لیست آزمایش های تشخیص ناباروری
تشخیص به‌موقع مشکل ناباروری از طریق این تست های نا باروری می‌تواند شانس درمان و در نتیجه باردار شدن را افزایش دهد. در این مطلب با هم لیست آزمایش های تشخیص ناباروری را مرور می‌کنیم.
اگر شما زیر ۳۵ سال سن دارید و برای یک سال و به صورت مداوم برای بارداری تلاش کرده‌اید و ناموفق بوده‌اید، برای تست های ناباروری به پزشک مراجعه کنید. زنان بالای ۳۵ سال باید بعد از ۶ ماه تلاش برای تست های ناباروری به پزشک مراجعه کنند. آزمایش خون، ادرار و تصویربرداری می‌تواند برای تشخیص علت ناباروری شما به پزشک کمک کند. در مردان آزمایش اسپرم به عمل می‌آید که در آن تعداد اسپرم‌ها و سلامت آنها مورد بررسی قرار می‌گیرد. ممکن است پزشک شما را به یک متخصص غدد تناسلی ارجاع دهد.
متخصص غدد تناسلی در ابتدا سؤالاتی در مورد سابقه پزشکی و همچنین علائم ناباروری شما خواهد پرسید. قبل از مراجعه به پزشک موارد زیر را در ذهن داشته باشید:
- تمام داروهایی را که مصرف می‌کنید به یاد داشته باشید. از جمله داروهایی که پزشک برای شما تجویز کرده است، ویتامین‌ها، مواد معدنی و مکمل‌ها و همچنین هر نوع داروی بدون نسخه دیگری که مصرف می‌کنید.
- هر چند وقت یک بار برای باردار شدن تلاش می‌کنید؟ چه مدت است برای بارداری اقدام کرده‌اید؟ آخرین باری که اقدام کرده‌اید، کی بوده است؟ تغییرات و علائمی که در بدن شما رخ داده است و شما متوجه آنها شده‌اید، چیست؟
- سابقه هر گونه عمل جراحی یا اقدامات درمانی، به ویژه اگر به سیستم تناسلی شما مربوط می‌شود.
- سابقه شیمی‌درمانی یا رادیودرمانی
- میزان مصرف سیگار ، الکل یا مواد مخدر (در صورت مصرف)
- هر گونه سابقه بیماری‌های مقاربتی
- هر گونه اختلال ژنتیکی یا بیماری مزمن مانند دیابت یا بیماری‌های تیروئید در خود شما یا خانواده‌تان
- و در آخر اینکه بدن خودتان را زیر نظر داشته باشید و در صورت مشاهده هر گونه تغییر یا علائمی به پزشک خود اطلاع دهید. تشخیص به‌موقع مشکل ناباروری از طریق این تست های نا باروری می‌تواند شانس درمان و در نتیجه باردار شدن را افزایش دهد.
تست های ناباروری
- آنالیز مایع منی
- تست تستوسترون
- بیوپسی بیضه
- تست کورتیزول
- بررسی شرایط تخمک‌گذاری
- آزمایش LH و FSH
- آزمایش پرولاکتین
- سونوگرافی از لگن
- بررس فرآیند لقاح
- تست پروژسترون
در ادامه به توضیحاتی درباره این تست های ناباروری می‌پردازیم.
آنالیز مایع منی به منظور بررسی علت ناباروری مردان
یکی از تست های نا باروری و روش اولیه تشخیص و ارزیابی علل متعدد ناباروری در مردان، آزمایش منی است. آزمایش طبیعی است، اگر: ۱- شمارش کلی اسپرم بیشتر از ۲۰ میلیون باشد. ۲- بیش از ۵۰ درصد اسپرم‌ها به طور فعال حرکت داشته باشند و ۳- بیشتر از ۴۰ درصد اسپرم‌ها شکل طبیعی داشته باشند. (معیارهای سازمان بهداشت جهانی) تغییرات قابل توجهی در تعداد اسپرم برای یک فرد مفروض وجود دارد، بنابراین چنانچه تعداد اسپرم کم باشد، باید شمارش‌های متعددی در طول یک دوره زمانی انجام شود.
ناهنجاریهای منی، احتمال باروری را از بین نمیربرند. بسیاری از مردان با تعداد کم اسپرم صاحب فرزند می‌شوند. باروری در مردان به باروری همسر آنها بستگی دارد؛ یعنی مردی که تعداد اسپرم او نسبتاً کم است، اگر باروری همسرش بالا باشد، می‌تواند بچه‌دار شود. مایع منی علاوه بر اسپرم، از ۶۵ درصد مایع کیسه منی، ۳۰ تا ۳۵ درصد از پروستات، و ۵ درصد از رگ‌ها تشکیل شده است.
مایع منی حاوی اسید سیتریک، اسید آمینه‌های آزاد، فروکتوز، آنزیم‌ها، فسفوریل کولین، پروتاگلاندین، پتاسیم و روی است. میزان مایع منی تولید شده از چند قطره تا ۵ میلی‌لیتر متغیر است.
توصیه‌هایی برای اینکه نمونه بهتری از مایع منی گرفته شود
توصیه می‌شود جمع آوری اسپرم ۷۲-۴۸ ساعت پس از آخرین مقاربت گرفته شود. برای به دست آوردن میزان پایه‌ای کیفیت اسپرم بایستی ۳ نمونه اسپرم گرفته شود اما اگر اختلاف ۲ نمونه کمتر از ۲۰% باشد، ممکن است نیازی به نمونه سوم وجود نداشته باشد.
نمونه مایع منی از طریق استمنا ،آمیزش منقطع یا کاندوم‌های مخصوص بدون مایع کشنده اسپرم جمع‌آوری می‌شود. نمونه باید داخل ظرف شیشه‌ای دهان گشاد تمیز (نیازی نیست استریل باشد) یا ظرف پلاستیکی ریخته شود. مایع منی تازه به صورت لخته است که در مدت ۳۰-۵ دقیقه بعد از انزال مایع می‌شود.
آزمایش ال.هاش. ادرار
ال.هاش، هورمونی است که از غده‌ای در مغز به داخل خون رها می‌شود و افزایش ناگهانی آن در خون سبب تخمک‌گذاری می‌شود. این هورمون از طریق ادرار، دفع می‌شود. در سال‌های اخیر با ورود کیت‌های سنجش ال.هاش. ادراری به بازار، می‌توان زمان تخمک‌گذاری را مشخص کرد.
کیت‌های ال.هاش، افزایش هورمون ال.هاش. را قبل از تخمک‌گذاری نشان می‌دهد که این مسأله در تعیین زمان آمیزش بسیار حائز اهمیت است. زیرا زن در این زمان دارای قدرت باروری زیادی است. به طور معمول آزمایش ال.هاش ادراری با خیس کردن نوار مربوط به ادرار انجام می‌گیرد. این آزمایش یازده روز پس از آغاز دوره عادت ماهانه شروع می‌شود و تا زمان تخمک‌گذاری ادامه می‌یابد.
آزمایش اف.اس.اچ. و ال.هاش. خون
یکی دیگر از تست های ناباروری آزمایش اف.اس.اچ. و ال.هاش. خون است. در بعضی زنان آزمایشی برای بررسی مقدار اف.اس.اچ. و ال.هاش. خون انجام می‌شود. این هورمون‌ها با مکانیسم خاصی از غده هیپوفیز مغز و به دنبال اثر هورمون‌های تحریک‌کننده هیپوتالاموس ترشح می‌شوند. این آزمایش برای بررسی عملکرد مسیر هیپوتالاموس و هیپوفیز است. معمولاً این آزمایش در فاز فولیکولی دوره ماهانه انجام می‌شود تا نقص مواد ترشحی این مسیر مشخص شود.
آزمایش پرولاکتین
پرولاکتین هورمونی است که تولید شیر در پستان زنان را تحریک می‌کند. مقدار زیاد پرولاکتین در عمل تخمک‌گذاری اختلال ایجاد می‌کند. آزمایش خون این افراد در ابتدای دوره ماهانه برای سنجش مقدار پرولاکتین انجام می‌شود.
سونوگرافی از ناحیه لگن
یکی دیگر از تست های ناباروری، سونوگرافی از ناحیه لگن است که برای بررسی علل موجود برای ناباروری مانند آندومتریوز، عفونت لگنی، بسته بودن لوله‌های لگنی و… است.
آزمایشات لازم برای بررسی فرآیند لقاح به منظور مشخص کردن علل ناباروری
همان طور که می‌دانیم در فرآیند لقاح، یک اسپرم به طور طبیعی وارد تخمک می‌شود تا جنین تشکیل شود اما گاهی به دلیل نرسیدن اسپرم و تخمک به هم ناباروری ایجاد می‌شود. این موضوع می‌تواند مربوط به زن یا مرد باشد. در این رابطه آزمایش‌هایی وجود دارد که می‌تواند نشان‌دهنده عدم رسیدن اسپرم و تخمک به هم باشد.
آزمایش مواد ترشحی گردن رحم
از آنجا که دستگاه تناسلی خانم‌ها به بیرون از بدنشان راه دارد، برای جلوگیری از ورود میکروب‌ها به داخل رحم، گردن رحم خانم‌ها دارای مواد ترشحی فراوانی است که مانند سدی محکم در مقابل ورود میکروب‌ها به داخل رحم عمل می‌کند اما طی دوره تخمک‌گذاری مقدار مواد ترشحی کم شده و خاصیت کششی زیادی هم پیدا می‌کند.
در این حالت پس از آمیزش، اسپرم قادر است که از آن به راحتی بگذرد و به رحم وارد شود و اگر کیفیت مواد ترشحی رحم چنین تغییری نکند، اسپرم‌ها از این سد رد نمی‌شوند و عمر کوتاهی می‌یابند.
آزمایش مواد ترشحی گردن رحم پس از آمیزش (PCT)
این آزمایش یکی دیگر از تست های ناباروری است که پس از آمیزش، کیفیت و کمیت مواد ترشحی گردن رحم و تعداد و قدرت تحرک اسپرم‌ها در زمان تخمک‌گذاری خانم بررسی می‌شود. نحوه آزمایش به این شکل است که ۴ تا ۱۲ ساعت بعد از آمیزش و درست قبل از زمان تخمک‌گذاری مورد حدس پزشک، از مواد ترشحی گردن رحم توسط پزشک یا دستیار وی نمونه‌برداری می‌شود. این آزمایش معمولاً همراه با سنجش ال.هاش. ادراری است. سپس نمونه مواد ترشحی زیر میکروسکوپ مشاهده می‌شود و تعداد اسپرم و تحرک آنها مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
هیستروسالپینگوگرام (HSG)
به منظور بررسی وضعیت رحم و لوله‌های رحمی، یک عکس رادیولوژی از ناحیه لگنی خانم گرفته می‌شود یا با تزریق ماده رنگی خاص به داخل دستگاه تناسلی خانم، درون آن مشاهده می‌شود. برای بررسی علت تأخیر باروری، باید سلامت اندام‌های تولیدمثل مورد ارزیابی قرار گیرند. یکی از روش‌های تشخیصی که معمولاً برای بررسی رحم و لوله‌های رحمی همراه با سایر آزمایش‌ها در ویزیت‌های اولیه درخواست می‌شود، هیستروسالپینگوگرافی است.
با این تست، پزشک از وضعیت داخلی رحم و لوله‌های رحمی مطلع می‌شود و با توجه به نتایج حاصل از تست، در مورد نحوه درمان تصمیم خواهد گرفت. هیستروسالپینگوگرافی روشی است که به منظور بررسی داخل رحم و لوله‌های رحمی انجام می‌گیرد. انجام هیستروسالپینگوگرافی در ارزیابی ناباروری بسیار مهم است.
در صورت انسداد لوله‌های رحمی یا وجود چسبندگی رحم، شانس باروری کاهش می‌یابد و در این روش با استفاده از اشعه ایکس و ماده حاجب چسبندگی‌های درون‌رحمی، پولیپ، فیبروم و برخی دیگر از مشکلاتی که سبب انسداد لوله‌ها و جلوگیری از لقاح تخمک و اسپرم می‌شود، قابل تشخیص است.
آزمایش دیگری که در این راستا مفید خواهد بود، هیستروسونوگرافی است که با استفاده از سونوگرافی و تزریق محلولی خاص، ناهنجاریهای درون‌رحمی بررسی می‌شود.
مراحل انجام هیستروسالپنگوگرافی
معمولاً عکس رنگی رحم توسط رادیولوژیست انجام می‌شود و به طور متوسط در حدود ۳۰- ۱۰ دقیقه به طول می‌انجامد. برای انجام این تست، فرد بر روی تخت معاینه زنان قرار می‌گیرد. ابتدا پزشک یک اسپکولوم (وسیله‌ای برای معاینه داخلی زنان) در واژن قرار می‌دهد. سپس لوله‌ای بسیار ظریف از درون دهانه رحم به داخل رحم وارد نموده تا از این طریق ماده حاجب را به درون رحم و لوله‌های رحمی تزریق کند.
به طور طبیعی ماده حاجب باید رحم و لوله‌های رحمی را پر کند یعنی هنگامی که در رحم و لوله‌ها هیچ گونه انسداد و مشکلی وجود نداشته باشد، ماده حاجب بعد از تزریق، فضای داخل رحم و لوله‌ها را به طور یکنواخت پر خواهد کرد ولی در مورد انسداد لوله‌ای ماده حاجب نمی‌تواند تمام فضای داخل رحم و لوله‌ها را پر کند. بعد از تزریق، از رحم عکسبرداری می‌شود.
پزشک با بررسی عکس‌ها می‌تواند وضعیت رحم و لوله‌های رحمی را ارزیابی کند. به دلیل انقباض عضلات رحم، بسیاری از زنان احساس درد خفیف، به‌خصوص در زمان تزریق ماده حاجب دارند، در مواردی که لوله‌های رحمی مسدود است، درد بیشتری احساس می‌شود. در موارد عفونت و التهاب لگنی و خونریزی‌های نامشخص واژینال، انجام این تست ممنوع است و تا بهبودی کامل، فرد باید از انجام این تست خودداری کند.
لاپاراسکوپی تشخیصی
در این روش، پزشک با استفاده از یک وسیله لوله‌ای‌شکل کوچک که به داخل حفره شکم وارد می‌شود به مشاهده مستقیم رحم، لوله‌های رحمی، تخمدان‌ها و ناحیه پایین لگنی می‌پردازد.
منبع:
بامام
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼