درمان خانگی زردی نوزاد در طب سنتی ـ سریع‌ترین روش‌ها + ۴ گیاه دارویی موثر

زردی نوزاد چیست؟

زردی نوزاد به رنگ زرد پوست و چشمان نوزاد تازه متولد شده گفته می‌شود که به دلیل تجمع رنگدانه‌ای به نام بیلی ‌روبین در خون نوزاد ایجاد می‌شود. زردی نوزاد یک بیماری شایع است، به‌ویژه در نوزادان متولد شده قبل از هفته ۳۷ بارداری (نوزادان نارس) و برخی نوزادان شیرخوار. این مشکل معمولاً به این دلیل رخ می‌دهد که کبد نوزاد به اندازه کافی بالغ نیست تا بیلی‌ روبین را از جریان خون دفع کند.

نقل قول از:

mayoclinic

Most infants born between 35 weeks' gestation and full term need no treatment for jaundice. Rarely, an unusually high blood level of bilirubin can place a newborn at risk of brain damage, particularly in the presence of certain risk factors for serious jaundice.

ترجمه:

اکثر نوزادانی که بین هفته ۳۵ بارداری و ترم به دنیا می‌آیند، نیازی به درمان زردی ندارند. به ندرت، سطح بالای غیرمعمول بیلی ‌روبین در خون می‌تواند نوزاد را در معرض خطر آسیب مغزی قرار دهد، به‌ویژه در صورت وجود عوامل خطر خاص برای زردی شدید.

 بیشتر بخوانید: زردی نوزاد تا چند روزگی خطرناک است؟ ۵ عامل موثر بر طولانی شدن زردی

سریع ترین راه درمان زردی نوزاد

زردی نوزاد معمولاً خودبه‌خود برطرف می‌شود اما در صورتی که پزشک تشخیص دهد درمان ضروری است، باید از روش‌های مختلفی استفاده شود. موثرترین روش‌های درمان زردی نوزاد شامل فتوتراپی و در موارد خاص، تعویض خون است. در ادامه، هر یک از این روش‌ها به‌طور کامل توضیح داده می‌شود.

درمان زردی نوزاد با فتوتراپی

 در روش فتوتراپی، نوزاد بدون لباس (تنها با پوشک و ماسک محافظ چشم) زیر نورهای آبی مخصوص قرار می‌گیرد. این نورها به کبد نوزاد کمک می‌کنند تا بیلی ‌روبین اضافی را از خون دفع کند. نورهای مورد استفاده در فتوتراپی برای نوزاد بی‌ضرر هستند. این درمان معمولاً بین یک تا دو روز طول می‌کشد. در مواردی که سطح بیلی ‌روبین خیلی بالا نباشد، امکان انجام فتوتراپی در خانه نیز وجود دارد.

تعویض خون در نوزادان

 در موارد نادر که فتوتراپی نتیجه‌بخش نباشد، پزشک ممکن است تعویض خون را پیشنهاد کند. در این روش، بخشی از خون نوزاد با خون اهدایی تازه جایگزین می‌شود. نوزادانی که به‌موقع تحت این درمان قرار گیرند، معمولاً پاسخ خوبی به آن می‌دهند و پس از چند روز می‌توانند از بیمارستان مرخص شوند.

بیشتر بخوانید:  قطره برای زردی نوزاد ـ طریقه مصرف قطره بیلی ناستر + عوارض

درمان زردی نوزاد چند روز طول می‌کشد؟

مدت ‌زمان درمان زردی نوزادان به شدت بیماری و روش درمانی بستگی دارد. در صورت استفاده از روش‌های خانگی، تعیین زمان دقیق درمان دشوار است زیرا میزان زردی در هر نوزاد متفاوت است. در زردی خفیف، معمولاً علائم طی ۳ روز بهبود می‌یابد اما در موارد شدیدتر، ممکن است درمان چند روز یا حتی بیشتر طول بکشد. برای اطمینان از روند بهبودی، نظارت پزشک ضروری است.

در چه شرایطی می‌توان از روش‌های خانگی برای درمان زردی نوزاد استفاده کرد؟

روش‌های خانگی برای درمان زردی نوزادان تنها در مواردی که زردی خفیف باشد و سطح بیلی ‌روبین پایین (معمولاً زیر ۱۲) باشد، مناسب است. در این شرایط، روش‌هایی مانند تغذیه مکرر با شیر مادر، قرار گرفتن در معرض نور غیرمستقیم خورشید یا استفاده از گیاهان دارویی با مشورت پزشک می‌تواند موثر باشد اما اگر زردی شدید باشد یا علائمی مانند بی‌حالی یا زرد شدن بیش از حد پوست مشاهده شود، باید فوراً از روش‌های پزشکی مانند فتوتراپی یا درمان‌های دارویی تحت نظر پزشک استفاده کرد.

سریع ترین راه درمان زردی نوزاد در خانه

1.  تغذیه مکرر نوزاد: زردی نوزاد عمدتاً به دلیل اختلال در عملکرد کبد ایجاد می‌شود. تغذیه مکرر نوزاد با شیر مادر می‌تواند علائم زردی را کاهش دهد. این کار به بهبود عملکرد کبد کمک کرده و باعث می‌شود سلول‌های خونی کارآمدتر عمل کنند. آغوز که بسیار مغذی است، به درمان زردی کمک می‌کند اما هضم آن برای نوزاد چندان آسان نیست. بهتر است نوزاد را به‌طور مکرر با شیر مادر تغذیه کنید یا در صورت عدم توانایی نوزاد در مصرف شیر مادر، از شیر خشک استفاده کنید. این کار به دفع بیلی ‌روبین اضافی از بدن نوزاد کمک می‌کند.
2.  ویتامین :D ویتامین دی از منابع مختلفی تامین می‌شود اما بهترین راه برای دریافت آن، نور طبیعی خورشید است. هنگامی که نور خورشید به بدن نوزاد می‌تابد، به تجزیه و کاهش مقدار بیلی‌روبین در بدن کمک می‌کند. برای این منظور، باید نوزاد را در معرض نور خورشید قرار دهید، لباس‌های او را درآورید و اجازه دهید مدتی نور خورشید را جذب کند. توجه کنید که نوزاد نباید برای مدت طولانی در معرض نور مستقیم خورشید باشد، زیرا ممکن است دچار آفتاب ‌سوختگی شود.
    منبع دیگر ویتامین دی، شیر مادر است که حاوی حدود ۶۴۰۰ واحد بین‌المللی (IU) ویتامین D است و به‌طور قابل ‌توجهی باعث تقویت سلامت نوزاد می‌شود و علائم زردی را کاهش می‌دهد. تغذیه منظم با شیر مادر می‌تواند به بهبود طبیعی زردی کمک کند.
3.  پروبیوتیک‌ها: بر اساس مطالعات مختلف درباره فواید غذاهای پروبیوتیک، مشخص شده است که پروبیوتیک‌ها از ایمن‌ترین مواد غذایی برای نوزادان تازه متولد شده هستند. ماست و برخی غذاهای پروبیوتیک که هضم آسانی دارند، به بهبود علائم زردی و رفع مشکلات سلامتی کمک می‌کنند. در نوزادان، پروبیوتیک‌ها می‌توانند به‌طور مؤثری سطح بیلی‌روبین را کاهش داده و تقریباً زردی را درمان کنند. این غذاها همچنین به تقویت سیستم ایمنی در برابر عفونت‌های باکتریایی کمک کرده و نوزاد را ایمن نگه می‌دارند.
4. منیزیم: یک درمان طبیعی موثر برای زردی در نوزادان است. بر اساس مطالعه‌ای که در این زمینه انجام شده، مصرف منیزیم می‌تواند باعث کاهش تجمع بیلی‌روبین اضافی در سلول‌های خونی شود. مادران شیرده بهتر است با مشورت با پزشک، منیزیم را در رژیم غذایی خود بگنجانند تا از بروز زردی نوزاد پیشگیری شود.
5.  آرد دانه جو: برای درمان زردی نوزاد در منزل، می‌توانید از آرد دانه جو استفاده کنید. این ماده حاوی مقدار زیادی آنتی‌اکسیدان است که عملکرد کبد را بهبود می‌بخشد و سطح بیلی ‌روبین را کاهش می‌دهد. برای استفاده، آرد دانه جو باید روی پوست نوزاد مالیده شود و همزمان نوزاد در معرض نور قرار گیرد که این ترکیب ابزاری بسیار مؤثر برای درمان زردی است.
6. ماساژ بدن نوزاد: برای درمان خانگی زردی نوزاد، ماساژ دادن بدن او با روغن‌های آرام‌بخش و ملایم می‌تواند مفید باشد. ماساژ باعث بهبود حرکات روده‌ای در نوزادان شده و وضعیت زردی را بهبود می‌بخشد. ماساژ ملایم روزانه می‌تواند گردش روده‌ای - کبدی را در بدن نوزاد کاهش دهد.
7. استفاده از مکمل‌ها: از آن‌جا که بدن نوزادان به اندازه بزرگسالان کارآمد نیست، گاهی اوقات برای کمک به درمان زردی نیاز به حمایت اضافی از طریق ویتامین‌ها یا شیر خشک دارد. نوزادانی که دچار زردی هستند ممکن است نتوانند به‌طور کامل از شیر مادر استفاده کنند؛ در این موارد، می‌توان از شیر خشک و مکمل‌ها استفاده کرد. این مکمل‌ها باید عاری از مواد شیمیایی باشند که ممکن است بر رشد یا عملکرد بدن نوزاد تاثیر منفی بگذارند. پیش از دادن هرگونه مکمل به نوزاد، حتماً با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید. این کار می‌تواند از کم‌آبی و کاهش حرکات روده‌ای در نوزاد جلوگیری کرده و سطح بیلی‌ روبین را کاهش دهد که در نهایت به درمان زردی کمک می‌کند.

بیشتر بخوانید:  برای رفع زردی نوزاد مادر چه بخورد؟ | بایدها و نبایدهای رژیم غذایی مادران

درمان زردی نوزاد در منزل با گیاهان دارویی

زردی نوزادان (یرقان) از مشکلات شایع در نوزادان است که گاهی با روش‌های خانگی و استفاده از گیاهان دارویی قابل مدیریت است. در ادامه، بهترین گیاهان دارویی برای درمان خانگی زردی نوزادان و نحوه استفاده از آن‌ها را توضیح می‌دهیم.

1. ترنجبین: ترنجبین در طب سنتی به‌عنوان یکی از موثرترین گیاهان برای درمان زردی نوزاد به شمار می‌آید. این گیاه دارای خواص ضدالتهابی و ضدمیکروبی است که به کاهش التهاب و مبارزه با عفونت‌های مرتبط با زردی کمک می‌کند. ترنجبین با بهبود هضم و دفع سموم، پردازش بیلی ‌روبین (عامل اصلی زردی) را در بدن نوزاد تسهیل کرده و سطح آن را کاهش می‌دهد. این گیاه همچنین سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و به سلامت عمومی نوزاد کمک می‌کند.  مادر می‌تواند ترنجبین را مصرف کند تا خواص آن از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شود.
2. شیر خشت: شیرخشت یکی دیگر از گیاهان دارویی موثر در درمان خانگی زردی نوزادان است که در طب سنتی جایگاه ویژه‌ای دارد. این گیاه با خاصیت ضدالتهابی خود، التهاب ناشی از زردی را کاهش داده و به دفع سموم از بدن کمک می‌کند. شیرخشت عملکرد کبد را بهبود بخشیده و در پردازش و دفع بیلی ‌روبین نقش مهمی ایفا می‌کند. همچنین، این گیاه به بهبود مشکلات گوارشی کمک می‌کند.  دمنوش شیرخشت را تهیه کرده، صاف کنید و عصاره آن را در چند نوبت (هر بار یک قاشق مرباخوری) به نوزاد بدهید. توجه داشته باشید که مصرف بیش از حد شیرخشت ممکن است عوارض جانبی داشته باشد، بنابراین باید با احتیاط و تحت نظر پزشک استفاده شود.
3. عناب: عناب به عنوان یک تصفیه‌کننده طبیعی خون عمل کرده و به دفع بیلی ‌روبین و کاهش سموم در بدن کمک می‌کند. عناب همچنین عملکرد کبد را بهبود بخشیده و سیستم ایمنی نوزاد را تقویت می‌کند که در مقابله با عوارض زردی مفید است. عناب را به مدت ۲ ساعت در آب خیس کنید تا نرم شود و خواص آن آزاد گردد. سپس آن را بجوشانید تا عصاره‌اش استخراج شود. عصاره را صاف کرده و به‌صورت قطره‌ای یا مخلوط با شیر به مقدار کم به نوزاد بدهید. مصرف باید با دقت و طبق توصیه پزشک باشد.
4. عرق کاسنی: یکی از گزینه‌های موثر برای بهبود وضعیت پوست نوزاد مبتلا به زردی است. این گیاه به پاکسازی پوست کمک کرده و التهابات پوستی را کاهش می‌دهد. پوست نوزاد را روزانه با عرق کاسنی به‌آرامی مرطوب کنید. نیازی به استفاده زیاد نیست؛ مقدار کمی کافی است. همچنین می‌توانید مقداری عرق کاسنی به آب حمام نوزاد اضافه کنید. این روش آرامش‌بخش بوده و به بهبود وضعیت پوست کمک می‌کند.

نکات مهم درمان زردی نوزاد در منزل با گیاهان دارویی

•  قبل استفاده از هر یک از این گیاهان دارویی، حتماً با پزشک یا متخصص طب سنتی مشورت کنید زیرا دوز نامناسب یا استفاده نادرست ممکن است به سلامت نوزاد آسیب برساند.
•  زیاده‌روی در مصرف گیاهان دارویی، به‌ویژه شیرخشت، می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند.
•  درمان‌های خانگی نباید جایگزین درمان‌های پزشکی شوند، به‌خصوص در موارد شدید زردی که نیاز به فتوتراپی یا سایر مداخلات پزشکی دارند.

این روش‌های خانگی، در صورت استفاده صحیح و با نظارت پزشکی، می‌توانند به بهبود زردی نوزادان کمک کنند و مکملی برای درمان‌های پزشکی باشند.

علائم شدید زردی نوزاد کدام‌اند؟

علائم زیر ممکن است نشان‌دهنده عوارض ناشی از افزایش بیش از حد بیلی ‌روبین باشند. در صورت مشاهده موارد زیر، به پزشک متخصص مراجعه کنید:

• پوست نوزاد شما زردتر شده است؛
• پوست شکم، بازوها یا پاهای نوزاد زرد به نظر می‌رسد؛
• سفیدی چشم‌های نوزاد زرد شده است؛
• نوزاد شما بی‌حال یا بیمار به نظر می‌رسد یا به‌سختی بیدار می‌شود؛
• نوزاد شما وزن اضافه نمی‌کند یا به‌خوبی شیر نمی‌خورد؛
• نوزاد شما گریه‌های تیز و بلند می‌کند.

درمان خانگی زردی نوزاد سه روزه

برای درمان خانگی زردی در نوزاد سه روزه، تغذیه مکرر با شیر مادر پیشنهاد می‌شود زیرا به دفع بیلی ‌روبین از طریق مدفوع کمک می‌کند. استفاده از گیاهان دارویی مانند عرق کاسنی برای مرطوب کردن پوست نوزاد نیز می‌تواند مفید باشد اما حتماً قبل از هر اقدامی با پزشک مشورت کنید تا از ایمن بودن روش‌ها مطمئن شوید.

درمان زردی نوزاد ۵ روزه

در نوزادان ۵ روزه مبتلا به زردی، افزایش دفعات شیردهی برای کمک به دفع بیلی‌روبین از بدن توصیه می‌شود. می‌توانید از دمنوش‌های ملایم مانند عصاره عناب (به مقدار کم و با مشورت پزشک) استفاده کنید تا عملکرد کبد بهبود یابد. حمام با آب حاوی مقدار کمی عرق کاسنی نیز می‌تواند به تسکین پوست زرد شده کمک کند. با این‌ حال، اگر زردی شدید باشد یا علائمی مانند بی‌حالی یا گریه‌های مداوم مشاهده شد، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

کلام آخر

زردی نوزاد اگرچه در بیشتر موارد بی‌خطر و موقتی است اما نباید نادیده گرفته شود زیرا در صورت افزایش بیش ‌از حد سطح بیلی‌ روبین ممکن است به عوارض عصبی یا آسیب مغزی منجر شود. پیگیری منظم وضعیت نوزاد، مشورت با پزشک و رعایت توصیه‌های تغذیه‌ای و مراقبتی می‌تواند به بهبود سریع‌تر آن کمک کند. استفاده از روش‌های خانگی مانند تغذیه مکرر با شیر مادر یا نور ملایم خورشید، تنها در موارد زردی خفیف و تحت نظارت پزشک مجاز است.