدول درجهبندی زردی نوزاد بر اساس سن + جدول اقدام بر اساس شدت
زردی یا یرقان نوزادی از شایعترین مشکلات چند روز اول تولد است و معمولاً به دلیل افزایش بیلیروبین خون ایجاد میشود. برای اینکه پزشکان و والدین بتوانند شدت زردی را بهتر ارزیابی کنند، از یک جدول و سیستم درجهبندی استفاده میشود که بر اساس سن نوزاد، مقدار بیلیروبین، محل انتشار زردی روی پوست و نوع درمان مورد نیاز تنظیم شده است. این جدول کمک میکند که تصمیمگیری درباره نیاز یا عدم نیاز به فتوتراپی، بررسیهای بیشتر یا بستری با دقت بالاتر انجام شود. در ادامه بیشتر با جدول درجهبندی زردی نوزاد و اقدامات ضروری آشنا خواهید شد.
فهرست مطالب
جدول درجهبندی زردی نوزاد (بر اساس محل درگیری پوست)
این جدول بر پایه گسترش تدریجی زردی از سر به سمت پا تنظیم شده است. هرچه زردی در نواحی پایینی بدن بیشتر دیده شود، احتمالاً سطح بیلیروبین خون بیشتر است.
|
توضیح |
ناحیه درگیری پوست |
درجه زردی |
|
معمولاً خفیف، اغلب فیزیولوژیک در روزهای ۲ تا ۳ تولد |
صورت و سفیدی چشم |
درجه 1 |
|
نیازمند بررسی اما معمولاً قابل کنترل در منزل |
صورت تا بالای قفسه سینه |
درجه 2 |
|
نشانه افزایش بیشتر بیلیروبین؛ معمولاً نیاز به آزمایش دارد |
از سر تا شکم و ناف |
درجه 3 |
|
احتمال نیاز به فتوتراپی زیاد است |
از سر تا زانوها |
درجه 4 |
|
وضعیت جدی؛ نیازمند اقدام فوری، احتمال بستری |
درگیری کل بدن از سر تا پا |
درجه 5 |
جدول عددی استاندارد درجهبندی زردی بر اساس بیلیروبین خون
زردی نوزاد بر اساس سن او در روزهای مختلف تفسیر متفاوتی دارد، زیرا مقدار بیلیروبین معمولاً از روز دوم افزایش پیدا میکند و در روزهای چهارم تا پنجم به اوج میرسد و سپس بهتدریج کاهش مییابد. بنابراین همان عدد بیلیروبین که در روز دوم نرمال محسوب میشود، ممکن است در روز دهم غیرطبیعی باشد. به طور کلی نوزاد ترم سالم در روزهای ۲ تا ۵ ممکن است بیلیروبین تا حدود ۱۲ تا ۱۵ را تجربه کند و هنوز طبیعی باشد، به شرط اینکه علائم خطر نداشته باشد و روند افزایش بیلیروبین سریع نباشد. اما از روز هفتم به بعد، بدن نوزاد باید بتواند بیلیروبین را بهخوبی دفع کند، پس انتظار داریم که مقدار آن کاهش یابد.
بیشتر بخوانید: زردی نوزاد تا چند روزگی خطرناک است؟ ۵ عامل موثر بر طولانی شدن زردی
برای مثال زردی نوزاد ۱۰ روزه معمولاً نباید بالا باشد و اغلب بیلیروبین طبیعی برای این سن کمتر از ۱۰ است. اگر بیلیروبین در این سن ۱۰ تا ۱۲ باشد، نیاز به بررسی بیشتر وجود دارد، زیرا در بیشتر نوزادان ترم، زردی فیزیولوژیک تا روز دهم باید رو به کاهش باشد. بیلیروبین بالاتر از ۱۲ در نوزاد ۱۰ روزه معمولاً غیرطبیعی است و میتواند نشانه مشکلاتی مانند کمبود آنزیم G۶PD، عفونت، اختلال تیروئید یا زردی ناشی از شیر مادر باشد. در چنین شرایطی ارزیابی پزشکی لازم است تا علت دقیق مشخص شود و تصمیم درباره درمان گرفته شود.
جدول درجهبندی زردی نوزاد بر اساس سن به صورت زیر است. اعداد زیر به صورت تقریبی هستند و محدوده تصمیمگیری در نوزادان ترم یا همان نوزادان کامل ارائه شده است.
|
خطرناک |
ریسک بالا |
ریسک متوسط |
ریسک کم |
نرمال |
سن نوزاد |
|
بالای ۷.۷ |
۶ تا ۷.۷ |
۵ تا ۶.۵ |
۵ تا ۶ |
زیر ۵ |
یکروزه |
|
بالای ۱۴ |
۱۱ تا ۱۴ |
۱۱ تا ۱۳ |
۸.۵ تا ۱۱ |
زیر ۸.۵ |
دوروزه |
|
بالای ۱۶.۳ |
۱۳ تا ۱۶.۳ |
۱۲ تا ۱۳ |
۱۱ تا ۱۲ |
زیر ۱۱ |
سهروزه |
|
بالای ۱۷.۴ |
۱۵ تا ۱۷.۴ |
۱۳.۲ تا ۱۵ |
۱۲.۳ تا ۱۳.۲ |
زیر ۱۲.۳ |
چهارروزه |
|
بالای ۱۸.۵ |
۱۶.۹ تا ۱۸.۵ |
۱۵.۷ تا ۱۶.۹ |
۱۳ تا ۱۵.۷ |
زیر ۱۳ |
پنجروزه |
نکته: در نوزاد نارس، مقادیر بسیار پایینتری برای خطر مطرح هستند و جدول باید بر اساس سن بارداری تنظیم شود.
چگونه زردی نوزاد را در خانه ارزیابی کنیم؟
تشخیص خانگی فقط به والدین کمک میکند زردی را زودتر شناسایی کنند اما به تنهایی کافی نیست. و برای تعیین عدد دقیق زردی و سطح بیماری باید به مراکز درمانی مراجعه کنید. اما به طور کلی روشهای زیر به درمان خانگی و اولیه زردی نوزاد کمک میکنند:
- مشاهده پوست در نور طبیعی روز
- فشار ملایم روی پوست سینه، پیشانی یا پا و بررسی تغییر رنگ
- بررسی رنگ ادرار (نباید زرد تیره باشد)
- بررسی رنگ مدفوع (نباید کمرنگ یا سفید باشد)
- توجه به خوابآلودگی غیرمعمول یا کمخوری
در صورت مشاهده زردی که به سمت شکم، ران یا پاها رسیده باشد، انجام آزمایش بیلیروبین ضروری است.
بیشتر بخوانید:درمان خانگی زردی نوزاد در طب سنتی ـ سریعترین روشها + ۴ گیاه دارویی موثر
جدول اقدام بر اساس شدت زردی
بر اساس شدت زردی تعیین شده اقدامات ضروری اتخاذ میشود:
|
اقدام مناسب |
شدت زردی |
|
شیردهی منظم، نور غیرمستقیم خورشید، پیگیری ۲۴ تا ۴۸ ساعته |
خفیف |
|
انجام آزمایش، احتمال فوتوتراپی سرپایی |
متوسط |
|
فوتوتراپی بیمارستانی |
شدید |
|
بستری فوری و احتمال تعویض خون |
بسیار شدید |
چه زمانی زردی نوزاد خطرناک است؟
زردی زمانی خطرناک تلقی میشود که به حدی بالا رود که بیلیروبین وارد مغز شود. این وضعیت میتواند باعث کرنیکتروس یا آسیب دائمی مغزی شود.
به نقل از starhealth.in.
Jaundice becomes dangerous when the bilirubin levels exceed 2 mg/dl in adults and 15 mg/dl in children. This can result in symptoms like yellowishness in your skin, pale-coloured stool and urine, tiredness, and other symptoms of flu.
زردی زمانی خطرناک میشود که سطح بیلیروبین در بزرگسالان از ۲ میلیگرم در دسیلیتر و در کودکان از ۱۵ میلیگرم در دسیلیتر بیشتر شود. این میتواند منجر به علائمی مانند زردی پوست، مدفوع و ادرار کمرنگ، خستگی و سایر علائم آنفولانزا شود.
بیشتر بخوانید: قطره برای زردی نوزاد ـ طریقه مصرف قطره بیلی ناستر + عوارض
مهمترین نکات برای والدین
اگر نوزاد شما زردی دارد نکات زیر را در نظر داشته باشید:
• زردی در روز اول تولد هیچوقت طبیعی نیست و باید سریع بررسی شود.
• زردی که تا رانها و ساق پا پیش میرود معمولاً نیازمند درمان فوری است.
• تغذیه با شیر مادر از مهمترین عوامل کنترل زردی است.
• آزمایش بیلیروبین تنها راه تشخیص دقیق شدت زردی است.
• اگر زردی بعد از دو هفته ادامه پیدا کند، باید علت آن بررسی شود.
بیشتر بخوانید:برای رفع زردی نوزاد مادر چه بخورد؟ | بایدها و نبایدهای رژیم غذایی مادران
سخن پایانی
جدول درجهبندی زردی نوزاد همیشه باید بر اساس سن او تعیین میشود، زیرا مقدار بیلیروبین در روزهای ابتدایی زندگی تغییرات طبیعی دارد و به مرور باید روند کاهشی پیدا کند. نوزادی که در روزهای ۲ تا ۵ بیلیروبین بالاتری دارد ممکن است همچنان در محدوده طبیعی باشد، اما در سن ۱۰ روزگی انتظار میرود سطح زردی کاهش یابد و معمولاً بیلیروبین کمتر از ۱۰ طبیعیتر است. هر عددی که با سن نوزاد تناسب نداشته باشد، یا زردیای که بیش از دو هفته ادامه یابد، باید توسط پزشک بررسی شود تا از بروز مشکلات جدی پیشگیری شود. بررسی زردی در زمان مناسب، تشخیص دقیق و پیگیری منظم میتواند به جلوگیری از عوارض و اطمینان از سلامت کامل نوزاد کمک کند.
