نارسایی دهانه رحم در بارداری، علت تا درمان
نارسایی گردن رحم که ناکارآمدی سرویکال نیز نامیده میشود هنگامی بروز میکند که بافت سرویکال (بافت گردن رحم) سبب تولد زودرس نوزاد می شود.
نارسایی گردن رحم که ناکارآمدی سرویکال نیز نامیده میشود هنگامی بروز میکند که بافت سرویکال (بافت گردن رحم) سبب تولد زودرس نوزاد شده یا بروز این واقعه را تقویت میکند یا به از دست رفتن یک بارداری سالم از لحاظ دیگر منجر میشود.
پیش از بارداری گردن رحم - بخش پایینی رحم که به روی واژن باز میشود - به طور معمول بسته و محکم است. همچنان که بارداری پیشرفت کرده و زن آماده وضع حمل میشود، سرویکس به تدریج نرمتر شده، کاهش اندازه یافته و متسع میشود. اگر زنی دچار نارسایی گردن رحم باشد این احتمال وجود دارد که سرویکس پیش از موعد باز شود و به تولد زودهنگام نوزاد منجر گردد.
تشخیص و درمان نارسایی گردن رحم ممکن است کار دشواری باشد. اگر سرویکس پیش از موقع باز شود، یا اگر زن سابقۀ نارسایی سرویکال داشته باشد پزشک دارودرمانی پیشگیرانه را در طول بارداری، اولتراسوند مکرر یا انجام اقدامی به نام سرکلاژ سرویکال (بخیه سرویکس با نخ بخیه قوی) را توصیه خواهد کرد.
علایم نارسایی گردن رحم
اگر زنی دچار نارسایی گردن رحم باشد وی ممکن است در طول اوایل بارداری نشانهها و علایمی داشته باشد. برخی زنان دچار ناراحتی خفیف یا لکهبینی در طول چند روز یا هفته هستند که در فاصلۀ هفته 14 تا هفته 20 بارداری آغاز میشود.
زنان باید در موارد زیر دقیق شوند:
- حس فشار بر ناحیه لگن
- درد پشت که به تازگی آغاز شده باشد
- کرامپ‌های خفیف در ناحیه شکم
- تغییرات ترشحات واژن
- خونریزی خفیف واژن
ریسک فاکتورهای نارسایی گردن رحم
بسیاری از زنان دارای ریسک فاکتور شناخته شدهای نیستند. ریسک فاکتورهای نارسایی گردن رحم موارد زیر را شامل میشود:
- ترومای سرویکال. برخی اقدامات جراحی انجام شده برای درمان ناهنجاریهای گردن رحم مرتبط با یک پاپ اسمیر غیر نرمال میتواند به نارسایی دهانه رحم منجر شود. دیگر اقدامات جراحی مثل D&C نیز میتوانند با نارسایی گردن رحم مرتبط باشد. در موارد نادر پارگی سرویکال در طول زایمان قبلی میتواند با نارسایی گردن رحم مرتبط باشد.
- نژاد. چنین به نظر میرسد که زنان سیاه‌پوست در ریسک بالاتری برای ابتلاء به نارسایی گردن رحم قرار دارند. دلیل این موضوع روشن نیست.
- اختلالات مادرزادی. ناهنجاریهای رحم و اختلالات ژنتیکی آسیب زننده به نوار فیبروزی پروتئینی که بافتهای متصل بند (کلاژن) را تشکیل میدهد میتواند سبب بروز نارسایی گردن رحم شود.
قرار گرفتن در معرض دیاتیلاستیلبسترول (DES)، یک ماده شیمیایی محصول هورمون استروژن، پیش از تولد نیز با نارسایی گردن رحم مرتبط شده است.
عوارض نارسایی گردن رحم
نارسایی گردن رحم زنان را در معرض خطراتی در مورد بارداری آنان مشخصاً در طول سه ماهه دوم و سه ماهه سوم قرار میدهد، که عبارتند از:
- زایمان زودرس
- سقط جنین ناخواسته
پیشگیری از نارسایی گردن رحم
مردم نمیتوانند از نارسایی گردن رحم پیشگیری کنند اما کارهای زیادی هست که میتوان برای تقویت احتمال برخورداری از یک بارداری سالم و کامل انجام داد:
- مراقبت دوره بارداری به صورت منظم. مراجعات منظم به پزشک در دوره بارداری میتواند به پزشک در پایش سلامت زنان و بچه درون رحم آنان کمک کند. زنان باید هر نشانه یا علامت موجب نگرانی خود را با پزشک در میان بگذارند حتی اگر موردی ناچیز یا بیاهمیت جلوه کند.
- برخورداری از رژیم غذایی سالم. در طول بارداری زنان نیاز به اسید فولیک، کلسیم، آهن و دیگر مواد مغذی اساسی دارند. ویتامین روزانه پریناتال - که ایدهآل آن است که مصرف آن از چند ماه پیش از بارداری آغاز شود - میتواند به پر شدن هر گونه شکاف در رژیم غذایی کمک کند.
- افزایش وزن حساب شده. افزایش وزن درست میتواند باعث تحکیم سلامت جنین شود. وزنگیری به میزان ۱۱ تا ۱۶ کیلوگرم در دورۀ بارداری اغلب برای زنان دارای وزن سالم در دوره پیش از بارداری توصیه میشود.
- اجتناب از مواد مخدر. اگر زنی دخانیات مصرف میکند باید این عادت را ترک کند. الکل و مواد مخدر نیز چنین وضعیتی دارند. به علاوه زنان باید پیش از مصرف هر گونه دارو یا مکمل، حتی مواردی که به صورت غیر نسخه‌ای در دسترسند، با پزشک مشورت کنند.
اگر زنی در طول بارداری پیشین دچار نارسایی گردن رحم بوده است وی در خطر تولد زودرس نوزاد یا سقط جنین ناخواسته در بارداری بعدی قرار دارد. در چنین شرایطی اگر زنی در صدد باردار شدن باشد، باید برای یافتن درک کاملی از ریسکها و آنچه به تقویت بارداری سالم در وی منجر میشود با پزشک مشورت کند.
تشخیص نارسایی گردن رحم
نارسایی گردن رحم را صرفاً در دوره بارداری میتوان تشخیص داد. حتی در این وضعیت نیز تشخیص این اختلال در دوره مزبور به ویژه در طول بارداری اول کار دشواری است.
پزشک در مورد علایم مبتلابه زنان و تاریخچۀ پزشکی آنان پرسش خواهد کرد. زنان باید تمامی اطلاعات در این مورد را به طور کامل به پزشک انتقال دهند.
پزشک در صورت مواجهه زنان با موارد زیر ممکن است به تشخیص نارسایی گردن رحم برسد:
- تاریخچۀ اتساع سرویکال فاقد درد و وضع حمل در سه ماهه دوم بارداری
- اتساع سرویکال پیشرفته و امحاء جنین پیش از هفته 24 بارداری بدون انقباضات دردناک، خونریزی واژینال، پاره شدن کیسه آب یا عفونت
تستها و اقدامات پزشکی برای کمک به تشخیص نارسایی گردن رحم در طول سه ماهه دوم بارداری شامل موارد زیر است:
- اولتراسوند ترانسواژینال. پزشک ممکن است از اولتراسوند ترانسواژینال برای ارزیابی طول سرویکس و بررسی غشاءها در این مورد که به درون گردن رحم داخل شدهاند استفاده کند. در طول این نوع اولتراسوند، نوع خاصی از ترانسدیوسر درون واژن قرار گرفته و امواج صوتی را برای به تصویر کشیده شدن روی صفحه نمایش (مونیتور) ارسال میکند.
- معاینه لگن. پزشک لگن زن را معاینه خواهد کرد تا ببیند که آیا کیسه آمنیوتیک شروع به ورود به داخل دهانه کرده است یا خیر (غشاهای جنینی دچار پرولاپس). اگر غشاهای جنینی درون مجرای گردن رحم یا واژن قرار گرفته باشند این وضعیت نشان دهنده نارسایی گردن رحم خواهد بود. پزشک در عین حال انقباضات را بررسی کرده و در صورت لزوم آنها را مورد پایش قرار خواهد داد.
- تستهای آزمایشگاهی. اگر غشاهای جنینی قابل رویت باشند و سونوگرافی (اولتراسوند) نشانههایی از التهاب را نشان دهد اما زن دچار علایم مربوط به عفونت نباشد، پزشک ممکن است یک نمونه مایع آمنیوتیک را برای تشخیص یا از تشخیص خارج کردن عفونت کیسه آمنیوتیک و مایع از بدن خارج کند (آمنیوسنتز).
هیچ نوع تستی که بتوان به کمک آن پیش از بارداری با اطمینان نارسایی گردن رحم را پیش‌بینی کرد وجود ندارد. به هر حال، برخی تستها مثل MRI یا اولتراسوند که پیش از بارداری انجام میشوند میتوانند به کشف ناهنجاریهای رحمی که میتوانند باعث نارسایی گردن رحم باشند کمک کنند.
درمان نارسایی گردن رحم
درمان یا رویکردهای اداره نارسایی گردن رحم شامل موارد زیر است:
- مکمل پروژسترون. اگر زنی دارای تاریخچۀ زایمان زودرس باشد، پزشک ممکن است تزریق هفتگی نوع خاصی از هورمون پروژسترون به نام هیدروکسیپروژسترون کاپروات (ماکنا) را در طول سه ماهه دوم و سه ماهه سوم بارداری پیشنهاد کند. در هر حال برای تعیین بهترین نوع استفاده از پروژسترون در نارسایی گردن رحم به تحقیق بیشتری نیاز است.
- اولتراسوندهای مکرر. اگر زنی دارای سابقه زایمان زودرس باشد یا دارای تاریخچه‌ای باشد که احتمال نارسایی گردن رحم را در مورد وی افزایش میدهد، دکتر وی ممکن است پایش دقیق طول سرویکس را با استفاده از تست اولتراسوند به صورت هر دو هفته یک بار به مدت ۱۶ هفته از هفته ۲۴ بارداری در دستور کار قرار دهد. اگر سرویکس شروع به باز شدن کرده یا کوتاهتر از طول معمول شود؛ پزشک ممکن انجام سرکلاژ سرویکال را توصیه کند.
- سرکلاژ گردن رحم. اگر سن بارداری کمتر از ۲۴ هفته باشد یا زن دارای تاریخچه زایمان زودرس باشد و اولتراسوند نشان دهد که سرویکس در حال باز شدن است آنگاه یک عمل جراحی موسوم به سرکلاژ سرویکال میتواند به پیشگیری از زایمان زودهنگام کمک کند. در طول عمل مزبور دهانه رحم با بخیههای قوی بسته میشود. بخیهها در طول ماه آخر بارداری یا در طول وضع حمل برداشته میشوند.
اگر زنی دارای تاریخچۀ زایمان زودرس باشد که احتمالاً علت آن نارسایی گردن رحم بوده است، آنگاه این احتمال وجود دارد که پزشک انجام سرکلاژ دهانه رحم را پیش از آغاز باز شدن آن توصیه کند (سرکلاژ پروفیلاکتیک). این عمل به طور معمول در طول هفته ۱۴ بارداری انجام میشود.
سرکلاژ سرویکال برای تمامی زنانی که در ریسک زایمان زودرس قرار دارند مناسب نیست. این عمل برای زنان دارای بارداری دوقلویی یا بیشتر توصیه نمیشود. زنان باید در مورد فواید و خطرات سرکلاژ دهانه رحم با پزشک مشورت کنند.
دکتر ممکن است استفاده از پساری را (دستگاهی که داخل واژن قرار میگیرد و برای نگه داشتن جنین سر جای خود طراحی شده است) نیز توصیه کند. پساری را میتوان برای کمک به کاهش فشار بر سرویکس مورد استفاده قرار داد. به هر حال، در این مورد که آیا پساری برای درمان نارسایی گردن رحم روش مؤثری است یا خیر به تحقیق بیشتری نیاز است.
سبک زندگی و مداوای خانگی
اگر زنی دچار نارسایی گردن رحم باشد پزشک ممکن است محدود کردن فعالیت جنسی یا ایجاد محدودیت در برخی فعالیتهای جسمانی را به وی توصیه کند.
مقابله و حمایت
دانستن اینکه فرد ممکن است دچار نارسایی گردن رحم باشد تجربه دشواری است. ابن وضعیت میتواند باعث ایجاد احساس اضطراب در مورد بارداری و هراس در مورد آینده شود. برای خلاصی از چنین وضعیتی زنان باید با پزشک مشورت کنند.
اگر زنی دچار زایمان زودرس شود ممکن است به این دغدغه نیز دچار گردد که کاری انجام داده که نمییایست انجام میداده یا کارهایی را انجام نداده که میبایست انجام میشدند. اگر زنی در مورد خود دچار احساس گناه شده باشد باید با شریک زندگی، دوستان و نیز پزشک خود در این مورد صحبت کند.
منبع:
مهرین
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼