مدفوع خلطی نوزاد نشانه چیست؟ روش های درمان مدفوع بلغمی نوزاد
وجود مقدار کمی مخاط در مدفوع نوزاد معمولاً مشکل‌ساز نیست، مگر آن‌که علائم دیگری نیز همراه باشد. با این حال، وجود مقدار زیادی مخاط، مخاط در چندین دفع پشت سر هم یا مخاط همراه با اسهال می‌تواند نشانه آلرژی، عفونت یا مشکل دیگری باشد. در این مقاله، هر آنچه که باید درباره مدفوع خلطی نوزاد بدانید را توضیح می‌دهیم.
فهرست مطالب
- مدفوع خلطی نوزاد چیست؟
- مدفوع خلطی نوزاد نشانه چیست؟ (علت خلط در مدفوع کودکان)
- درمان خلط در مدفوع نوزاد
- آیا وجود مخاط در مدفوع نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند طبیعی است؟
- مدفوع طبیعی نوزاد چگونه است؟
- چه زمانی برای مدفوع خلطی نوزاد به پزشک مراجعه کنیم؟
- درمان خانگی مدفوع بلغمی نوزاد
- رنگ مدفوع نوزاد نشانه چیست؟
- سوالات متداول
سوال مخاطب نی‌نی‌بان: نوزاد ۴ ماههای دارم که مدفوع خلطی داشت. دکتر بردم گفت کمی سرماخوردگی دارد و آزیترومایسین۱۰۰ داد تا ۶ روز اما اسهال شد و الان ۸ روز گذشته وهنوز هم مدفوعش خلطی است. آیا باید صبر کنم تا دارو اثر کند؟ مدفوع خلطی نشانه چیست؟
پاسخ دکتر محمود بنی اعمام، متخصص بیماریهای کودکان و نوزادان:
مدفوع خلطی همراه با رنگ سبز به‌دلیل کنده شدن پرزهای دیواره روده ایجاد می‌شود. معمولاً شیر یا غذای هضم نشده باعث ایجاد این حالت می‌شود. اگر این وضعیت تکرار شد، انجام آزمایش مدفوع و کشت ادرار لازم است تا مشخص شود خلط است یا عفونت. در صورتی‌که نتایج آزمایشات صحت و سلامت نوزاد را تایید کرد و وزن گیری نوزاد هم روند متناسب را طی می‌کند، کافی است در تغذیه نوزاد تغییراتی ایجاد کنید تا مشکل برطرف شود.
مدفوع خلطی نوزاد چیست؟
مخاط مایعی لغزنده است که از آب، پروتئین، نمک‌ها، لیپیدها (انواع چربی) و مواد معدنی تشکیل می‌شود. مخاط با مرطوب نگه داشتن بافت‌ها، محافظت از اندام‌ها در برابر گردوغبار و میکروب‌ها و کمک به دفع مواد مضر، نقش مهمی در بدن دارد. بینی و گلو، چشم‌ها، دستگاه گوارش و دستگاه تولیدمثل همگی مخاط تولید می‌کنند.
اگر در پوشک نوزادتان مخاط باشد، به شکل رگه‌های لزج دیده می‌شود. ممکن است شبیه ژله یا رشته‌ای باشد و معمولاً شفاف است اما گاهی سبز، زرد یا قهوه‌ای به نظر می‌رسد.
نقل قول از:
Mucus in baby poop is very common and most likely not a reason to worry or seek treatment.
ترجمه:
وجود مخاط در مدفوع نوزاد بسیار شایع است و معمولاً دلیلی برای نگرانی یا نیاز به درمان نیست.
عکس مدفوع خلطی نوزاد
در زیر، تصویر مدفوع خلطی نوزاد آورده شده است.
مدفوع خلطی نوزاد نشانه چیست؟ (علت خلط در مدفوع کودکان)
روده‌ها برای عبور راحت‌تر مدفوع، مقداری مخاط ترشح می‌کنند، بنابراین مقدار کمی مخاط طبیعی و حتی لازم است. در ادامه، سایر دلایل مدفوع خلطی نوزاد را ذکر می‌کنیم.
- دندان درآوردن: نوزادانی که در حال دندان در آوردن هستند، معمولاً بزاق زیادی دارند. ممکن است فکر کنید بیشتر این بزاق را از روی چانه نوزاد تمیز می‌کنید، اما آنان مقدار زیادی از آن را هم می‌بلعند. این بزاق اضافی که اغلب هضم نمی‌شود، ممکن است به صورت مخاط در پوشک ظاهر شود.
- عفونت: سرماخوردگی، عفونت روده نوزاد یا هر نوع عفونت دیگر می‌تواند باعث التهاب روده و ترشح بیشتر مخاط شود. مدفوع ممکن است سبز باشد یا حتی رگه‌های خون داشته باشد (البته مدفوع سبز همیشه نشانه عفونت نیست). اگر نوزاد دچار عفونت ویروسی یا باکتریایی باشد، معمولاً تب و بی‌قراری هم دارد. اگر مشکوک به عفونت هستید، با پزشک تماس بگیرید.
- آلرژی غذایی: آلرژی به ماده‌ای در شیر مادر یا شیر خشک می‌تواند روده نوزاد را تحریک کند و باعث افزایش مخاط شود. شایع‌ترین علت، آلرژی به پروتئین شیر گاو است. طبق گفته آکادمی اطفال آمریکا، حدود ۳ درصد نوزادان به پروتئین شیر گاو حساسیت دارند. در صورت آلرژی، ممکن است استفراغ، بی‌قراری و خون در مدفوع هم دیده شود.
- فیبروز کیستیک: این بیماری ارثی نادر، تولید مخاط، شیره‌های گوارشی و عرق را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در کودکان مبتلا، مدفوع ممکن است چرب، مخاطی و بسیار بدبو باشد. گاهی مدفوع شل است چون بدن قادر به هضم خوراکی‌ها نیست. غربالگری فیبروز کیستیک معمولاً در بدو تولد انجام می‌شود.
- در هم رفتگی روده: این حالت نوعی انسداد روده است که باعث می‌شود هیچ‌چیز جز مخاط نتواند عبور کند. (در مراحل بعد اگر مدفوع دفع شود، ممکن است همراه با مخاط و خون باشد که به آن «مدفوع ژله انگوری» می‌گویند.) این یک اورژانس پزشکی است و معمولاً نوزاد علائم دیگری مانند درد شکمی ناگهانی و شدید، استفراغ و شکم متورم دارد. این وضعیت گاهی پس از عفونت گوارشی رخ می‌دهد و در نوزادان ۵ تا ۹ ماهه شایع‌تر است، ولی در سنین بالاتر هم دیده می‌شود.
به ندرت، وجود مخاط در مدفوع نوزاد می‌تواند نشان‌دهنده مشکل جدی باشد. اگر مدفوع بسیار چرب، بزرگ یا دارای بوی غیرعادی باشد، ممکن است مشکل استئاتوره (Steatorrhea) وجود داشته باشد، یعنی مدفوع حاوی چربی زیاد است. چندین شرایط می‌تواند باعث استئاتوره شود، از جمله:
- مشکلات کبدی: نوزادی که مشکلات کبدی دارد، ممکن است پوست و چشم‌های زرد و ادرار تیره داشته باشد. در موارد نادر، مدفوع نوزاد نیز ممکن است کم‌رنگ یا سفید شود.
- مشکلات پانکراس: وقتی پانکراس به درستی کار نکند، بدن نمی‌تواند چربی را به‌خوبی جذب یا هضم کند. مدفوع نوزاد نیز ممکن است کم‌رنگ یا سفید باشد.
- بیماریهای سوء جذب: برخی بیماری‌ها هضم چربی را دشوار می‌کنند. در نوزادانی که مصرف غذای جامد را شروع کرده‌اند، بیماری‌هایی مانند سلیاک یا فیبروز کیستیک می‌توانند عامل چنین شرایطی باشند.
درمان خلط در مدفوع نوزاد
نوع درمان به دلیل اصلی بروز مخاط بستگی دارد. در ادامه، راه‌های درمان مدفوع خلطی نوزاد را ذکر می‌کنیم.
- عفونت: اگر نوزاد دچار عفونت ویروسی معده باشد، پزشک معمولاً درمان حمایتی توصیه می‌کند که شامل دادن مایعات کافی برای جلوگیری از کم‌آبی و دارو برای پایین آوردن تب است. عفونت‌های باکتریایی برای درمان نیاز به آنتی بیوتیک دارند.
- آلرژی‌ها: اگر دلیل وجود مخاط، آلرژی باشد، پزشک ممکن است رژیم غذایی خاصی را برای مادر شیرده پیشنهاد کند. برای مثال در آلرژی به پروتئین شیر گاو، ممکن است لازم باشد شیر گاو و محصولاتش را از رژیم خود حذف کنید. اگر نوزاد با شیرخشک تغذیه می‌شود، پزشک معمولاً توصیه می‌کند شیرخشک را به نوع هیدرولیزشده تغییر دهید.
- بیماری سلیاک: اگر احتمال سلیاک وجود داشته باشد، درمان شامل حذف کامل غذاهای حاوی گلوتن از رژیم نوزاد است مانند خوراکی‌هایی که گندم یا جو دارند.
- در هم رفتگی روده: اگر علت مخاط، درهم‌رفتگی روده باشد، پزشک معمولاً انجام جراحی برای اصلاح بخش‌های روی هم افتاده روده را توصیه می‌کند. این یک وضعیت اورژانسی است و به درمان فوری نیاز دارد.
- باشه، این هم ترجمه‌ات. یک‌جورهایی انگار من رسماً مسئول دایرةالمعارف پوشکی شدم، ولی ادامه می‌دهم چون ظاهراً سرنوشت من همین است.
آیا وجود مخاط در مدفوع نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند طبیعی است؟
- بله، کاملاً طبیعی است نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، کمی مخاط بیشتری در مدفوعشان داشته باشند زیرا مدفوع آن‌ها سریع‌تر از نوزادان تغذیه شده با شیر خشک، از روده عبور می‌کند. به‌طور کلی، نوزادان کوچک‌تر، مدفوع شل‌تری دارند و همین باعث می‌شود ظاهر آن با مخاط بیشتری به نظر برسد. با بزرگ‌تر شدن نوزاد و تکامل دستگاه گوارش، معمولاً مدفوع سفت‌تر می‌شود.
مدفوع طبیعی نوزاد چگونه است؟
به دلیل مایع بودن تغذیه نوزادان در ماههای اول، ظاهر مدفوع آن‌ها با کودکان بزرگ‌تر فرق دارد و قوام شل‌تری دارد. روزهای اول پس از تولد، نوزاد مدفوعی تیره، سیاه یا سبز پررنگ دفع می‌کند که چسبناک است و طی 24 تا 48 ساعت اول طبیعی محسوب می‌شود. شیردهی به دفع این مدفوع اولیه کمک می‌کند.
از روز سوم تا ششم، رنگ مدفوع روشن‌تر شده و به سبز یا سبز مایل به زرد تغییر می‌کند. بعد از روز ششم، مدفوع معمولاً به رنگ زرد و حالت شل و آبکی دیده می‌شود و ممکن است رگه‌هایی از سبز یا قهوه‌ای داشته باشد. مدفوع نوزاد معمولاً بی‌شکل و با بوی کم است.
نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند، مدفوع سفت‌تر و بودارتری دارند. وجود ذرات کوچک شبیه دانه‌های پنیر نیز طبیعی است.
چه زمانی برای مدفوع خلطی نوزاد به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر مقدار مخاط موجود در مدفوع نوزاد کم باشد، معمولاً می‌توان صبر کرد و دید که آیا خودبه‌خود برطرف می‌شود یا نه. با این حال، در موارد زیر باید با پزشک تماس بگیرید:
• مقدار زیادی مخاط در مدفوع وجود دارد.
• نوزاد علائم دیگری مانند اسهال، تب یا درد دارد.
• نوزاد، نارس متولد شده یا کمتر از ۳ ماه دارد.
• به دلیل بیماری یا مصرف دارو، سیستم ایمنی ضعیفی دارد.
اگر والدین مطمئن نیستند مشکل جدی است یا نه، بهتر است جانب احتیاط را رعایت کرده و با متخصص اطفال تماس بگیرند.
به اورژانس مراجعه کنید اگر نوزاد:
• مقدار زیادی خون در مدفوع دارد.
• رنگ مدفوع نوزاد سفید است و بیمار به نظر می‌رسد.
• علائم کم‌آبی مانند لب‌های خشک، گودی چشم‌ها یا کاهش دفعات ادرار دارد.
• بسیار کم شیر میخورد یا اصلاً شیر نمی‌خورد.
درمان خانگی مدفوع بلغمی نوزاد
برای درمان خانگی مدفوع بلغمی نوزاد، کافی است شرایط عمومی او را زیر نظر بگیرید. در بیشتر موارد، مدفوع خلطی نوزاد به علت سرماخوردگی خفیف، بزاق زیاد هنگام دندان درآوردن یا حساسیت گذرا به یک ماده غذایی است و بدون درمان خاصی برطرف می‌شوند. شیردهی منظم یا دادن مایعات طبق سن نوزاد، جلوگیری از کم‌آبی و حذف موقت لبنیات از رژیم مادر (اگر مشکوک به حساسیت باشد) کمک کننده است.
رنگ مدفوع نوزاد نشانه چیست؟
در جدول زیر، رنگ مدفوع نوزاد و دلایل آن آورده شده است.
|
رنگ مدفوع |
توضیحات |
نکته مهم |
|
زرد خردلی |
پس از پایان دوره مکونیوم، مدفوع نوزاد معمولاً زرد خردلی است. بیشتر در نوزادان شیرده مشاهده می‌شود. |
طبیعی و نشانه سلامت نوزاد است. |
|
زرد روشن |
در نوزادانی که شیر مادر و شیر خشک می‌خورند، دیده می‌شود. رنگ زرد آبکی نشان‌دهنده اسهال است. |
اسهال می‌تواند خطر کم‌آبی ایجاد کند؛ نیاز به مراقبت و پیگیری دارد. |
|
نارنجی |
به دلیل رنگ‌دانه‌هایی است که از دستگاه گوارش نوزاد عبور می‌کند. |
معمولاً طبیعی است و نشانه بیماری نیست. |
|
قرمز |
ممکن است ناشی از نوشیدنی‌ها (آب گوجه‌فرنگی، آب چغندر) یا مکمل‌های قرمز باشد. می‌تواند به دلیل خون در مدفوع ناشی از عفونت روده، آلرژی به شیر یا شکاف مقعدی باشد. |
در صورت مشاهده مدفوع قرمز بدون علت غذایی، حتماً با پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید. |
|
قهوه‌ای مایل با سبز |
معمولاً در نوزادانی که شیر خشک مصرف می‌کنند، دیده می‌شود. |
معمولاً طبیعی است، اما تغییر ناگهانی رنگ را بررسی کنید. |
|
سبز تیره |
مکمل‌های آهن نیز می‌توانند باعث سبز شدن مدفوع شوند. |
معمولاً بی‌ضرر است، مگر اینکه همراه با اسهال یا خون باشد. |
|
سفید |
نشان‌دهنده مشکلات کبدی و عدم تولید کافی آنزیم‌های گوارشی است. |
مشکل جدی است؛ باید فوراً با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید. |
|
خاکستری |
مشابه رنگ سفید، نشانه عدم هضم درست غذا توسط بدن نوزاد است. |
فوراً به متخصص أطفال مراجعه کنید. |
سخن پایانی
گاهی اوقات مخاط در مدفوع نوزاد به مقدار زیاد ظاهر می‌شود یا برای چند روز متوالی تکرار می‌شود. در این شرایط، احتمال وجود یک مشکل زمینه‌ای بیشتر است. در صورتی که مخاط در مدفوع نوزاد با خون همراه بود یا نوزاد علائمی مانند تب، بی‌قراری، اسهال و .. داشت، فوراً به متخصص مراجعه کنید.
