درمان درماتیت اتوپیک در نوزادان

در مطب دکتر با خانمی آشنا شدم که می‌گفت دخترش، هدیه، ۳ ماهه است. او کودکی خوش‌خلق است و تا به حال خیلی کم گریه کرده اما چند روزی است که بیقرار است و مدام گریه می‌کند. بدنش بیرون ریخته است و نمی‌دانیم مشکلش چیست.

بعد از بازگشت از اتاق معاینه از او پرسیدم نتیجه چه شد؟ او گفت: دکتر بعد از کلی معاینه و سوال و جواب گفت: هدیه دچار اگزمای نوزادی شده است. با کنجکاوی پرسیدم اگزمای نوزادی دیگر چیست؟

اگزمای نوزادی
اگزما به هر نوع ناراحتی پوستی به ویژه درماتیت اتوپیک گفته می‌شود. اگزمای نوزادی طی ۵ سال اول زندگی رخ می‌دهد. این نوع اگزما را نباید با درماتیت سبوره‌ای اشتباه گرفت. اگزما اگرچه برای کودک و والدین ناراحتی ایجاد می‌کند اما تهدیدکننده سلامت نیست.

در بیشتر کودکان، پس از چند سال این حساسیت برطرف می‌شود اما در برخی این بیماری تا بزرگسالی ادامه پیدا می‌کند. برای پیش گیری از خطر بروز عفونت‌های باکتریایی ثانویه و ناراحتی‌های دیگر، نیاز به درمان مناسب است. زیرا این نوع عفونت باکتریایی می‌تواند خیلی جدی باشد و درصورت مهار نشدن، سلامت فرد را تهدید کند.

علت اگزما در نوزادان و کودکان
علت اصلی اگزما در نوزادان مشخص نیست؛ اما همیشه مرتبط با موضوع آلرژی‌ها نیست. حساسیت، در واقع واکنش بدن به ماده‌ای است که سیستم ایمنی بدن به اشتباه این ماده را تهدیدکننده تشخیص و به آن واکنش نشان می‌دهد.

این امر باعث بروز التهاب در برخی از اعضای بدن مانند پوست، مجرای هوایی (آسم) یا بینی و دیواره سینوس‌ها می‌شود. شمار زیادی از موارد ابتلا به اگزما، به علت وضعیت هیپرآلرژیک به نام اتوپی است. کودکان مبتلا ممکن است دچار آسم یا آبریزش بینی شوند.

در اگزما، روند التهابی در یک نقطه خاص از بدن رخ می‌دهد و در نتیجه باعث بروز علایمی می‌شود که در ناراحتی‌های حساسیت زا مشاهده می‌شود. علاوه بر حساسیت در اگزمای نوزادی این کودکان دارای «سرامید» کمتری در پوست هستند. «سرامید»، ماده چربی است که درون غشاء سلول‌ها یافت می‌شود. این چربی با ایجاد حفاظ، از پوست در برابر از دست دادن آب و خشکی بیش از حد محافظت می‌کند. با افت میزان این چربی، پوست آب از دست می‌دهد و بیش از حد خشک می‌شود. این یکی از علامت‌های اگزمای نوزادی است.

چه چیزهایی اگزما را تحریک می‌کند؟
علت دقیق اینکه چرا اگزمای نوزادی تنها برخی از کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، مشخص نیست. اما عوامل محرک متعددی وجود دارد که شناخته شده است. این عوامل در واقع باعث تشدید علایم می‌شود اما علت بروز آن نیست.

۱-علت می‌تواند در اختلال سیستم ایمنی یا کاهش سرامید پوست باشد، که منشاء آن ممکن است عوامل ژنتیکی باشد.

۲ - ماده حساسیت زا: در منزل مواد حساسیت زای زیادی وجود دارد که اغلب در هواست یا از طریق هوا وارد بدن می‌شود یا ارتباط مستقیم با پوست دارد. مواد آلرژی زای خوراکی ازجمله لبنیات، مغز میوه، زرده تخم مرغ، گندم و... نیز می‌تواند در این امر نقش داشته باشد.

۳ - لباس: پارچه‌های مختلف می‌تواند علایم اگزما در کودکان را شدید کند، ازجمله پشم، عامل دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد مواد شوینده است.

۴ - لوازم بهداشتی: عطر، صابون و کرم می‌تواند باعث تحریک شدن پوست کودک شود.

۵ - آب و هوا: هوای خشک بدون در نظر گرفتن گرما یا سرما، یکی از محرک‌های عمده به حساب می‌آید. عرق نوزاد می‌تواند مشکل ساز باشد، بنابراین با خنک نگه داشتن دمای بدن می‌توان از تعریق وی جلوگیری کرد.

علایم اگزمای نوزادی
* پوست خشک و زبر است.

* پوست قرمز و گاهی دارای زخم‌های مرطوب است، چرک نشانه عفونت باکتریایی است.

* در سال اول، اگزما روی صورت یا قسمت‌های دیگر بدن ظاهر می‌شود. اگزما می‌تواند در گردن، دست، پا و قسمت تناسلی نیز پخش شود.

* تقریبا در ۱۸ ماهگی، جوش‌های ریز در مفصل‌ها ایجاد می‌شود. از جمله زانو، مچ، آرنج، گردن و گاهی قوزک. سپس، پوست این نواحی ضخیم‌تر می‌شود.

* در برخی از کودکان حتی پس از ۲ سالگی نیز اگزما ادامه پیدا می‌کند، در این زمان اگزما در اطراف دهان، پلک‌ها و... ظاهر می‌شود.

* خارش از علایم بارز اگزما است. خاراندن باعث خون ریزی پوست می‌شود. کودکان بالای ۶ ماه می‌توانند خود را بخارانند اما کودکان کوچک‌تر نمی‌توانند و با وجود سیر بودن و تمیز بودن پوشک مرتب گریه می‌کنند.