عفونت لثه در کودکان، علت ها و راه های درمان

بیماری عفونت لثه در کودکان یا همان بیماری پریودنتال (Periodontal Disease) یک نوع عفونت باکتریایی است که لثه‌ها و ریشه دندان را از بین می‌برد.
بیماری به طور مستقیم لثه‌ها و در صورت تشدید، استخوان فک را تحت تأثیر قرار می‌دهد و می‌تواند تبعاتی مانند تحلیل لثه و تحلیل استخوان فک را به دنبال داشته باشد.
معمولاً تشخیص بیماری لثه در کودکان به دلیل نهفته بودن آن و همچنین شدت پایین بیماری بسیار سخت‌تر است.
گاهی خانواده‌ها برای تشخیص بیماری عفونت لثه در کودکان مجبور می‌شوند که زمان بیشتری فرزند خود را تحت نظر بگیرند تا از وضعیت بیماری آنها مطلع شوند.
هر گونه تغییر در وضعیت استخوان فک و نحوه حرکت دندان‌ها می‌تواند تبعات شدیدتری برای آنها داشته باشد.

علت های ایجاد عفونت لثه در کودکان
ایجاد پلاک روی دندان‌ها عامل اصلی بیماری لثه است. پلاک یک لایه شفاف و چسبنده است که حاوی باکتری‌های مختلفی بوده و به سطح دندان می‌چسبد.
اگر لایه پلاک برداشته نشود، به مرور زمان سخت‌تر شده و تبدیل به یک لایه محکم‌تر به نام تارتار می‌شود.
عادت‌های بهداشتی ضعیف دهان و همچنین رعایت نکردن اصول بهداشت دهان و دندان منجر به تشکیل پلاک در دهان و روی دندان‌ها می‌شود.
خوشبختانه عوامل ایجاد بیماری لثه در کودکان نسبت به بزرگسالان بسیار محدودتر هستند و به همین دلیل بروز چنین مشکلی در آنها با احتمال کمتری رخ می‌دهد.
به جرات می‌توان عدم رعایت بهداشت دهان و دندان را به عنوان اصلی‌ترین عامل این بیماری در نظر گرفت که طبیعتاً در تشخیص بیماری لثه در کودکان هم به ما کمک می‌کند.
عوامل مختلفی وجود دارد که هر کدام از آنها می‌توانند در ابتلای کودکان و فرزند شما به بیماری عفونت لثه نقش داشته باشد.
با این حال برخی از آنها نقش پررنگ‌تری دارند. مانند :
- عوامل ژنتیکی و ارثی
- برخی از مواد غذایی که در لثه‌ها گیر می‌کنند و تمیز نمیشوند
- در برخی کودکان تنفس از دهان که منجر به خشک شدن شدید لثه‌ها و دندان‌ها و کاهش تأثیر ضدعفونی کنندگی بزاق می‌شود
- رژیم غذایی ضعیف
- بیماری های سیستم ایمنی
- دیابت
- تغییرات هورمونی در بدن مانند رسیدن به دوران بلوغ
- عادت دندان قروچه
- مصرف داروهای خاص که بر بافت لثه اثر دارند

علائم عفونت لثه در کودکان
بیماری های لثه چهار نشانه ی اصلی دارد که عبارتند از :
خونریزی لثه
خونریزی لثه در هنگام مسواک زدن، استفاده از نخ دندان یا مواقع دیگر
تورم لثه
تورم لثه و تغییر رنگ آن به قرمز روشن
پس رفتن لثه
در برخی از موارد با پس رفتن لثه روبه رو می شویم که ا ز اطراف دندان فاصله گرفته و گاهی اوقات ریشه ی دندان نمایان می شود.
بوی بد دهان
بوی بد دهان که با مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان برطرف نمی شود.
بیماری پریودنتال مراحل و درجات مختلفی دارد. معمولاً بیشتر کودکان مبتلا به این بیماری ، خفیف‌ترین شکل آن ، یعنی ژنژیویت (gingivitis) را تجربه می‌کنند.
در این وضعیت لثه‌های کودک قرمز رنگ ، متورم و همراه با درد هستند. معمولاً موارد پیشرفته‌تر بیماری لثه در کودکان شایع نیست.
به طور کلی بیماری لثه در مراحل ابتدایی دردناک نیست و به همین دلیل ممکن است فرزند شما از مشکل خود آگاهی نداشته باشد.
اما شما به عنوان والدین کودک می‌توانید علائم زیر را در کودک خود بررسی کنید :
- لثه‌های قرمز و متورم و گلو درد
- خونریزی لثه‌ها هنگام مسواک زدن یا کشیدن نخ دندان
- لثه‌هایی که به مرور زمان از سطح دندانها تحلیل میروند و عقب نشینی می‌کنند
- شل شدن دندان‌ها یا ایجاد فاصله غیر طبیعی بین آنها
- دیده شدن ناحیه عفونت و چرک بین دندانها و روی سطح لثه‌ها
- تغییر در وضعیت قرار گیری دندان‌ها و فک
- ممکن است یک یا چند مورد از این موارد در دهان کودک شما دیده شود.
بنابراین از کودک خود بخواهید که هر چه سریعتر به همراه شما به یک دندانپزشک یا متخصص دندانپزشکی اطفال و کودکان مراجعه کند.
بیماری لثه در کودکان یک عفونت جدی باکتریایی است که لثه‌ها و ساختارهای پشتیبان دندان‌ها را از بین می‌برد.
علت اصلی ایجاد آن ، وجود پلاک روی دندان‌ها است.
کودکان احتمالاً ژنژیویت، خفیف‌ترین شکل بیماری پریودنتال را تجربه می‌کنند.
علائم این بیماری شامل لکه‌های قرمز رنگ ، متورم و گلو درد می‌شود. لثه‌ها هم ممکن است هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن دچار خونریزی شوند.
مراقبت خوب از دندان می‌تواند در جلوگیری از این بیماری نقش داشته باشد.

اهمیت تشخیص بیماری لثه در کودکان
افرادی که نکات بهداشتی سلامت دهان و دندان را رعایت نمی‌کنند در گام اول با پدیده‌ای به اسم پلاک دندانی مواجه می‌شوند که سطح دندان‌ها را زرد رنگ کرده و حالت یک لایه زبر پیدا می‌کند.
عدم توجه به پلاک باعث سفت‌تر شدن آن و تبدیل آن به یک لایه به اسم تارتار می‌شود که بسیار محکم بوده و امکان برداشتن آن با مسواک بسیار کم است.
این لایه تارتار به محلی برای رشد باکتریهای مضر در داخل دهان تبدیل شده که در نهایت به مینای دندان صدمه می‌زنند.
تمامی این فعل و انفعالات منجر به ایجاد یک بیماری به اسم بیماری پریودنتال یا بیماری لثه می‌شود که با نشانه‌هایی مانند تحلیل لثه و آبسه خود را نشان می‌دهد.
تشخیص بیماری لثه در کودکان اهمیت بسیار بالایی دارد.
در حقیقت بیماری پریودنتال به شکلی است که هرچه سریعتر تشخیص داده شود امکان درمان آن ساده‌تر بوده و هزینه کمتری به خانواده‌ها تحمیل می‌شود.
گاهی این بیماری در مرحله‌ای قرار دارد که تنها با استفاده از مسواک‌های جدید یا به کار بردن برخی روش‌های درمانی معمولی امکان کنترل آن وجود دارد.
به همین دلیل به خانواده‌ها توصیه می‌شود که حداقل هر شش ماه یک بار فرزند خود را به نزد دندانپزشک ببرند و وضعیت سلامت لثه و دندان او را به طور کامل تحت نظر بگیرند.

انواع عفونت و التهاب لثه در کودکان
التهاب لثه در مراحل پیشرفته می‌تواند به سه مدل زیر دیده شود :
ژنژویت مزمن
این نوع از عفونت لثه در کودکان رواج زیادی دارد.
این بیماری سبب تورم و قرمز رنگ شدن لثه و خونریزی می شود.
بیماری ژنژویت با مسواک زدن، استفاده از نخ دندان ، مراجعه ی مرتب به دندانپزشک هم قابل پیشگیری و هم قابل درمان است.
هرچند اگر درمان نشده بماند پیشرفت کرده و سبب بروز بیماری های خطرناک لثه خواهد شد.
پریودنتیتیس مهاجم
این بیماری حتی با وجود سالم بودن نوجوانان و جوانان آن ها را مبتلا می سازد.
پریودنتیتیس مهاجم در نوجوانان وجوانان بروز کرده و در ابتدا دندان های آسیا و نیش را مبتلا می کند.
مشخصه ی آن از بین رفتن استخوان آلوئولار ( استخوان فک ) است و به طور معمول در این بیماران پلاک و جرم کمتری تشکیل می شود.
پریودنتیتیس مهاجم پیشرفته
این بیماری در دوران بلوغ بروز می کند و کل دهان را در بر می گیرد.
مشخصه ی آن التهاب لثه و تجمع شدید پلاک و جرم روی دندان است. حتی می تواند سبب لق شدن دندان ها شود.

التهاب لثه رویشی کودکان چیست
در هنگام رویش دندان ، لثه کودک برافروخته است که این امر در هنگام رویش دندان‌های آسیایی شیری که بزرگترند بیشتر دیده می‌شود که به این بیماری ، التهاب لثه رویشی می‌گویند.
در هنگام التهاب لثه رویشی ، مواد غذایی بر روی لثه باقی می‌ماند و پلاک میکروبی به وجود آمده باعث التهاب لثه می‌شود ؛ از سویی دیگر ، ضربه‌ای که دندان مقابل بر روی لثه متورم وارد می‌کند باعث التهاب لثه می‌شود.
از سوی دیگر یک نوع التهاب لثه داریم که مربوط به دوران بلوغ است و در این سن رخ می دهد که به دلیل تغییرات هورمونی و تأثیر هورمون‌ها بر روی بافت لثه است که فرد را با التهاب لثه مرتبط با دوران بلوغ مواجه می‌کند.

تاثیر رعایت بهداشت دهان و دندان بزرگسالان بر کودکان
تشخیص به موقع و سریع در درمان موفقیت آمیز بیماری های پریودنتال نقش مهمی دارد. بنابراین، لازمست که در هر بار مراجعه به دندانپزشک تحت معاینه ی کامل پریودنتال قرار بگیرند.
بدانید که اگر کودکتان به شکل پیشرفته ی بیماری پریودنتال مبتلا شده است، ممکنست نشانه های مقدماتی ابتلا به بیماری سیستمیک را هم ذکر کند.
به خصوص اگر والدین نسبت به درمان مقاومت نشان دهند. مهم ترین قدم در پیشگیری بیماری های پریودنتال پیروی از عادت های بهداشتی مربوط به دهان و دندان است.
در این جا توصیه های لازم برای حفظ بهداشت دهان و دندان کودکان ارائه شده است :
- از سال اول تولد یعنی وقتی که کودکتان ۱۲ ماهه است عادت های بهداشتی دهان و دندان را شکل دهید.
- در این سن می توانید از خمیر دندان برای تمیز کردن دندان های کودک استفاده کنید. وقتی که فاصله ی بین دندان ها پر شد با کمک نخ دندان ، دندان ها را تمیز کنید.
- یک الگوی نمونه باشید: با رعایت بهداشت دهان و دندان الگوی خوبی برای کودکان خود باشید.
- جهت مراجعه ی اعضای خانواده به دندانپزشک برنامه ریزی کنید. در هر بار مراجعه وضعیت پریودنتال بررسی شود و درصورت لزوم جرم گیری و تمیز کردن دندان ها توسط دندانپزشک انجام گیرد.
- سلامت دهان کودک خود را بررسی کنید : دهان کودک را از لحاظ وجود نشانه های بیماری پریودنتال از جمله خونریزی ، تورم ، تغییر رنگ لثه ها ، پس رفتن لثه ها از روی دندان و بوی بد دهان بررسی نمایید.
- اگرچه بیماریهای عفونت لثه علائم بارز و برجسته ای (مثل درد) ندارند ولی در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر در کودکان خود ، جهت درمان اقدام نمایید :
خونریزی از لثه ها
اگر به هنگام مسواک زدن یا گاز زدن غذاهای سخت، مسواک یا آب دهان فرزندتان خون آلود شود.
تورم لثه ها
لثه های فرزندتان متورم و قرمز رنگ شده است.
بوی بد دهان ،که حتی با مسواک زدن هم برطرف نمی گردد.
تنفس از طریق دهان هم می تواند باعث تورم لثه ها خصوصا در دندانهای جلویی گردد.
تنفس دهانی را با باز ماندن دهان به هنگام خواب می توانید تشخیص دهید.
گاهی پوسیدگی های عمیق دندان و عفونت ناشی از آنها ، به شکل یک برجستگی در لثه همراه با خروج چرک ، دیده می شوند که اغلب با عفونت لثه اشتباه می گردد و دندان مسبب را باید درمان نمود.

راهکارهای درمان بیماری لثه در کودکان
اصولاً راهکارهای درمانی به شدت پیشرفت بیماری و همچنین سن و وضعیت سلامت عمومی کودک بستگی دارد.
گزینه‌های درمانی برای بیماری عفونت لثه در کودکان شامل موارد زیر می‌شوند :
مراقبت صحیح از دندان‌ها
پاکسازی و جرم گیری منظم دندان‌ها توسط دندانپزشک می‌تواند به مبارزه با بیماری لثه کمک کند. همچنین کودک شما باید به طور منظم و روزانه مسواک بزند و از نخ دندان استفاده کند.
تمیز کردن عمیق دندان و لثه
این روش درمانی می‌تواند در مراحل اولیه بیماری لثه در کودکان به کار گرفته شود و در از بین بردن پلاک و تارتار در زیر لثه و بافت آلوده کمک می‌کند.
همچنین می‌تواند سطح ریشه آسیب دیده دندانها را صاف کند و مجدداً لثه‌ها دوباره به دندان متصل شوند.
استفاده از دارو
داروهای آنتی بیوتیک یکی از گزینه‌ها برای درمان بیماری لثه در کودکان هستند. این داروها ممکن است به صورت قرص یا به هر شیوه دیگری باشند.
تشخیص نوع و نحوه استفاده از داروهای کنترل عفونت (آنتی بیوتیک) صرفا برعهده متخصص دندانپزشک کودک شما است
عمل جراحی
با پیشرفت زیاد بیماری لثه، نواحی آلوده زیر لثه باید تمیز شوند. در این وضعیت احتمالاً نیاز به تغییر شکل بافت لثه یا حتی پیوند لثه وجود دارد.

مراجعه به دندانپزشک برای درمان عفونت لثه کودکان
اگر قصد دارید که برای درمان بیماری لثه در کودکان به یک متخصص دندانپزشکی اطفال و کودکان مراجعه کنید ، باید چند مرحله ساده را رعایت کنید تا نهایت استفاده را از اطلاعات آنها ببرید :
- قبل از حضور در مطب ، سوالاتی که می‌خواهید بپرسید را بنویسید
- در حین حضور در مطب، نام هر گونه داروی جدید یا بیماری جدید و همچنین روش درمانی را بنویسید. همچنین دستورالعمل‌هایی که توسط متخصص ارائه می‌شود را هم یادداشت کنید.
- بدانید که چرا یک دارو یا یک روش درمانی جدید تجویز می‌شود و چگونه به بیماری کودک شما کمک می‌کند.
- همچنین بدانید که عوارض جانبی داروها چیست.
- سؤال کنید که آیا بیماری لثه در کودکان با روش‌های دیگر قابل درمان است.
- بدانید که چرا یک آزمایش یا یک روال خاص توصیه می‌شود و نتایج آن می‌تواند چه معنی داشته باشد.
- بیماری لثه در کودکان چندان شایع و نگران کننده نیست، اما شما هم باید خیلی زود برای تشخیص و درمان آن اقدام کنید.

راه های جلوگیری از بیماری عفونت لثه در کودکان
اگر شما به عنوان خانواده یک کودک در مورد ابتلای کودکتان به بیماری لثه نگران هستید ، لازم است که چند مورد ساده و معمولی را در مورد رعایت بهداشت دهان و دندان را مد نظر داشته باشید که از سلامت لثه کودک خود مطمئن شوید.
برای این کار باید چند عادت زیر را در آنها نهادینه کنید:
از آنها بخواهید که حداقل روزی ۲ بار دندان‌های خود را مسواک بزنند
روش مناسب برای مسواک زدن دندانهای کودکان استفاده از حرکات چرخشی کوتاه است. بدین صورت که برس های مسواک بر روی دندان و حاشیه ی لثه ها قرار گرفته و مسواک با حرکات دورانی کوتاه به حرکت درآورده شود.
فراموش نکنید که علاوه بر سطح بیرونی دندانها ، سطوح داخلی و سطح جونده ی آنها نیز مسواک زده می شود. استفاده از خمیر دندان پس از یک سالگی توصیه می شود ولی مقدار آن نباید بیش از اندازه یک لپه باشد.
برای جلوگیری از بلعیدن خمیردندان ، آن را با فشار انگشت دست خود به داخل برس های مسواک داخل کنید.
از مسواک‌های مناسب و استاندارد طراحی شده بر اساس سن و وضعیت فرزند خود استفاده کنید
مسواک مناسب برای کودکان مسواک های با اندازه سرکوچک و برس های نرم می باشد. با رعایت اصول ساده فوق سلامتی دندانها و لثه های کودکان خود را برای تمام طول عمر تضمین کنید. در مراجعات منظم خود به دندانپزشک روش مسواک زدن دندانهای کودکتان را با وی مرور کنید تا در صورت وجود خطا اصلاح گردد.
در برخی کودکان که همکاری مناسبی ندارند ؛ استفاده از مسواک های برقی می تواند به بهبود بهداشت دهان کمک نماید.
به صورت روزانه از نخ دندان استفاده کند
زمان شروع استفاده از نخ دندان برای کودکان ، زمانی است که فاصله ی بین دندانها بسته می شود و مسواک زدن به تنهایی قادر به تمیز کردن سطوح بین دندانها نمی باشد.